Morgunblaðið - 26.11.2008, Blaðsíða 48

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 26. NÓVEMBER 2008
/ ÁLFABAKKA / KRINGLUNNI
BODY OF LIES kl. 5:50D - 8D - 10:40D B.i. 16 ára DIGITAL
BODY OF LIES kl. 8 - 10:40 LÚXUS VIP
PASSENGERS kl. 5:50 - 8 - 10:10 B.i. 12 ára
HOW TO LOSE FRIENDS .. kl. 5:50 - 8:30 - 10:40 B.i. 12 ára
FERÐIN TIL TUNGLSINS kl. 63D LEYFÐ 3D - DIGITAL
EAGLE EYE kl. 10:30 B.i. 12 ára
HIGH SCHOOL MUSICAL 3 kl. 5:30 - 8 LEYFÐ
RESCUE DAWN kl. 8:10 - 10:40 B.i. 16 ára
BODY OF LIES kl. 8D - 10:40D B.i. 16 ára DIGITAL
W kl. 5:50 - 8 - 10:40 B.i. 12 ára
PASSENGERS kl. 8:30 - 10:30 B.i. 12 ára
FERÐIN TIL TUNGLSINS kl. 66D LEYFÐ 3D - DIGITAL
SEX DRIVE kl. 5:50 B.i. 12 ára
SÝND Í ÁLFABAKKA, KRINGLUNNI, AKUREYRI OG KEFLAVÍK SÝND Í KRINGLUNNI
Frá óskarsverðlaunaleikstjóranum Oliver Stone
EIN BESTA MYND ÞESSA ÁRS
ÓSKARSVERÐLAUNAHAFARNIR RUSSELL CROWE
OG LEONATRDO DICAPRIO FARA Á KOSTUM
Í ÞESSUM MAGNAÐA SPENNUTRYLLI.
“OUTSTANDING AND SPECTACULAR.”
“INTENSE AND HARD HITTING!”
TIM WASSBERG / INSIDE REEL
- ROGER EBERT NEW YORK TIMES
VIPSALURINNER BARA LÚXUS
ER STAÐSETTUR Í SAMBÍÓUNUM ÁLFABAKKA
- ROGER EBERT
- SÆBJÖRN, MBL
- GUÐRÚN HELGA, RÚV
ÁSGEIR - SMUGAN
FRÁ RIDLEY SCOTT, LEIKSTJÓRA AMERICAN GANGSTER OG GLADIATOR. Josh Brolin Elizabeth Banks Thandie Newton
Richard Dreyfus James Cromwell
saga umdeildasta
stjórnmálamanns aldarinnar.
MICHAEL Connelly er þekktastur fyrir
bókaröð sína um lögregluforingjann Hie-
ronymus „Harry“ Bosch. Connelly hefur
skrifað þrettán bækur þar sem Bosch er í
aðalhlutverki, en hann hrinti einnig af stað
annarri bókaröð fyrir
þremur árum þegar
hann skrifaði bók, The
Lincoln Lawyer, með
lögmann í aðalhlutverki.
Sá heitir Mickey Haller
og önnur bók í þeirri röð,
The Brass Verdict, kom
út um daginn.
Mickey Haller er ekki
bara óvenjulegur lög-
maður, m.a. með skrifstofu í bíl (Lincoln),
heldur er hann og nokkuð frábrugðinn
Bosch og þá helst í því að á meðan Bosch
eltist við óþokka, og lætur oft tilganginn
helga meðalið, þá er Haller verjandi og tek-
ur á stundum að sér það verk að verja
óþokkana sem Bosch og fleiri hafa fangað.
Bosch kemur meira að segja fyrir í The
Brass Verdict sem aukapersóna en þó með
býsna veigamikið hlutverk þegar á reynir.
Connelly er fínn penni og fagmannlegur í
krimmaskrifum. Hann þekkir greinilega
ekki síður vel til starfa lögmanna en lög-
reglumanna, eða í það minnsta finnst manni
svo lestur á bókunum um Haller.
Í bókinni er málum annars svo komið að
Haller, sem komst naumlega af í lok fyrri
bókarinnar, er á batavegi þegar hann fær
upp í hendurnar heila lögmannstofu þegar
fjandvinur hans í lögmannastétt er myrtur.
Fljótlega kemur í ljós að morðinginn er
væntanlega aðili að einu málanna sem hinn
látni skildi eftir sig. Fléttan er ekki ýkja
snúin, en bókin skemmtileg aflestrar engu
að síður. Hún gefur svo til kynna að fram-
undan sé framhald, nema hvað.
Fagmannlegur
krimmi
The Brass Verdict eftir Michael Connelly. Orion
gefur út. 422 bls. innb.
Árni Matthíasson
BÆKUR» METSÖLULISTAR»
1. The Christmas Sweater - Beck,
Balfe, Wright
2. Just After Sunset - Stephen
King
3. Divine Justice - David Baldacci
4. The Hour I First Believed -
Wally Lamb
5. A Mercy - Toni Morrison
6. The Gate House - Nelson De-
Mille
7. Extreme Measures - Vince
Flynn
8. Salvation in Death - J. D. Robb
9. The Lucky One - Nicholas
Sparks
10. Swallowing Darkness - Laurell
K. Hamilton
New York Times
1. The White Tiger - Aravind
Adiga
2. The Gift - Cecelia Ahern
3. The Shack - William P. Young
4. The Book Thief - Markus Zusak
5. A Thousand Splendid Suns -
Khaled Hosseini
6. Azincourt - Bernard Cornwell
7. Just After Sunset - Stephen
King
8. This Year it Will be Different -
Maeve Binchy
9. The Almost Moon - Alice Sebold
10. The Business - Martina Cole
Waterstone’s
1. World Without End - Ken
Follett
2. Hold Tight - Harlan Coben
3. Remember Me - Sophie Kinsella
4. Timebomb - Gerald Seymour
5. Front - Patricia Cornwell
6. Compulsion - Jonathan
Kellerman
7. Rough Justice - Jack Higgins
8. Quicksand - Iris Johansen
9. Thread of Fear - Laura Griffin
10. Exit Ghost - Philip Roth
Eymundsson
Eftir Kolbrúnu Bergþórsdóttur
kolbrun@mbl.is
SAGNFRÆÐINGURINN Simon
Sebag Montefiore, fæddur 1965,
er metsöluhöfundur víða um lönd.
Þekktastur er hann fyrir tvær
ævisögur um Stalín. Stalin: The
Court of the Red Tsar og Young
Stalin sem báðar eru verðlauna-
bækur. Nýjustu bækur hans,
sagnfræðilegs eðlis, eru bók um
helstu hetjur mannkynssögunnar
og önnur um illmenni.
Alls kyns illmenni
Monsters - History’s Most Evil
Men and Women er titill bók-
arinnar um illmennin. Hún hefst
með sögu hinnar blóðþyrstu Íse-
bel (Jezebel), konu Akabs Ísr-
aelskonungs sem sagt er frá í
Biblíunni en örlög hennar urðu
þau að vera hent út um glugga og
étin af hundum. Bókinni lýkur á
Osama bin Laden.
Bókin er rúmlegar þrjú hundr-
uð síður, skemmtilega og líflega
upp sett og ríkulega myndskreytt.
Úrval illmenna er fjölbreytt og
Montefiore hefur greinilega haft
af nógu að taka. Hann viðurkennir
sjálfur að valið sé vafalítið gallað
að mörgu leyti, endalaust væri
hægt að bæta við og skipta út.
„Við eigum öll að þekkja þessa
einstaklinga, muna eftir glæpum
þeirra og dæma sjálf,“ segir
Montefiore.
Illmenni njóta aðstoðar
Það er sjálfgefið að í bók eins
og þessari sé að finna Hitler, Stal-
ín og Maó og ýmsa kóna þeirra:
Beria, Himmler, Eichmann, Men-
gele og fleiri. Og þar eru einnig
Caligula, Neró, Ívan grimmi,
Robespierre, Leopold II. Belg-
íukóngur, Lenín, Mussolini, Al
Capone, Idi Amin, Pol Pot og
Saddam Hussein. Og þarna er að
finna fjöldamorðingja á borð við
Elizabeth Bathory, en hún myrti í
byrjun 17. aldar tugi ungra
stúlkna og var sögð baða sig í
blóði þeirra til að viðhalda eilífri
æsku.
Höfundurinn segir í formála að
illmennin eigi það sameiginlegt að
hafa notið aðstoðar fjölda venju-
legs fólks sem varð að morð-
ingjum og pyntingameisturum en
var í fæstum tilvikum refsað fyrir
þátttöku sína. Þetta fólk beri
ábyrgð á ódæðunum ásamt leið-
togum sínum.
Það segir sig sjálft að bók
Montefiore er engin unaðslesning.
Höfundi tekst hins vegar einkar
vel að klæða efni sitt í áhugaverð-
an búning og lesandinn sökkvir
sér ofan í verkið og verður ögn
betri manneskja á eftir.
Forvitnilegar bækur: Bók eftir Simon Sebag Montefiore
Illmenni sögunnar
Stalín Eitt af mestu illmennum mannkynssögunnar fær vitanlega um-
fjöllun í bók Simons Sebag Montefiore.
Í DIMMUM rósum, vinsælu ís-
lensku dægurlagi frá 1969, söng
hljómsveitin Tatarar um ást, söknuð
og dauða. Í samnefndri bók Ólafs
Gunnarssonar er fjallað um sama
efni af þeirri frásagnar- og stílgáfu
sem einkennir skáldverk hans. Sag-
an er í þremur hlutum og gerist á ár-
unum 1969-1971. Hippafílingurinn
er í algleymingi, hassreykurinn svíf-
ur yfir og menn takast á um stríðið í
Víetnam af mismiklu hyggjuviti.
Kynslóðabil er að verða til, ungling-
ar gera uppreisn gegn foreldrum,
skóla og samfélagi, gömul gildi verða
smáborgaraleg eða úrelt og rokkið
ryðst yfir hvað sem fyrir verður. Í
þessari hringiðu gerist dramatísk
fjölskyldusaga þar sem líf fólks flétt-
ast margvíslega saman með af-
drifaríkum afleiðingum.
Persónur sögunnar eru margar og
frásögnin borin uppi af þeim til
skiptis. Þær eru líflegar og trúverð-
ugar og sagan er knúin áfram af sér-
lega lifandi samtölum og spennandi
atburðarás. Átökin á milli persón-
anna eru margs konar, systurnar
Hrafnhildur og Harpa bítast um
sama manninn,
Þórður endur-
skoðandi girnist
Ásthildi, fóst-
urdóttur sína,
leikkonan Bryn-
hildur hefur enga
stjórn á dramanu
í lífi sínu og Har-
aldur, eiginmaður hennar, eltist við
stundarfró og skyndigróða. Ásthild-
ur er sú sem öll bönd berast að í sög-
unni, ráðvillt unglingsstúlka sem
verður leiksoppur örlaganna. Auðun,
afi hennar, er sterkur karakter sem
berst gegn sorg og elli með því að
lyfta lóðum. Á milli hans og Ásthild-
ar er sérstakt og fallegt samband. Á
lífsleiðinni hefur hann misst trúna á
guð en trúmál eru áleitin í sögunni
líkt og í fleiri verkum Ólafs. Auðun
spyr dótturson sinn, djáknann Krist-
ján, ögrandi spurninga: „Þeir her-
menn sem nú eru að berjast í Víet-
nam og láta þar lífið svo guðstrú
verði ekki útrýmt af jörðinni og við
megum um frjálst höfuð strjúka
vegna kommúnistanna, þeir eru þá í
raun og veru að gera það sem Krist-
ur bauð okkur að gera?“ (188).
Dimmar rósir er breið og raunsæ
skáldsaga. Hún er ekki beinlínis
sagnfræðileg þjóðfélagslýsing eða
heimildaskáldsaga þótt sögulegir at-
burðir eins og tónleikar Kinks og
Led Zeppelin á Íslandi séu þunga-
miðja sögunnar og þjóðþekktar per-
sónur eins og Arngrímur flugkappi ,
Robert Plant og Rúnar Júlíusson
skjóti upp kollinum. Hún er ekki
heldur uppgjör við rokkið eða hug-
myndafræði 68-kynslóðarinnar þótt
greina megi vissa gagnrýni. Var
hippamenningin á Íslandi kannski
bara eins og Hrafnhildur lýsir systur
sinni: „Hún er ekki hippi frekar en
Henry Kissinger … Hún bara rétt-
lætir alla hluti og þá sérstaklega
hvað hún er mikið skítseiði með
þessu helvítis hippakjaftæði …“
(23).
Sagan er mjög dramatísk og svo
myndræn að það liggur beint við að
kvikmynda hana sem fyrst. Hér
stendur manneskjan andspænis guði
og tilviljanakenndum örlögum og
fengist er við spurningar um frelsi,
fyrirgefningu, hefnd og réttlæti.
Þótt það sé dimmt yfir sögunni á
köflum og atburðarásin skuggaleg
er hún glitrandi af hárfínum húmor,
djúpri samkennd og mannúð.
Hippar á Íslandi?
Steinunn Inga Óttarsdóttir
Bækur
Skáldsaga
JPV 2008, 408 bls.
Dimmar rósir eftir Ólaf Gunnarsson
bbbbn