Náttúrufræðingurinn - 1944, Blaðsíða 23

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
77
blásvarl að lil á haus og fótuni, oft með nieira og niinna af
dökkum eða sauðguluni liárum í ullinni cinkum á liáksi og
jöðrum reifisins.
Þetla afhrigði er af mörgum lalið innflutt frá Bretlandi og
þá að öllum likindlim með hrút af Osfud Dawis kyni er l'lult-
ist að Veðramófi i Skagafirði um eða eftir 1870.
II. Mislitt fé.
Allt það fé, sem ekki er hvitt, er talið mislitt. Mislitu fé má
skipta í 2 aðalflokka, einlitt fé og tvílitt fé.
Það eru til þrír sjálfstæðir hreinir litir á íslenzku fé aðrir
en hvíti Iiturinn, þeir eru svart, mórautt og grátt.
Tvílita féð hefir ávallt tvo liti, livitan og einhvern hinna
þriggja: svarta, mórauða eða gráa litinn.
Það hafa verið skiptar skoðanir um, hvort grái sauðarlitur-
inn væri sjálfstæður litur, sem erfðist óháður öðrum litum eða
hvort hann væri millilitur eins og grár litur lijá nautgriþum,
sem kemur fram þegar svartir og hvitir gripir (l. d. af stutt-
hvrningakyni) æxlast saman.
Þótt ég hafi ekki átt þess kost að gera skipulegar tilraunir
með hvernig grái liturinn erfist, þá tel ég allt benda lil þess að
þessi litur sé atveg sjálfstæður lilur og alls ekki blendings-
litur milli livita og svarta litarins.
Fimmti sjálfstæði, brúni sauðarliturinn er til en ekki í is-
lenzku fé, 1). e. Karakúlsvarl. Sá litur er rikjandi vfir öllum
öðrum sauðarlitum en allir hinir dökku litirnir og einnig tvi-
litirnir eru ríkjandi vfir hvítu. Mórautt er mest rikjandi af
öllum sauðarlitum.
Svarti liturinn. Af svarta litnum má nefna þrjú afbrigði:
hrafnsvart eða tinnusvart, hélusvart eða grásvart og mósvart.
Hrafnsvart fé er alsvart með engum hvítum eða gráum hár-
um í ullinni.
Grásvart eða hélusvart. Þá eru oft nokkur hár á grönum
livít og hvítgrá hár hér og hvar í ullinni einkum á siðum kind-
arinnar, þó eru hvítu hárin margfallt færri en þau svörtu svo
enginn villist á hélusvörtu og gráu.
Mósvarta féð hefir mólitan gljáa eða slikju á ullinni.
Hélusvarta féð er algengasta afbrigðið af svörtu hér á landi.
Mórauði liturinn. Mórauðu fé má skipta í þrjú aðal afbrigði,
dökkmórautt, ljósmórautt og grámórautt.