Skinfaxi - 01.11.1960, Qupperneq 5

SKINFAXI
101
£tarfofrœÍAla
€ftir Stefdn Ótaf Jd,
onáóon:
r - r
I SKOLUM 0G UNGMENNAFELOGIN
Breyttir atvinnuhættir.
Frá upphafi íslandsbyggðar og alll
fram til síðustu aldamóta liafa atvinnu-
liættir íslndinga vei-ið liarla iíkir. IJað
er fyrst eftir aldamótin siðustu, að stór-
felldar hreytingar hefjast í atvinnuhátt-
um og ekki aðeins þeim, heldur og í öllu
þjóðlífinu. Þessum breytingum hefur
þjóðin reynt að mæta, með því að reyna
að aðhæfa sig kröfum tímans. Heimilið,
sem áður annaðist uppeldið og lagði
grundvöllinn að allri menntun lands-
manna, hæði bóklegri og verklegri, er ekki
lengur sá meginmeiður sem áður var. Þá
var það að auki aðalvettvangur atvinnu-
lífsins. Þegar þessi undirstaða er hrost-
in, er ekki nema eðlilegt, að nokkurn tíma
taki að leggja aðra og nýja, svo trausta
sem hún þarf að vera. Og nú eru það skól-
arnir, sem ætlað er að taka þetta verk að
sér. Þeir eiga að fræða börnin og ungling-
ana og auk þsss annast uppeldið að
nokkru leyti. Margt liefur verið gert til
þess að gera skólana þess umkomna að
leysa þetla lilutverk vel af liendi.
Skólar og fræðslulöggjöf.
Skólaskylda liefur verið lögleidd og
nær til 14—15 ára aldurs. Ýtarleg fræðslu-
lög og að möi'gu leyti ágæt liafa verið
sett, mörg góð og vönduð skólahús reist
og kennaramenntun bætt. Þó er tilfinnan-
legur skortur núna á lærðum kennurum,
sem sennilega stafar fyrst og fremst af
lélegum launakjörum. Úr því verður að
bæta, eigi skólarnir að leysa þau verkefni
vel af hendi, sem þeim eru á herðar lögð.
Fræðslulöggjöfin, sem við búum við, er
frá 1946 og því ekki orðin tveggja áraluga
gömul, en liún er að ýmissa dórni úrelt og
þarfnast breytinga. Menn telja lil dæmis,
að skólinn sé ekki nægilega tengdur at-
vinnulífinu i landinu. Þá bóklegu fræðslu,
sem skipað hefur öndvegi í skólunum, sé
ekki nægjanlegt að veita, heldur verði að
auka við verklega fræðslu. Þessa verklegu
fræðslu ó fyrst og fremst að tengja meg-
inatvinnuvegum þjóðarinnar og algeng-
ustu þjónustustörfum.
Skólinn verður ætíð að laga sig eftir
þörfum þjóðfélagsins, liann má aldrei
verða neitt æxli á þjóðfélaginu, sem það
verði að burðast með. Skólinn er einn af
meginlífþráðum þjóðfélagsins, og hann
verður að vera traustur. Honurn er í sí-
auknum mæli lagt það ó liei'ðar að móta
einstaklinginn og búa hann undir lífs-
starfið. Smáþjóð er hver einstaklingur