Náttúrufræðingurinn - 1951, Blaðsíða 35

VEIKl í LAXI
177
Efri-Elliðaánum að lóga særðum löxum, sem í laxakistuna komu, í
öryggis skyni, og flytja heilbrigða laxinn upp fyrir Árbæjarstíflu.
Bar minna á veikinni í löxum í Efri-Elliðaánum lieldur en neðan við
rafstöð, og er það vafalaust afleiðing af áðurnefndri ráðstöfun að svo
var.
Seinni liluta sumars tóku sárin á löxunum að gróa. Kom það vel
fram á nokkrum löxum, sem geymdir voru í kistu í Elliðaánum frá
20. ágúst fram undir miðjan september. Fylgst var með sárum þeirra
og voru þau skoðuð með nokkurra daga millibili. Þau voru greini-
lega að gróa, þó að hægt færi. Þegar veitt var til laxaklaksins seinni
hluta septembermánaðar á vegum klakstöðvar Rafmagnsveitu
Reykjavíkur við Efri-Elliðaár, kom í ljós, að sárin á löxunum voru
gróin, en eftir voru livít ör, þar sem sárin höfðu verið.
Gerðar voru tilraunir til að greina sjúkdóminn í laxinum eftir
sjúkdómseinkennum, en það reyndist erfitt, vegna skorts á nauðsyn-
legum ritum um fisksjúkdóma. Var því leitað aðstoðar sérfræðinga á
Bretlandseyjum og Norðurlöndum við greiningu veikinnar. Með
aðstoð skozkra sérfræðinga má telja málið leyst. Veiki þessi þekkist
í Skotlandi og gengur þar undir nafninu „Wliite spot disease“.
Mætti kalla Iiana hvítblettaveiki á íslenzku, þó að það heiti sé ekki
að öllu leyti heppilegt.
Hvítblettaveikin er sjaldgæfur sjúkdómur. Hennar verður vart í
laxi, þegar lieitt er í veðri og úrkoma er lítil, en hverfur með kóln-
andi veðri og úrkomu. Þar sem hvítblettaveikin veldur ekki beinu
tjóni á laxi, svo að vitað sé, þá hefur henni verið lítill gaumur gef-
in erlendis. Það er því ekki vitað, hvað veikinni veldur, en líklegt
má telja, að bakteríur séu þar að verki, því að við smásjárrannsókn á
sárunum fundust engin sníkjudýr. Ókleift reyndist að fá úr þessu
atriði skorið, þar sem aðstæður til þessháttar bakteríurannsókna eru
ekki enn fyrir hendi hér á landi.
Síðastliðið sumar var veður hlýtt og úrkoma lítil á Suðvesturlandi.
Ytri skilyrði voru því hagstæð fyrir hvítblettaveikina, enda gekk hún,
eins og að framan greinir, í laxi í Elliðaánum og auk þess í nokki-
um öðrum ám og mun vikið að því síðar. Vatnið í Elliðaánum var
með allra minnsta móti, sem það hefur verið, og vatnshitinn í hærra
lagi.
Eins og áður getur, bar þegar á hvítu blettunum á laxinum neðan
til í Elliðaánum og varð það til þess, að menn álitu laxinn koma
með blettina úr sjónum. Þetta atriði getur varla verið rétt. Það er
Núttúrufrceðingurinn, 4. h. 1931 12