Náttúrufræðingurinn - 1945, Blaðsíða 26

136
NÁTTÚRUFRÆÐINGURÍNN
hans bera einkenni hins þroskaða vísindamanns, nákvæmni í fram-
kvæmd, óbrigðulan áreiðanleika, skýra dómgreind og rökrétta á-
lyktun. Eina takmark hans var að vera vísindamaður og leita sann-
leikans af óstöðvandi þekkingar- og rannsóknarþrá. Með lífi sínu
og starfi var Wilhelm Conrad Röntgen fyrirmynd og fordæmi, sem
eðlisfræðingar síðari tíma mega vera stoltir af að eiga.
Theodór Gunnlaugsson:
Um lifnaSarhætti íslenzka fjallarefsins
(Niðurlag frá 1. he-fti).
Hvolpurinn frá vorinu hefir aftur aðeins þeffæri sín og eðlisávís-
un að styðjast við í þeirri eftirleit.
Þá er annað, sem sagan á að sýna. Hún á að sýna hvernig tófur
læðast að fuglum. Oft hefi ég lurðað mig á því hve fuglar eru yfir-
leitt gæfir við tófur. — Ég hefi ótal sinnum horft á ýmsar fuglateg-
undir t. d. lóur, spóa og rjúpur og þá sérstaklega karrana sitja á þúf-
um svo að segja rétt í vegi fyrir tófunni og liafa þær oftast nær farið
snuðrandi lram hjá án Jress að líta við þeim. Ástæðan mun vera sú.
að tófurnar vita, að Jrað er gagnslaust fyrir þær að stökkva á fugla,
sem eru viðbúnir árásinni. Þeir verða alltaf skjótari til varnar. Það
vita fuglarnir líka og Jress vegna eru Jieir rólegir.
Þegar ég var strákur heyrði ég gamla refaskyttu lýsa því, hvernig
tófur næðu rjúpum á veturna. Hún sagði að bezt Jrætti tófunni að
læðast að þeim í renningi. Fyrst yrðu þær varar við hvar rjúpan
kúrði sig eða lægi í bæli sínu. Þá færu þær veðurmegin að henni og
nálguðust hana svo skríðandi og krafsandi, þannig, að golan tæki
snjóinn er losnaði og feykti honum beint á rjúpuna og við það ykist
renningskófið. Því meira sem tófan nálgaðist rjúpuna, jiví meiri
renningur og því betur kúrði rjúpan sig aftur á móti niður og lokaði
augunum. Svo vissi hún ekki fyrri til en tófan væri búin að hremma
hana.
Þetta þótti mér að mörgu leyti merkileg saga, og þó vel skiljanleg,
þótt hún standist ekki að öllu leyti dóm reynslunnar. Það er alveg
rétt, að ekkert veður er hentugra fyrir tófur á rjúpnaveiðum en hríð
ásamt renningi, hvort sem er bjart af degi eða koldimm nótt. Þá
liggja rjúpurnar oft að mestu eða öllu leyti huldar í snjó í skjóli og