Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.03.1911, Side 28

172
in, og gleymum eldinum, þegar sviðann dregur úr
sárinu.
Við erum drambsamir, fslendingarnir. Við stærum okk-
ur af öllu, jafnvel því, að vera forngripur álfunnar. Við
hælum okkur af góðum bókmenntum, fornum og nýjum,
alþýðumenntun og flestu, sem nöfnum tjáir að nefna.
En af einu getum við þó ekki hrósað okkur; við verð-
um að játa það, með kinnroða, að við kunnum ekki
listina að lifa, sem sjálfstæðir menn og óháðir í efnalegu
tilliti.
Það hefir verið sýnt fram á það í þessu Tímariti og
víðar, að búskapur okkar og viðskipti út á við er skulda-
basl. Þar hefir stöðugt hnigið til ógæfuhliðar, og mætti
auðveldlega fara svo, að við glötuðum alveg efnalegu
sjálfstæði okkar. En þá giötum við lika öllu öðru. Stjórnar-
farslegt sjálfstæði, á pappírnum, er þá einskisvirði, fánýtt
nafn og fagur hjúpur. Bókmenntir og listir, þjóðernið
sjálft og allt okkar eigið, lendir þá undir fargi hins er-
lenda auðvalds; og útlendingar nema landið á ný, sem
yfirgnæfa íslenzkuna með auð og fólksfjölda. Er þá svo
komið, að niðjar fornu víkinganna missa aptur óðöl þau
sem unnin voru, forðum daga, í stað hinna, er Haraldur
»lúfa« lagði undir sig, þegar hann brauzt til valda i
Noregi. En á eptir nútímans Haraldi »hárfagra« kemur
enginn Hákon »góði«, sem geýi bændum aptur óðöl sín.
Það mega menn vita með vissu.
Ekki er eg þó svo sjerlega hræddur um, að þannig
fari fyrir okkur, fyrst um sinn. Eg treysti hinum góðu
vættum þjóðarinnar betur en svo. Eg treysti hinum beztu
mönnum hennar til þess, að snúa sjer, meira en verið
hefir, að atvinnumálunum, og móti fjármálaglundroðan-
um, sem eitrar andrúmsloptið.
*
*