Náttúrufræðingurinn - 1951, Blaðsíða 31

Ingimar Óskarsson:
Nýtt afbrigði af fellafífli
(Hieracium alpinum (L.) Backh.)
Síðastliðið sumar safnaði ég til rannsóknar allmiklu af undafífl-
um (Hieracium) suðvestanlands. Á meðal þeirra staða, sem liafa
óvenjulega fjölskrúðugan undafíflagróður, er umhverfi Þingvalla-
vatns. í Svínahlíð vex t. d. hinn fágæti gljáfífill (H. lamprochlorum
Om.) »g í Hestagjá hinn risavaxni og sérkennilegi lóreifafifill (H.
floccilepium Om.), sem hvergi hefur enn fundizt annars staðar en á
þessum stöðvum. í hrauninum norðanvatns fann ég fellafífil (H.
alpinum (L.) Backh.), en mjög frábrugðinn því, sem ég hef átt að
venjast, svo að ég safnaði nokkrum eintökum til athugunar.
Fellafífillinn er ekki einlendur (endemiskur) á Islandi, eins og
flestar aðrar undafíflategundir. Hann er útbreiddur í Skandinavíu,
finnst einnig á Bretlandseyjum, í fjöllum Mið- og Suður-Evrópu, í
Norður-Asíu og ;i Grænlandi. Hérlendis er hann víða, einkum til
heiða og l'jalla; getur verið nokkuð breytilegur að útliti, en ber
venjulega sín ákveðnu sérkenni, sem gera hann auðþekkilegan. Hon-
um mætti lýsa í stuttu máli á þessa leið:
„Stöngullinn lágur og gildur, langhærður allur og stjarnhærður,
mjög lítið kirtilhærður nema allra efst. Hvirfingsblöðin mörg, l'rem-
ur stilklöng, tungulaga eða öfugegglaga, heilrend eða með strjálum,
lágum tönnum, langhærð og stjarnháralaus. Stöngulblöðin 2—3,
rnjög vanþroska. Oll blöðin meðgulum smákirtlum (microglandulis)
á jöðrunum. Biðan gild, 14—18 mm löng, jiakin löngum, gráum hár-
um, með þéttstæðum, gulum smákirtlum, fáum eða engum kirtil-
hárum og stjarnháralaus. Y/.tu reifablöðin lausstæð eða útstæð, blað-
kennd. Karfan stór, einstæð. Krónurnar langtenntar með löngum
randhárum. Stíllinn hreingulur."
Be/tu einkennin á fellafíflinum eru: hinn hreingidi stíllitur (einn-
ig á þurrkuðum eintökum), hin stjarnháralausa stofnblaðhvirfing og
smáu stöngulblöðin.