Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.03.1911, Side 31

175
menna venju, nema að minnka sig sjálf um leið. Hjú
og annað verkafólk fæst ekki til að fara þangað, sem
viðurværið er »verra« en almennt gerist. Og flestar hús-
mæður eru ekki hræddari við nokkurn hlut, en »nápínu«
nafnið, sem fylgir sparneytnu húsfreyjunum. Orðið »bú-
kona« lætur nógu illa í eyrum sumstaðar.
Eyðslusemin gengur greiðlega inn um dyrnar, en fer
óvíða út aptur fyr en dóttir hennar: fátæktin, rekur hana
burt með valdi. Eptir þessu valdboði megum við ekki
bíða. Við verðum að sníða eyðsluseminni spennitreyju
til stöðvunar; að minnsta kosti megum við ekki líða
henni frekari vöxt eða viðgang, en þegar er orðið, fyrst
hún verður ekki alveg brott rekin.
Eptir öllu þessu að dæma getur sparnaðurinn, einn
saman, ekki veitt okkur þann þjóðþroska, sem við þurf-
um sem fyrst að öðlast.
* *
*
Pá er að minnast svo lítið á hitt ráðið: hvernig við
getum aukið framleiðsluna.
Par er eflaust um marga vegi að velja. í Þetta skipti
ætla eg að eins að benda á þetta: Það verða fleiri að
stunda nytsama framleiðslu, fleiri að auka fjáraflann, og
allir þeir sem það gera, verða að leggja alvarlega stund
á það, að framleiða meira, en hingað til hefir átt sjer
stað.
»Hverjir eru svo þessir fleiri?« munu margir spyrja.
Allir þykjast víst vera þjóðfjelaginu gagnlegir, eptir föng-
um. En sannleikurinn er nú samt sá, að þessi fámenna
og fátæka þjóð á marga menn, sem sjaldan eða aldrei
vinna nýtilegt handarvik. Við eigum marga menn, sem
vinna eitthvað, að nafninu til, en þó ekki það, sem
nauðsynlegt er og arðvænlegt fyrir þjóðfjelagið. Við, fram-
leiðendurnir: bændur, sjómenn og iðnaðarmenn, höfum
allt of marga ómaga á vinnu okkar.