Sjómannablaðið Víkingur - 01.10.1958, Qupperneq 10

*
Jónas Arnason:
L’art pour l’art
Eg heyrði einhvemtíma sagt
frá innbrotsþjóf sem stundaði
lag sitt af þvílíkri ákefð að hann
brauzt þrjár nætur í röð inn í
gamlan veiðarfæraskúr þar sem
árum saman hafði ekki verið
geymdur einn einasti nýtilegur
hlutur. Hann brauzt inn um nýj-
an glugga á hverri nóttu. Síð-
ustu nóttina var hann jafnvel
crðinn svo ákafur að þegar hann
hafði skriðið aftur út um glugg-
ann, brauzt hann umsvifalaust
inn um dyrnar.
Hjá þessum manni var það
sem sé innbrotið innbrotsins
vegna, eða eins og það heitir víst
í París: „L’art pour l’art“, —
listin fyrir listina. En lögreglu-
þjónninn sem að lokum handtók
manninn — mest víst af því að
fólk í nágrenni við skúrinn hafði
kvartað um það að það gæti ekki
sofið fyrir bramboltinu í honum
— þessi lögregluþjónn var of
hversdagslega þenkjandi til að
skilja hvað fyrir manninum
vakti, og kom honum til læknis.
Fyrir tveim árum var ég við-
staddur réttarhöld yfir brezkum
togaraskipstjóra sem hafði verið
tekinn að veiðum svo langt fyrir
innan landhelgislínu, að gamall
bátaformaður, þaulkunnugur á
þessum slóðum, taldi hæpið að
dýpi væri þar nægilegt til að
koma heilli togaravörpu í kaf.
„Þeir hljóta að hafa fengið eitt-
hvað af múkka og skeglu íhana“,
sagði sá gamli. En hafi þeir
fengið eitthvað af slíkum fugli,
þá hafa þeir annaðhvort sleppt
honum af mannúðarástæðum eða
étið hann jafnóðum, því að afl-
inn, sem að sjálfsögðu var gerð-
ur upptækur, reyndist aðeins
vera hálf önnur karfa af hand-
fiski, blóðnælum og kalýsu. Og
þegar við létum í ljós undrun
okkar yfir því að skipstjóri
skyldi vilja gerast landhelgis-
brjótur til þess að fiska varla
einu sinni í soðið handa mönnum
sínum, þá yppti hann bara öxl-
um og brosti vorkunnsömu brosi.
Sem sagt: L’art pour l’art. Og
við skildum ekki manninn. Það
var samt ekki farið með hann til
læknis, heldur var hann dæmdur
í 74 þús. króna sekt.
En þetta er reyndar ekkert
einsdæmi. Það eru til fjöimörg
dæmi um brezka togaraskip-
stjóra sem svo ákaft stunduðu
landhelgisbrot hér við Islands-
strendur að hversdagslegar sálir
áttu erfitt með að sjá nokkura
skynsamlegan tilgang í því. Til
dæmis er sögð sú gamansaga um
einn þeirra að hann hefði iðulega
ekkert fengið í vörpuna nema
grænmeti. Hjá honum hefðu þeir
menn ekki verið í mestum met-
um sem voru duglegastir að
kútta þorskinn, heldur þeir sem
voru fljótastir að skræla kart-
öflur.
Nei, sérkennilegar landhelgis-
veiðar einstakra brezkra togara-
skipstjóra eru engin nýjung fyr-
ir okkur Islendinga.
Hitt er meiri nýjung að sjálf
brezka ríkisstjórnin skuli nú svo
mjög vera farin að tigna listina
listarinnar vegna, að hún hefur
sent hingað herskip sín með
hiaðnar byssur til að sjá svo um
í<ð brezkir togarar haldi áfram
að skarka djöfulinn ráðalausan í
dauðum sjó fyrir innan land-
helgislínu okkar, frekar en að
fara út fyrir hana og veiða fisk.
Því að menn hafa væntanlega
gert sér það ljóst, að brezku her-
skipin eru hingað komin ekki að-
eins til að ógna okkur Islending-
um, heldur og til að þjarma að
brezkum togaraskipstjórum og
sjá svo um að þeir gerist land-
helgisbrjótar hvað sem það kost-
ar. Einn þeirra bað t. d. um leyfi
til að skreppa út fyrir línuna af
því hann hafði frétt að þar væri
hægt að fá þann fisk sem ekki
fékkst fyrir innan, og freigátan
leyfði honum það aðeins með því
skilyrði að hann yrði kominn
aftur inn fyrir miðnætti! En ég
spyr: Hefði nú viðkomandi skip-
stjóri virt þessi fyrirmæli að
vettug og haldið áfram að toga
fyrir utan línuna eftir miðnætti,
hvað hefði þá gerzt? Hefði þá
ekki freigátan vaðið að honum
með gapandi fallbyssukjafta? Jú
auðvitað. 0g guð má vita hvort
hún hefði ekki bara skotið vin-
inn í kaf, ef hann hefði neitað
að hlýða og haldið áfram að vera
fyrir utan línuna og veiða fisk,
í stað þess að fara innfyrir hana
til að halda þar uppi heiðri
brezka heimsveldisins með því að
liaga sér eins og fífl.
Já, þetta er orðið býsna skrítið
ástand. Og engin furða þó að
sumir brezkir togaramenn hafi
tekið það ráð að slá öllu saman
upp í kenndirí, einsog t. d. jaxl-
arnir á Lifeguard sem voru víst
búnir að skála svo mikið fyrir
Macmillan og Elísabetu að þeir
\oru orðnir vel hífaðir þegar
M'aría Júlía renndi upp að þeim.
Spurningin er bara: Hvar endar
þetta? Manni skilst á foringjum
brezku herskipanna, að þeir við-
urkenni helzt enga íslenzka fisk-
veiðilandhelgi . Og sannleikurinn
er sá, að það eru lítil takmörk
fyrir því hvað hægt væri að
komast inn fyrir tólf mílna mörk-
in í krafti gapandi byssukjafta
— ég taia nú ekki um ef sæmi-
iegt magn af viskíi væri með í
spilinu. Það mætti jafnvel stunda
togveiðar í Tjörninni hér í
Reykjavík ef sómi brezka heims-
veldisins krefðist þess.
Við íslendingar erum sem sé
orðnir steinhissa á þessum látum.
Við erum of hversdagslegar
sálir til að skilja leyndarmálið
um l’art pour l’art.
Okkur virðist vera kominn
timi til þess fyrir brezka ljónið
að leita læknis.
186
VÍKINGUR