Skinfaxi - 01.12.1914, Page 2

138
SKINFAXI
lega hefir þessum manni verið ómögulegt,
eftir heimkomuna að losa sig til fulls við
ferðaáhrifin, að gleyma því, að Island alt
var föðurland hans, og að þó svo væri,
og þó að margt skildi þjóðirnai (þá ekki
síst okkur og Dani), þá voru þó, efdýpra
var grafið, mannleg bönd, sem bundu þjóð
við þjóð og mann við mann, þrátt fyrir
mismunandi uppruna. Með þvilíka reynslu
að baki hefir ættjarðarástin göfgast, Iosn-
að við mikið af yfirlætisfullum heimagor-
geir, en orðið að staðgóðri þekkingu á
þeim kostum og gæðum sem landið og
fólkið hefir í raun og veru, borið saman
við önnur lönd og þjóðir.
En nú vill svo illa til, að
inmuiiands. óskir eru ekki hestar, og þess-
vegna geta ekki betlarar hleypt
á sprett. Ekki geta allir ferðast út um
öll lönd og séð þeirra dýrð, Skyldustörf-
in og efnaleysi binda margan heima, sem
vildi fljúga, ef hann hefði vængi. En næst-
um enginn er nú svo efnalítill eða háður,
að hann geti ekki farið um stund að beim-
an og leitað sér atvinnu í öðrum héruð-
um, helst í öðrum landsfjórðungi. Alt af
er nóg að sjá og læra, og stundum hitt
og þetta, sem ber að varast. Eg þekki
einn Sunnlending, einhleypan mann, sem
hefir hagað svo atvinnu sinni um fáein
ár, að heita má að hann þekki alt landið
af eigin sjón, og án þess að hafa mist í
nokkurs fjármunalega. Hann hefir kunn-
að að ráða sig í kaupavinnu og að ferð-
ast heiman og heim, og hafa augun opin,
þar sem hann fór um. Það er alt og
sumt.
Að siikum ferðum hér innanlands er
hið mesta gagn, til að vekja lifandi og
reynslufengna skoðun á þvi, hvað ísland
er fyrirtaksfallegt land og hvað mikið er
af góðu eðli í þjóð okkar, þrátt fyrir alt
og alt. Við erum undarleg þjóð, fullir
ótrúlegra mótsetninga. Á sumum sviðum
sérstaklega i landsmálaframkomu og fjár-
málum út á við, er hegðun þjóðarinnar,
þ. e. þeirra sem þar eru ráðandi, á bor&
við það sem lélegast er til í suðaustur~
horni álfunnar. En farið um sveitir og
bygðir hér, þar sem hin danska úrgangs-
menning hefir ekki snortið fólk. Farið um
Snæfellsnes, sem nú er fjármunalega í
hinu hörmulegasta ástandi allra héraða á
landinu. En þar finnast enn þá menn.
I kofum, sem hríðleka eins og hrip, ]iar
sem dyr á geymsluherbergjum eru svo lágar
að maður skríður inn á fjórum fótum; þar
sem kuldinn er svo mikill í hæjarhrófun-
um á veturnar, að alt frýs og mæðurnar
halda lífinu í ungbörnunum, með því að
vefja þau í sauðargærum. En þarbýrfólk,
sem er svo látlaust og drengilegt í skift-
um og framkomu, að maður hressist við
að rifja upp í huganum lítilfjörleg smáat-
vik, sem hrugðið hafa Ijósi yfir hugarfar
þess. Annað mál er það, að þetta hrein-
skilna og hrekklausa fólk er illa fært til
að bjarga sér, þar sem það á í höggi við
lævísa og eigingjarna fésýslumenn. En
ferðamennirnir minnast slíkra útkjálkabúa
eins og skemlilegra en veikbygðra söng-
i'ugla, sem gaman er að sjá og heyra á
sumrin, en bágt að vita kalda og hrakta
í vetrarharðindunum.
Ef fleirum sýndist eins og mér, að auk-
in ferðalög milli sveitahéraða hér á landi
væru æskileg, þá gæti svo tarið, að ung-
mennafélögin gætu taisvert gert, til að
greiða fyrir því, ekki síst þegar héraða-
samböndin eru komin á. Setjum svo, að
uriglingur norðan af Langanesi vilji fá sér
sumarvist í Borgarfirði. En hann þekkir
þar engan persónulega, en vill ekki fara,
nema hann komist á gott heimili. Þá
skrifar hann héraðsstjórn ungm.fél. í Borg-
arfirði, því hann veit að staðan er trygg-
ing þess, að fram úr verði ráðið með heil-
um hug, og biður að koma sér fyrir.
Ivunnugum manni verður það fyrirhafnar-
laus greiði að útvega kaupavinnuna, þó
að fjarstöddum manni hefði reynst það
erfilt Þegar þetta lag væri komið á, gæti