Náttúrufræðingurinn - 1961, Blaðsíða 41

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
189
Nornabaugur.
sína á ári, og þá venjulega til suðausturs, og ef að er gáð, sést sinu-
þófinn frá árinu áður bakvið. Þannig hreyfist þetta ár frá ári.
Fyrst tók ég eftir svona rönd hér í túninu. Var hún þar í mörg
ár og hreyfðist austur túnið, en er nú alveg horfin. Sumarið 1955
var ein slík rönd á mónum skammt norður af túninu. Er hún nú
búin að vera þar nokkur ár. Hef ég stundum að gamni mínu
sett við liana merki til að fylgjast betur með ferðum hennar.“
Hinar einkennilegu grænu rendur, sem Steingrímur lýsir, nrunu
að öllum líkindum vera fyrirbrigði það, sem kallað er nornabaugar
(hekseringe) og sveppir valda. Hefur þess orðið vart á nokkrum
stöðurn hér á landi, en þó ekki víða.
Snemma hafa menn veitt þessu fyrirbæri athygli, því í þjóðsög-
um ýrnissa landa er lýst nornabaugum í sambandi við álfadans,
eða ferðir trölla og norna. Voru hinum yfirnáttúrlegu verum
kenndir baugarnir. Nú vita menn að þessu valda sveppategundir,
einkum sú er Marasmius oreades heitir. Sníkja þessir og aðrir
nornasveppir á grasrótum. Fyrst í stað munu sveppimir leysa
ammóníak úr læðingi í jarðveginum og það kemur grasinu að
gagni sem köfnunarefnisnæring. Grasið verður þar dökkgrænt og
grænna en gróðurinn umhverfis. Sveppirnir vaxa í jaðarinn til