Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.03.1911, Page 30

174
bæði fyrir þjóðfjeiagið í heild sinni og einstaklinganá.
Ráð þau, sem tiltækiiegust eru, og optast eru nefnd, eru
eiginlega þessi tvö: Annaðhvort verður að minnka eyðslu-
semina eða auka framieiðsluna, nema hvorutveggja sje
gert í senn, sem víða má vel takast.
Fyrra ráðið hefir verið margrætt og það, iðulega,
brýnt fyrir fólkinu. Rað hefir verið talað um sparnað á
þjóðarbúinu: landssjóðnum, og allir þjóðmálaskúmar hafa
kappkostað að vera sammála um það, — í orðum —,
vegna »pallborðs« vona sinna. En næsta fáir eru það
samt, sem komizt hafa að ákveðinni niðurstöðu með
það, hvað spara skyldi, og allt hefir svo lent við orðin
tóm.
Og ekki vantar síður sparnaðarræður á sýslubúum og
hreppabúum. Hinn raunalegi sparnaðarlestur þar og ó-
beit manna á nytsömum framkvæmdum, sem ekki eru
lögboðnar, er alkunnur.
Pá er sparnaðurinn á heimilunum sjálfum. Öllum kem-
ur saman um, að þar megi og þurfi að spara. En þar
kemur sama spurningin og á landsbúinu. Hvar á sparn-
aðurinn að koma niður? Við getum eytt minna af mun-
aðarvöru: kaffi sykri og tóbaki. Og nú, — síðan hann
Steingrímur læknir fór að ræða um ofátið — á einnig að
fara að eta minna. Retta er nú allt saman blessað og
gott. Eg viðurkenni það, að þessum hlutum og mörg-
um öðrum, er eytt í óhófi. Eg virði alla þá menn, sem
hætta sínu fyrra óhófi og verja sparifjenu til þess að
komast úr skuldunum eða draga saman höfuðstól til
nýrrar framleiðslu. En eg veit það líka, að það er býsna
örðugt að brjóta á móti gömium Venjum. Tóbaksmönn-
unum veitist ervitt að hætta við tóbakið, konunum við
kaffið, fólkinu öllu við híbýlaþægindin, og hverjum ein-
um við sínar nautnir og sinn »óþarfa«.
Og landssiðurinn bannar opt ýmislega lagaðan sparnað.
Rað er gersamlega ómögulegt fyrir hin stærri heimili að
minnka eyðslusemina til verulegra muna niður fyrir al-