Náttúrufræðingurinn - 1935, Page 32

172 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllUlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllliliiliiilllillilliiliiiiiliiliilliliHiiiiiiiiiinii
loft að líffærunum í bruminu, sýgur það óðara frá þeim vatn-
ið, og þau visna þá og deyja von bráðar, svo að tréð getur hvorki
borið blöð né blóm næsta sumar.
Á þeim fáu trjám og runnum, sem hér vaxa, eru brumknapp-
arnir varðir gegn þurrkum þannig, að um þá eru brumhlífar, sem
einkum eru til þess gerðar að varna útgufun. Á víði er aðeins
ein brumhlíf um hvert brum, en á öllum öðrum norrænum trjá-
tegundum eru tvær eða fleiri. Alltaf falla brumhlífarnar ágæt-
lega saman og takmarka brumið vel út á við til allra hliða og
lykja fast um það. Auk þess að brumhlífarnar mynda einskonar
brynju um hið unga brum, eru þær að ýmsu leyti þannig úr garði
gerðar, að þær varna útgufun, ekki sízt yzta sellulagið í þeim,
hin svonefnda yfirhúð. Einkum hún er þannig úr garði gerð, að
loft og vatnsgufa á mjög erfitt með að komast í gegnum hana.
Af því leiðir, að loftforði sá, sem er inni í bruminu, undir brum-
hlífinni, endurnýjast mjög treglega, og getur því ekki tekið í
sig nema mjög lítið af vatni frá líffærum brumsins. Ennfremur
verður að athuga það, að allir hlutar brumsins eru mjög smá-
vaxnir og liggja mjög þétt saman, svo að yfirborð þeirra út á við
verður mjög lítið, en einnig vegna þess er þeim síður hætt við
útgufun. Annars eru brumhlífar ýmissa trjáa að ýmsu leyti sér-
staklega útbúnar til þess að halda vatni í bruminu. Margar eru
til dæmis hærðar að utan, aðrar eru þaktar límkenndum efnum
og ýmsar aðrar ráðstafanir getur náttúran gert til þess að halda
lífi í bruminu.
Auk þess, sem hér hefir verið getið um gerð og gildi brumhlíf-
anna fyrir tréð, má bæta því við, að tilraunir hafa verið gerðar
til þess að sýna hvers virði þær eru. Er það einkum Ameríku-
maðurinn Wiegand, sem slíkar rannsóknir hefir haft um hönd.
Hann gerði samanburð á útgufun frá brumi, sem um sig hafði
óskertar brumhlífar, og brumi, sem brumhlífarnar höfðu verið
teknar af. Bæði brumin voru höfð við sama hita, eða réttara sagt
sama kulda, því að bæði urðu að sæta 7—18 gráða frosti og þola
það í þrjá daga. Það kom þá í ljós, að brumin, sem svipt höfðu
verið brumhlífunum, höfðu létzt um þrjátíu og þrjú prósent, eða
með öðrum orðum um nákvæmlega einn þriðja hluta, en þau, sem
brumhlífar höfðu, höfðu aðeins létzt um núll komma fjögur pró-
sent, en af því verður séð, að verjulausu brumin höfðu tapað
áttatíu sinnum meira af vatni en hin.
Áður var það almenn skoðun, og því hefir meira að segja ver-