Skinfaxi - 01.04.1928, Page 10

58
SKINFAXI
leyti, þá er eg hrædd um að íslenskan laki mjög að firr-
ast málfar Njálu og Laxdælu. parna þurfum við að
standa á verði.
Talmálinu er öllu erfiðara að halda í horfi heldur
en ritmálinu, og ritmálið má því engan veginn ganga
á undan i málskemdunum.
Breytingar á röðun orða og setningaskipun eru eigi
æskilegri en þær, sem eg hefi nú um rætt, og einnig
þær stafa frá útlendum sníkjuáhrifum. peim, sem liætt-
ir við að sletta útlendum orðum að mun í tali sínu, mun
einnig hætt við að semja orðaskipun sína að liætti er-
lendra tungna. Daglegt mál allrar alþýðu og ritmál
snillinganna er í nánara sambandi hjá okkur en víðast
annarstaðar. petta hefir verið og er aðalsmerki Islend-
inga, sem á engan Iiátt má liverfa. pví er ekki síst
nauðsyn að vanda daglegt tal, svo vandað mál haldist
í sannleika lifandi á vörum þjóðarinnar. par kemur
líka framburðurinn til greina, sem er mikilsverð hlið
málsins; en eg hefi ekki tök á að ræða um hann i grein-
arkorni þessu.
Menn eiga sjaldnast kost á að velja sér umgengni
þeirra manna einna, sem tala fagurl mál. En allir geta
að meira eða minna leyti valið rit þau, er þeir lesa.
Tíður lestur hestu rita okkar fornra og nýrra er besta
ráðið og nauðsynlegasta þeim, sem vilja hugsa, tala og
rita fagurt og hreint mál. pá mun eðli og einkenni tung-
unnar greypa sig svo fast í hugann, að þau verða varla
máð af framar. En sá einn liefir málið algerlega á valdi
sínu, sem talar það hreint og fjölbreytt fyrirhafnar-
og setningslaust.
pað hefir nýlega verið rætt i Skinfaxa, svo eg ætla
ekki að fjölyrða um þann hlægilega ósið, að troða
dönsku í skólabörn, sem hvorki kunna að tala né rita
íslensku. — pegar þessir unglingar vaxa síðan upp og
lesa lítið annað en danska reifara og hið, vægast sagt,
blendna auglýsingamál blaðanna, er varla von að þeir
öðlist nokkurn tima tilfinningu fyrir því, að íslenskan