Náttúrufræðingurinn - 1969, Blaðsíða 19

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
13
að karlfuglinn einn gæti unganna. Hegðun flóastelks þess sem sást
2. júlí 1963 benti til þess að hann væri með unga á svæðinu, en
fugl þessi kom þrisvar aftur á sama svæði þótt hann væri jafn-
óðum fældur frá. Loks má benda á það að flóastelkur hefur ný-
lega numið land í Skotlandi, og hefur þessi tegund orpið þar frá
því 1959 (Downhill og Pennie 1963, Thonr 1966). Þarna er um að
ræða tvímælalausa útbreiðsluaukningu til vesturs. Er freistandi að
geta þess til að hið sanra sé að gerast á íslandi.
Flóastelkurinn (sbr. 2. nrynd) er frenrur lítill fugl, vegur unr 55—
60 g (Kirchner 1960) eða lítið eitt nreira en lóuþræll. Hann er
mjósleginn og fremur lappalangur fugl eins og aðrar stelkategnnd-
ir. Á litinn er hann að nrestu grábrúnn að ofan, en hvítur að
neðan nreð dekkri dílunr. í sumarbúningi er bakið þéttsett ljósunr
flikrum. Á flugi nrá sjá að bak og vængir ern dökkir að ofan, en
gumpur skjannahvítur. Stélið er lrvítt nreð nokkrunr nrjóum, grá-
leitunr þverrákunr. Að neðan eru vængirnir ljósgráir, og er það
einkenni oft notað til að þekkja þessa tegund frá trjástelk (Tringa
ochropus), sem hefur dökkgráa undirvængi. Nefið er mjög nrjótt
og dökkleitt, fætur eru grænleitir eða gulgrænir, og á flugi standa
tærnar nokkuð aftur undan stélinu. Röddin er ólík rödd annarra
íslenzkra vaðfugla, venjulega nrjög lrvell og margendurtekin stutt
blísturslrljóð. Eins og flestar stelkategundir er flóastelkur yfirleitt
frenrur hávær og kvikur fugl. Unr varptímann ber þó minna á
honunr, og talið er að nrjög erfitt sé að finna hreiðrin.
Varpheimkynni flóastelks ná yfir mestallt barrskógabeltið og
suðurhluta túndrunnar frá Noregi til Austur-Síbiríu, einnig verp-
ur hann nyrzt í laufskógabeltinu allt vestur til Danmerkur og
Norður-Þýzkalands, og að auki í Transkákasíu. Hann hefur nýlega
numið land í Skotlandi, eins og fyrr greinir. Víðast hvar í Vestur-
Evrópu hefur þessum fugli þó fækkað mjög á síðustu hundrað
árum. Er talið að þurrkun mýra og ræktun hafi átt höfuðþátt í
fækkun hans, enda hafa margar aðrar votlendistegundir hlotið
svipuð örlög í þessum löndum. Flóastelkurinn er alger farfugl, og
eru vetrarheimkynni hans um alla Afríku sunnan Sahara, í Suður-
Asíu, Austur-Indíum og Ástralíu.
í norðurhluta heimkynna sinna er flóastelkur einn útbreiddasti
vaðfuglinn, og er hann algengur varpfugl í alls konar votlendi,