Samvinnan - 01.04.1948, Qupperneq 25

f f
I'undargestir á Kelilsstöðum á Völlum
(Framhald af bls. 10)
árhlíð, og eru þó margar góðar. Þar slóust
tveir bændur í för með okkur, hinir skemmti
legustu menn. Einkum var það þó annar
þeirra Hallgrímur, sem sagði okkur mjög
spennandi sögur, sannar og lognar, og höfð-
um við af því hið mesta gaman, enda sagði
maðurinn prýðilega frá.
Þegar kemur nokkuð út fyrir Sleðbrjót,
norður undir Kaldá, beygir vegurinn inn
að Hlíðarfjöllunum, í áttina til „seljanna",
sem þar eru. I einu þeirra, Grófarseli, býr
deildarstjóri þeirra Hlíðarmanna, Björn
Kristjánsson, og á hans bæ átti fundurinn
að vera. Grófarsel er fæðingarstaður tveggja
merkra samvinnumanna, þeirra Eiríks kaup-
félagsstjóra á Þingeyri og Arnþórs sölu-
stjóra Gefjunnar á Akureyri, en þeir eru
sem kunnugt er bræður Helga Þorsteins-
sonar framkvæmdastjóra Innflutningsdeildar
SÍS.
Björn Kristjánsson er merkilegur maður.
Það þurfti karlmennsku og kjark af ein-
yrkja til þess að taka sig upp með fjölskyldu
á erfiðum árum og setjast að á niðurníddu
afdalakoti í lirjóstugri og illviðrasamri sve'.t.
Sumum fannst þetta ganga vitfirringu næst.
Elitt er J)ó meira afrek að halda velli og sigr-
ast á öllum erfiðleikum, já, vaxa við hverja
raun. Slíkur maður er Björn í Grófarseli. Þar
sem áður voru mannlausir moldarkofar og
kargaþýfi, blasir nú við snoturt íbúðarhús
úr steini, viðbyggt fjós og stór verkfæra-
geymsla. Ný dráttarvél o. fl. jarðyrkjutæki
bruna í stóru flagi, sem mun leggjast við
nýrækt fyrri ára, og myndarlegur barnahóp-
ur hefir fæðst og vaxið upp. Þetta allt er
þáttur úr dagsverki Björns og konu hans,
Magnhildar Stefánsdóttur frá Sleðbrjót, síð-
an þau fluttu að Grófarseli. Þessi merki-
hjón eru ennþá á bezta aldri ,svo engra eftir-
mæla þarfnast þau. „Það er margt, sem mig
langar til að gera,“ sagði Björn við mig. Þeg-
ar eg rifja upp fyrir mér, liversu ópreyttur
liann virðist vera eftir allt það, sem hann
hefir afrekað og mun lengi bera vitni at-
orku hans og manndómi, get eg ekki efast
um, að heilbrigði hans og þróttur endist
vel til hraustlegra átaka á eyðiflákum og
heiðalöndum þess hluta ættjarðarinnar
sem spor hans liggja um.
Hjá þessum manni var Hlíðardeildarfund-
urinn haldinn á vinnuhjúaskildaga 1947.
Fundurinn var sóttur af velflestum bændum
í sveitinni. Björn stýrði honum af rögg-
semi og tók oft til máls. I ræðum hans gætti
ókvartsamara viðhorfs og meiri bjartsýni en
annarra. Eg hefi engan hitt, er mér við
skyndikynningu hefir fundist líta jafn æðru-
laust fram á veginn og Björn. Og þetta lífs-
viðhorf hans er liressilegra og minnisstæð-
ara fyrir það ,að maður gæti freistast til að
halda hið gagnstæða, Jaegar litið er á lífs-
aðstöðuna. Einnig stingur það mjög í stúf
við sultarbarlóm sumra, sem þó virðast baða
í rósum.
Seinnihluta dagsins hélt eg til Egilsstaða, en
Þorsteinn alla leið heim á Reyðarfjörð. Nut-
um við skemmtilegrar samfylgdar þeirra
Hrafnabjargabænda til baka, svo lengi, sem
leiðir lágu saman.
NÆSTI DAGUR var uppstigningardagur,
15. maí. Um morguninn gekk eg um
næsta nágrenni Egilsstaða og skoðaði fyrir-
bæri lífsins á þeim slóðum. Kaupfélag Hér-
aðsbúa hefir þarna mikla og vaxandi aðstöðu.
Fyrir nokkru er verzlunarútbú Jaess tekið til
starfa, trésmíðaverkstæði er starfrækt þar og
hið mikla sláturhús er í smíðum. Sumir
kaupfélagsmanna hafa áhuga fyrir Jjví, að á
Egilsstöðum verði sem fyrst heimili og höfuð-
aðsetursstaður kaupfélagsins, hvað sem úr
verður. Egilsstaðaþorpið er nú að rísa upp
á hinum svonefnda Gálgaás. Mig minnir, að
fullbyggð hús og í smíðum væru orðin 13 eða
14, þ.á.m. sjúkrahús og dýralæknisbústaður.
Nokkuð skiftar skoðanir virtist mér gæta um
áframhaldandi lífsmöguleika [jcss fólks, sem
í góðri trú hefir setzt að í [jessari „ríkissjóðs-
nýlendu“. Engu skal hér spáð þar um.
Reynslan kemur kemur til með að verða ó-
lygnust, og vonandi fer allt sem bezt.
í norðurenda ássins, austanverðum, má
ennþá sjá vegsummerki eftir fyrirkomulag
á aftökustað þeirra Héraðsbúa við Gálga-
klett. í honum eru sprungur, Jjar sem gálga-
endunum hefir verið komið fyrir í, skorðuð-
um grjóti. Fyrir neðan klettinn sjást enn
Jjann dag í dag tvennskonar mannabein;
önnur úr litlum eða meðalmanni, hin stór-
um. Er til áhrifrík sögn um afdrif þeirra
nafna Valtýs og Valtýs í grænni treyju, en
þeir voru báðir, síðastir manna, hengdir
við Gálgaás, og þeim eru eignuð áminnst
bein. Tennur tvær fann eg og tók, vaíalaust
sína úr hvorum. Tel eg mig hafa fengið
smþykki þeirra fyrir ráninu.
Að afliðnu hádegi kom Þorsteinn gust-
mikill neðan frá Búðareyri. Slóst eg strax
með í förina, sem nú var heitið út að
Breiðavaði, sem er um það bil miðja vega
milli Egilsstaða og Eiða. Þar býr merkis-
bóndinn Þórhallur Jónasson, lireppstjóri.
Hann er einn í stjórn Kaupíélags Héraðs-
búa, og hjá honum hafði verið boðaður
fundur fyrir kaupfélagsmenn í Eiðaþinghá.
Deildarstjóri þeirra er Björn Sveinsson á
Eyvindará og jafnframt annar endurskoð-
andi K. H. B. Það, sem eg man bezt eftir frá
Breiðavaðsfundinum, er söngurinn. Oftar
en einu sinni var lagið tekið og sungið full-
um liálsi. En nú verð eg að skjóta Jjví hér
inn í, að ekki væri rétt að láta lesendur
Jjessara lína standa í þeirri meiningu, að
þetta liefði verið í eina skiftið, sem skapið
var kætt og bætt með söng. Á mörgum
fundanna var sungið; ekki sízt af Skrið-
dælingum og hinum skörpu Fellamönnum.
Margir tóku til máls á Breiðavaði, enda
var þar margt góðra ræðumanna, svo sem
Þórhallur, Þórarinn kennari á Eiðum, Sig-
urbjörn Snjólfsson o. fl. Svolítið var „rifist".
Sá, sem herskáastur sýndist, var ungur
bóndi, sem virtist mjög haldinn kommún-
istiskum skoðunum og vera baráttufús. Þótt
vafalaust hafi liugur fylgt máli, var þó við-
ureign hans og kaupfélagsstjórans öðrum
þræði blandin gáska. Átti hinn skemmtilegi
strákur í Þorsteini góðan þátt í Jjví. Mér
fannst hann alltaf liafa einstakt lag á því
að beina jafnvel „gráum meiningum“ í far-
veg léttrar og góðlátlegrar kímni. Þetta gerði
andrúmsloftið áreiðanlega léttara og laus-
ara við lævi, án þess þó að draga úr áhrifum
þess, sem meint var alvarlega.
EGAR liér var komið sögu, höfðum við
Þorsteinn mætt á 9 fundum deilda Kaup-
félags Héraðsbúa. Var nú aðeins ein deiln
eftir „í efra“; Jökulsárdeild. Færð Jjangað
og ferðaáætlun mín leyfðu mér ekki að
heimsækja þá heiðursmenn að þessu sinni.
Við fórum því ofan á Reyðarfjörð, og var
Fagridalur nú annar yfirferðar en fyrir 10
dögum, Jjegar brotist var upp eftir. Daginn
eftir skrapp eg til Eskifjarðar og átti t.al
við Jón Sveinsson kaupfélagsstjóra Jjar.
Á laugardag var haldinn fundur í Reyð-
arfjarðardeild. Formaður hennar var Brynj-
ólfur Þorvarðarson, bróðir Stefáns sendiherra
í London. Hann tók nú það ómak af Þor-
steini að lesa upp reikninga kaupfélagsins
og útskýra [já. Mátti Brynjólfur trútt um tala,
Jjví hann hefir verið skrifstofustjóri Ivaup-
félags Héraðsbúa í herrans háa tíð, og sýnt
í [jví starfi mikinn dugnað og samvizku-
semi. Nú var liann á leiðinni að flvtia bú-
ferlum til Stykkishólms, þar sem hann einnig
verður kaupfélagsskrifstofustjóri. Það kom
greinilega fram á þessum fundi liver eftirsjá
mönnum fannst að Brynjólfi og hvers þeir
meta störf hans í þágu félagsins. Seinna var
[jeim lijónum haldið kveðjusamsæti.
Af mér er það að segja, að vegna komu
25
MEÐAL SAMVINNUMANNA ...