Náttúrufræðingurinn - 1952, Blaðsíða 21

SÓLARORKAN OG ÞÖRUNGARNIR
131
Reykjavík greiðir fyrir benzínið sitt og eknr í léttu skapi til Þing-
valla.
Síðustu 25 árin hefur olíunotkunin í heiminum aukizt að meðal-
tali um 4% á hverju ári, en nú er ársnotkunin komin upp í
2.000.000.000 tunnur (1 tunna er nær 160 lítrar). 30% af þessari
olíu eru notuð til framleiðslu á hinurn margvíslegustu efnum, en
hitt fer til brennslu. Frá 1859 til 1951 hafa verið unnar 41.000.000.
000 tunnur of olíu, en talið er að jretta sé þó aðeins lítill hluti af
allri þeini olíu, sem til er í jörðu. Vafalaust finnst mikið af olíu
ennþá. T. d. var vitað um meira af óunninni olíu árið 1951 en árið
1950. En í janúar 1951 var vitað um olíulindir, sem með sömu notk-
un mundu endast í 15 ár. Nokkur huggun er jrað, að vitað er um
mjög mikið magn af óunnum kolum, en úr þeim má vinna olíu,
eins og kunnugt er. Sennilegt er talið, að þessar orkulindir endist
næstu tvær til þrjár aldirnar.
Það er erfitt að hugsa sér, hvernig mannkynið á að geta komizt af
án olíu og kola. Þá hugsun verður jró að hugsa til enda, því að þessir
orkugjafar eru sjóðir, sem stöðugt fara minnkandi, þar sem útgjöld
þeiiTa eru mörg jrúsund sinnum stærri en tekjurnar. Það er því eðli-
legt, að manni verði oft hugsað til jress orkugjafa, sem ekki er
fyrirsjáanlegt að jrrjóti í náinni framtíð, en það er sólin. Til hennar
má rekja upptök allrar.þeirrar orku, sem vér jiekkjum hér á jörðu.
Olía og kol eru aldagömul sólarorka. Orka, sem grænar plöntur hafa
bundið fyrir miljónum ára og geymzt hefur síðan í leifum alls konar
plantna og dýra, djúpt í jörðu, allt fram á þennan dag. Uppgufun á
vatni á yfirborði jarðar og mishitun yfirborðsins af völdum sólar-
geislanna er upphaf hinna orkumiklu náttúrufyrirbrigða, fallvatn-
anna og vindanna. Og jarðhitann og kjarnorkuna má rekja til þeirr-
ar glóðar og þungu atómkjarna, sem geymzt hafa í iðrum jarðar og
eru af sama uppruna og sólin.
En öll er þessi nýtanlega jarðneska orka aðeins hverfandi lítill
hluti af jreirri geysimiklu orku, sem sólargeislarnir flytja stöðugt til
jarðarinnar. Vísindamaður einn hefur reiknað þetta út og komizt
að eftirfarandi niðurstöðum. Hugsum oss, að saman væru komin öll
þau kol, olía og jarðgas, sem liugsanlegt er að hægt verði að afla í
framtíðinni, að höggnir liefðu verið í brenni allir skógar jarðarinn-
ar, og að þar við bætist allt það úraníum og þóríum, sem frekast er
hugsanlegt, að til sé á jörðinni og unnt sé að vinna. Hugsum oss svo,
að öllu þessu orkugefandi efni væri dreift jafnt um allt yfirborð