Náttúrufræðingurinn - 1952, Síða 7

HVERFJALL
117
3. mynd. Hverfjall séð af Mývatni. Úr ferðabók Preyers & Zirkels. — Hverfjall seen
froni Lahe Mývatn. (Úr l’reyer & Zirkel 1862).
1884, en mun ekki hafa skoðað Hverfjall rækilega fyrr en 12. júlí
1884 (sbr. Andvari 1885, bls. 46—48; Ferðabók I, bls. 287). Thorodd-
sen segir fjallið „byggt úr hraunsandi og molurn, með hraunbjörgum
stórum hér og hvar ofan á; að innan ganga smágil og rásir niður í
botn . . . í giljunum sást hér og hvar, hvert hið innra efni er í fjall-
inu; þar kemur fram vikurbreccía með hraunmolum og björgum af
harðasta blágrýti; breccían er í lögurn og hallast út á við (35—40°),
af því vikurinn hefir lagzt svo við gosin“ (Andvari 1885, bls. 47). í
Ferðabók (I, bls. 293—294) kallar Thoroddsen fjallið hringfjall, lík-
ast fjöllum tunglsins, og telur, að það sé líklega myndað við eitt stórt
sprengigos.
Norðmaðurinn A. Helland, sem fór unt Mývatnssvæðið 1881, tel-
ur Hverfjall sams konar gíg og gígina í Mikley. (Studier over Islands
petrografi, bls. 111).
í júlí 1892 ferðaðist Skotinn K. Grossmann um Mývatnssveit,
skoðaði þar einkum Hverfjall og skrifaði ritgerð um það í The
Glacialists Magazine árið eftir. Hann setur þar m. a. fram þá skýr-
ingu á myndun keilunnar í botni gígskálarinnar, að á vetrum leggi
fönn innan í gíginn sunnanverðan og nái hún norður um miðjan
gígbotninn. Vegna þess að skaflinn viti undan sól þiðni hann seint