Samvinnan - 01.10.1953, Page 18

handleggjum, alls staðar, þar sem börn
verða okkar vör, hvort sem þau standa
uppi á árbökkunum, sitja í bátum eða
busla í vatninu, en þau eru á sundi
út um alla á, víkja til hliðar fyrir bátn-
um eða stinga sér niður meöan hann
brunar yfir þau, skjóta svo brosandi
andliti upp úr öldurótinu, aftan okk-
ar, veifa: „Hæ, liæ, Hvítur! Hér er ég
aftur“, en svo koma aðrir.bátar, og þá
verður maður að forða sér á ný.
Ég lief orð á þessu við leiðsögu-
manninn. „Mundu söguna“, segir
hann. „Thailendingar eru ein af fá-
um Asíuþjóðum, sem hvítum mönn-
um hefur aldrei tekizt að kúga.“ Þá
skildi ég, að það var okkar eigin saga,
sem skráð var á varir liinna ungu Asíu-
búa, samanbitinna eða brosandi. Hér
tókst framsýnum höfðingjum að skáka
hvítu landræningjunum hvorurn gegn
öðrum, meðan verið var að afla þekk-
ingar á siðum þeirra, sögu og vopn-
um, bæði með því að leita þeirra lær-
dórna í Vesturlönd eða kaupa kunn-
áttumenn til dvalar eystra. Þess vegna
eru Thailendingar ein ríkasta þjóð
Asín, og vegna þess brosa börn og
veifa litlum handleggjum er hvítur
langferðamaður brunar á báti um
Menam.
Hér myndar allt eina samfellda
heild, áin með bátana og börnin á
brjóstum sér, landið, beggja vegna
hennar, þar sem dökkgiænn gróður-
feldurinn hylur að mestu hinn gul-
leita svörð jarðarinnar, og hinn brúni
hörundslitur lieimamanna virðist einn
geta fallið inn í þessa mógulu mynd,
án þess að rjúfa samræmi hennar. Hér
stendur rnaður á árbakkanum og
dorgar. Nokkru ofar eru konur að
þvo, og nú er einhver að sökkva skjólu
í ána til þess að ná þar í drykkjarvatn.
Skolpleiðslur, ef nokkrar eru, liggja
auðvitað út í ána, og áðan sá ég hvar
smástrákur stóð bísperrtur og sprændi
í ána, rétt ofan við hausinn á stallbróð-
ur sínum, er svamlaði þar og lék sér
við að reyna að færa korkbút í kaf.
Inni í Bangkok sjálfri eima menn
vatn til drykkjar og annarra þarfa, en
þess konar fínheit þykja óþarfi hér
uppi í sveitinni. Hér er allt á gamla
og góða síamesiska sveitavísu, þar sem
menn pissa í ána, þegar þeim er mál,
og drekka úr henni ef þá þyrstir. Börn-
in deyja náttúrlega eins og flugur, ef
upp kemur pest, en um það er ekki að
sakast ,mai pai rai“ — eins og fólk
segir hér í landi — „það gerir ekkert
til“ — alltaf er nóg af börnum — það
er okkar karma. Þau koma og fara,
eftir því sem ákveðið er. Það gerum
við öll.
Þannig sækja börnin þrótt til árinn-
ar, er þau takast á við hana fangbrögð-
um, en þeim er oft í mjúkum armi
hennar bani búinn, beizkja dauðans
í drykknum, er svalar. Svona er fljót-
ið. Það gefur og tekur, lífgar og deyðir.
Heimilisstörfin og
karlmennirnir
(Framh. af bls. 10).
er þess getið, að sumar húsmæðurnar
hafi engan matmálstíma haft, heldur
neytt matarins á lilaupum.
Til samanburðar væri því fróðlegt
að heyra um rannsóknir á störfum á
heimili, sem gerir nútímakröfur um
heimilishald og uppeldi barna. í ame-
ríska tímaritinu láfe kom fyrir
nokkrum árum grein með myndum
eða öllu heldur myndagrein með
skýringum um störf og „stöður“
venjulegrar iuismóður í New York,
sem býr í tveggja hæða einbýlishúsi
með öllum þægindum og garði, þar
sem börn geta verið óhult. Þar er
reiknað út, að kona með 3 börn, 4 ára,
2 ára og 4 mánaða, hafi 100 stunda
vinnuviku eða 14 st. og 17 mín. alla
daga vikunnar. Þö kaupir hún nokkra
atstoð: Einu sinni í viku fær hún
hreingerningarkonu, sem jafnframt
þvær stórþvottinn, en smáþvotta þvær
hún sjálf, nema hvað hún sendir
bleyjur ungbarnsins í þvott, eins og
þar er algengt. Endrum og eins fær
hún stúlku til að vera hjá börnunum
á kvöldin. Það er tekið fram, að hún
kaupi mikið af niðursoðnum mat, baki
ekki brauð og kaupi allan fatnað
lianda fjölskyldunni tilbúinn. Ekkert
er minnst á, að húsbóndinn þvoi upp.
Yið samanburð á þessari amerísku
iðnaðarmannskonu og venjulegri ís-
lenzkri kaupstaðakonu er aðstöðu-
munur talsverður. Hún kaupir mun
meiri hjálp en konur hér almennt
gera, svo vinnutími íslenzkra hús-
mæðra með svipaðan barnahóp hlýtur
að verða meira en 100 stundir á viku,
ef gerðar eru menningarkröfur um
mataræði, uppeldi barna og aðrar lífs-
venjur. Nýjar rannsóknir í Hollandi
sýna, að húsmæður með 3 börn þurfa
14i/á tíma til að leysa af hendi skyldu-
störf sín.
Víkjum svo aftur að grein Gísla
Kristjánssonar ritstjóra. Hann ber
fram þá spurningu, hvernig muni
háttað þessum málum liér á landi.
Það er mjög freistandi að taka orðrétt
upp allt það, sem hann segir, en síð-
asti kaflinn verður að nægja:
„Hvernig mun þessum hlutum var-
ið hér á landi — á íslandi —- í sveit
og í kaupstað? Hvernig er það í sveit-
inni, þar sem konan er ein með
barnahóp og þarf þar að auki að
leggja hönd að fjölda bústarfa, til
þess að aðstoða mann sinn, þegar
bjarga skal forða til vetrarins? Það er
óþarft að spyrja. Vinnudagurinn er
eins og dæmið að framan sýnir, eða
eitthvað svipað því. Mun það nokk-
urs virði fyrir þjóðfélag okkai', að um
þessi efni sé grennslast? Því skal svar-
að með fáum orðum. Sjálft hlutverkið
er þess vert, en annað er þó langt urn
meira aðkallandi, sem sé þetta: Að
leita einhverra úrræða til aðstoðar
þeim, sem þyngsta okið bera í þjóð-
félaginu, því það gera lnismæðurnar
— mæðurnar — sem vinna verk sín
með þolinmæði og gleði án þess að
spyrja um laun. Því miður — ef svo
fer fram, sem nú horfir, er hætt við að
ofþjökun og uppgjöf geti hent í fyllra
mæli en þegar er orðið, en við því má
þjóðin ekki. Hér er engum einum
aðila álasað þegar það er fullyrt, að
hlutverk húsmæðra í íslenzkum
sveitum eru ekki metin að verðleik-
um af almenningi frekar en annars
staðar gerist. Til þess er þjóðin ekki
nógu þroskuð enn, að hún hafi lært
að meta þau dýrustu verðmæti sem
gróa í þjóðlífinu og sköpuð eru við
arinn húsmóðurinnar og móðurinn-
ar, sem ver 15 stundum á sólarhring
til starfs fyrir þjóð sína án þess að
spyrja um laun“.
15 stundir segir ritstjórinn hér af
því, að einn tíminn af 16 stunda
vinnudeginum reiknaðist líka sem
frítími, af því að hlustað var á útvarp
á meðan unnið var.
Lhidanfarinn mannsaldnr hafa flest
18