Náttúrufræðingurinn - 1965, Blaðsíða 10

4
NÁTTÚRUF R/KÐINGURl NN
(Mya truncata) er þarna líka og líklega rataskel (Saxicava arctica),
og nokkrar íleiri tegundir. Diatomeur (kísilþörunga) má og finna í
leirnum, en sama máli gegnir um þá, að skeljarnar eru mjög illa farn-
ar og örðugt að ákvarða þær með vissu. Aðeins sárafáar heilar skeljar
hefur teki/.t að finna. Langmest ber á brotuin úr Coscinodiscus og
nokkrum öðrum sjávartegundum. Örugglega má ákvarða Biddulphia
aurita og Navicula peregrina, en báðar lil'a í söltu vatni. Af fersk-
vatnstegundum reyndist mögulegt að ákvarða Eunotia sp., Pinnu-
laria sp. og Tabellaria feneslrata.
Það virðist því líklegt, að þarna hafi gosið í sjó, en líklega hefur
það verið nálægt strönd og haf'a ferskvatnstegundirnar borizt út í sjó
með lækjum.
Skannnt vestan við Straum er Rauðimelur, en þar hefur rauða-
möl verið tekin í mörg ár, og er nú búið að grafa þar niður fyrir
grunnvatnsborð. Vafalaust er Rauðimelur leifar af eldvarpi, sem
Jíka hefur myndazt í sjó á sama hátt og e. t. v. á svipuðum tíma og eld-
vörpin í Selhrauni.
HEIMILDARIT - KEFERENCES
Jónsson, Jón. 1963. Ilnyðlingar í íslen/ku bergi. Náttúrufræðingurinn 33. árg.
bls. 9-22.
Tröger W. E. 1959. Tabellen zur optischen Bestimmung der gesteinbildenden
Mineralen, Stuttgart.
SUMMARY
An ancient row of craters in Selliraun
by Jón Jónsson
Statc FJectricity Authorily, Reykjavik.
South of Straumur farm and about 8 km. to the west of the town of Hafnar-
fjördur Iceland, tltere is an ancient row of craters mostly covered by younger
Lava-flow. These traces of an eruptiv lissure do not seent to have been noticed
before. The fissure lies in the direction NE-SW. It has erupted basaltic lava
with phenocrysts of plagioclase and olivine. Botli large and small feldspar
crystals have the same composition, An 70. The composition of the lava is:
Plagioclase 45,4 % Olivine 7,3 %
Pyroxene 36,5 % Opaque material 10,8 %
ilmenite and magnitite induded. Gabbroic inclusions abound in this lava. The
lava has been thrust up through marine day, that contains shells, e. g. Mya
truncata, Saxicava arctica and Iialanus. Diatoms, mostly marine fornts are also
to be found in the day.
It is reasonable to assume, that the eruption took jrlace in the sea not far
from the shore in post-placial time, but nothing else is known about its age.