Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.1944, Blaðsíða 10

J. E. B.
Mennt er máttur
Margir munu þeir vera ungu mennirnir
íslenzku, sem langar til þess að verða landi
sínu og þjóð til gagns og sóma nú, eftir að
fullveldið er fengið og við einráðir um öll okk-
ar mál.
Áhugamál ungra manna eru mörg og mis-
jafnleg, en hver og einn getur unnið landi og
þjóð ómetanlegt gagn í hvaða stétt eða stöðu
sem hann starfar í.
Það er aðeins ein stétt manna, sem ég vil
minnast á nokkrum orðum, sem flestum mun
virðast hafa lítil tækifæri til menntunar, það
eru farmennirnir eða siglingamennirnir, er
sigla með ýmsum þjóðum og mörgum fremur
má segja um, að eigi ráði sínum nætur stað.
Siglingar eru að vísu hættuleg atvinnugrein
og vandrötuð ungum mönnum, en þó fær þeim,
sem karlmennið er.
Af ýmsum ástæðum meiga þeir búast við að
skipta um heimili (skiprúm) oftar en þeir
hafa gert ráð fyrir í fyrstu. Samverkamenn
(skipsfélaga, fá þeir oft nýja með mánuði
hverjum. Óhollum félagsskap geta þeir átt von
á að lenda í. Áfengisnautn meðal skipsfélaga
er flestum ungum mönnum til leiðinda og
margvíslegs ama fyrst í stað, og getur opt orð-
ið býsna erfitt að losna við þátttöku í. And-
legur og líkamlegur hiti og kuldi skiptast opt
á hjá farmanninum. Þeir verða að gera ráð
fyrir að lenda í líkamlegum og andlegum
hrakningum og þurfa því að vera hraustir og
harðfengir ef því er að skipta, en máltækið
segir ,,af misjöfnu þrífast börnin bezt“ og það
sannast oft mjög áþreifanlega á mörgum far-
manninum.
Aftur á móti munu það vera fáar stéttir,
sem hafa jafngóð tækifæri til margskonar og
fjölþættrar menntunar og siglingamennirnir,
ef þeir nota frístundirnar vel.
Engir eiga þess kost, að nema landafræði
eins vel og þeir. Viðskipti landa og þjóða í
milli, háttu og siðu, gildandi lög og reglur í
daglegu lífi þjóða er þeir heimsækja, tungu-
mál og m. m. fl. eiga þeir kost á að nema
sér til gagns á ódýran og hagkvæman hátt
flestum öðrum fremur.
I flestum stórborgum, sem þeir koma til
eru margskonar söfn, sem ómetanlegur fróð-
leikur er að kynnast og ýmsir aðrir kosta stór-
fé til að sjá og hika ékki við að verja stórfé
til, í löngúm og dýrum ferðalögum og á dýr-
um gististoðum. Á slíkum söfnum geta far-
menn lært meira á 6—8 tíma nákvæmri at-
hugiin og eftirtekt, en skólafólk á 2—3 náms-
vetrum sem aðeins hafa bækur og tilsögn kenn-
ara við að styðjast, jafnvel þótt á góða skóla
gangi og njóti þar leiðsögu mikilhæfra kenn-
ara.
Á söfnunum má sjá framþróunina í ýmsum
myndum. Þar geta farmennirnir t. d. séð fram-
þróunina í siglingunum frá því fyrst var farið
að fleyta sér á holum trjábolum yfir ár og
vötn og allt til vorra tíma siglinga á hinum
skrautlegustu hafskipum stórþjóðanna, sem
lengst eru komnar í skipasmíðum. Þar má
einnig sjá framþróunina í fiskiveiðum, land-
búnaði, húsagerð, iðnaði, bókmenntum, listum,
vísindum af ýmsu tagi. Á söfnum stórborganna
má kynnast framþróuninni í hvaða atvinnu-
grein, sem menn vilja helst kynnast og þar
má margt læra, sem tæplega verður numið á
öðrum stöðum eða á annan hátt.
Það er útþráin og æfintýralöngunin sem .
margan ungan manninn knýr til siglinganna,
og það skortir sannarlega ekki á æfintýrin hjá
farmanninum, þau eru á hverju strái og við
hvert fótmál svo að segja jafnskjótt og far-
maðurinn stígur fæti sínum á land, jafnvel þó
um smástaði sé að ræða, því allsstaðar er eitt-
hvað nýtt sem ber fyrir athugul augu.
En æfintýrin eru misjöfn að gæðum eins og
flest annað í þessum heimi. Sum eru góð, önn-
ur vond. Áhrifanna gætir lengi, máske æfi-
iangt. Það veiltur því á miklu fyrir unga far-
inenn að komast í góðu og skemmtilegu æfin-
týrin. En hvað er gert. til þess að svo megi
verða? Hvað er gert til leiðbeiningar ungum
íslenzkum farmönnum er í fyrsta sinn koma
í erlenda höfn?
Ég held að eitt af því skemmtilegasta, þarf-
asta og vinsælasta starfs sem íslenzkir sendi-
herrar, ræðismenn og aðrir fulltrúar íslenzkra
stjórnarvalda og skipafélaga gætu gert, sé að
koma á fót sérstakri upplýsingadeild við ræð-
ismannaskrifstofurnar og skipaafgreiðslurnar,
þar sem farmenn gætu fengið glöggar og skýr-
ar upplýsingar um það markverðasta og fi’óð-
legasta, sem hver bær hefur að bjóða ókunn-
um farmönnum, í fyrsta sinn er þeir koma þar.
Nákvæmt kort yfir bæina og það helsta, sem
þeir hafa upp á að bjóða mun auðfengið í
bókabúðum og hjá ferðamannafélögunum. —
Þarflegt væri að þýða á íslenzku helstu atriði
slíkra bæklinga. Þessum bæklingum og kortum
ætti að útbýta í skip, þar sem íslendingar eru
á og fyrsta daginn eða kvöldið sem sjómenn
VtKINGUR
242