Náttúrufræðingurinn - 1953, Qupperneq 61

HÁLS AGÍGIR
53
Landbrotshrauninu, að því leyti, að það er stórkomóttara og í því
em stórir plagioklas-krystallar. Nokkurt ólivín er í öllum þessum
hraunum.
SUMMARY:
Last summer the author found a volcano previously not mentioned by geologists
S.W. of the Skálarfjall mountain in the district Siða. Here a fissure-eruption has
taken place in postglacial time. The crater row for which the author proposes the
name Hálsagígir has the direction N. 14° E. It is partly covered with the Landbrot-
lava and the great lava-flow from the Laki eruption in the year 1783. The author
thinks it possible that some relation exists between this crater row and the craters
south of the deserted farm Hervararstaðir which liave formerly been described by
Thoroddsen and Sapper.
The Hálsagígir lava differs froni the Laki lava and especially from the Land-
brot lava in being much more coarsegrained and in containing big phenocrysts of
plagioclase. Some olivine is found in all these flows.
Sveinn Þórðarson:
Mánaðardagur páska
Einatt ber það við, að nauðsynlegt er að fá vitneskju um hvenær
páskar hafi verið eða muni vera eitthvert tiltekið ár. Er það ekki
með öllu fyrirhafnarlaust, þótt til séu ýmsar aðferðir til þess og er
fingrarímið einna þekktust aðferð hér á landi. Mikill timi fer í að
læra það, enda er uppruni þess frá þeim tímum, er menn lögðu
meira á minnið en nú tíðkast. 1 því menningarmyrkri, sem ríkti í
Evrópu eftir hrun Rómaveldis, var stærðfræðikunnátta manna á mjög
lágu stigi. Helztu stærðfræðirit þeirra tíma voru bækur, er nefndust
compuíi og í voru reglur um það, hvemig finna mætti mánaðardag
páska.
Hér skal nú sýnd aðferð, sem þýzki stærðfræðingurinn Karl Fried-
rich Gauss leiddi út snemma á nítjándu öld, og hefir hún þann kost
að vera einföld í notkun og ná yfir langt árabil.
Ártalið, sem miðað er við, er táknað með N, en afgangamir við