Náttúrufræðingurinn - 1945, Blaðsíða 33

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
143
eiga yrðlinga sína, því að farartæki þeirra, fæturnir, eru svo hrað-
skreiðir, að þeir komast með venjulegum hraða, þ. e. á hægu val-
hoppi minnst 10 km. vegalengd á klukkustund, ef jieir halda jafnt
áfram.
Það, sem refir finna af eggjum á vorin er áreiðanlega miklu meira
en flestir gætu trúað, og þegar þar við bætist, að þeir leggja |)au að
mestu í hinn dýrmæta varasjóð, sem geyma á til vetrarins, þá verður
það skiljanlegt, hvernig þeir fara að lifa og hvað þeir eru að ráfa
upp um reginöræfi þessa lands, eða þá öllu heldur á milli hinna un-
aðslegu staða í óbyggðum.
Allir, sem náin kynni hafa haft af refaveiðum hér á landi, munu
sammála um jiað, að því fleiri brögðum ,sem hann er beittur, því
lleiri varnaraðferðir koma brátt í ljós hjá honum. Það, sem fyrst og
fremst veldur Jæssu, er hið ríka eðli hans að beita brögðum sjálfur.
Ifonum verður jn'í fyrst fyrir, er hann lendir í háska af óaðgætni, að
athuga það næst mjög nákvæmlega, og er þá oft óskiljanlega þolin-
móður til Joess eins að vara sig á Jrví í annað sinn jafnframt því, sem
hann brýtur heilann um að geta snúið á Jiað.
Þetta kemur máske gleggst í Jjós hjá ungum yrðlingum í sama
greni. Sumir virðast auðteknir, en aðrir geta varið sig af hreinustu
snilld. Það, sem aðallega veldur þessu, er hinn mikli munur á þeirn
næmleika, er jafnvel systkini hafa lengið í arf frá föður eða móður.
Kemur þetta oftast betur í Ijós þegar yrðlingar eru aldir Jjar til þeir
hafa náð fullum þroska, þótt mildari skapgerð virðist þeir oftast fá í
bili við að taka fæðuna frá hendi mannsins. Hér virðist því sannast
eins og oftast að Jjað, sem hver einstaklingur fær í vöggugjörf verður^
hið ráðandi afl á fullorðinsárunum.
Tæplega verður um það deilt, að tvær eru meginástæður fyrir því
að enn heldur refurinn hér velli eftir þúsund ára baráttu við mann-
inn. Önnur ástæðan eru hinar víðáttumiklu óbyggðir Jjessa lands,
hin eru vopnin, sem hann helir sjálfur komizt upp á að beita í vörn
sinni. Þau eru mörg og verða ekki talin hér, en eitt er þó honum
dýrmætara en öll önnur. Það er hinn brennnandi innri ótti, sem
alltaf er viðbúinn, þegar hin næmu skynfæri hans fá grun um nær-
veru mannsins. Af þeim munu þeffærin lang þroskuðust. — Með
storminum eða hinum milda blæ berast oft boðin til refanna um
hættuna eða hina þráðu lífsbjörg. Heyrnin er líka oft afburðanæm,
sérstaklega Jjegar refurinn liggur og frosin er jörð.
Ættu refirnir sjálfir að dæma um, hvaða forfeður þeirra Jjað eru
fyrst og fremst, serri staðið hafa sig bezt í baráttunni við manninn, þá