Samvinnan - 01.12.1955, Page 16

$ól í lcíóinninu
SAGA EFTIB GARÐAR JOHANNESSON
Hann lokaði fjárhúsunum vand-
lega, þegar hann var búinn að hýsa
ærnar. Það hafði hvesst á meðan
hann var að að gefa. Veðurhvinurinn
spáði óveðri, enda ekki góðs von af
norðanáttinni á þessum slóðum.
Fölið, sem fallið hafði fyrrihluta
dagsins, þaut hvíslandi undan vind-
inum. Gamli snjórinn kom nú aftur
í ljós á stöku stað, harður og óhreinn.
Hann sá eftir þessu föli, það glitr-
aði svo fallega í lugtarljósinu, þegar
hann fór í húsin, og honum hafði
fundizt það eins og jólkaveðja til sín
—- eina jólakveðjan líklega, þar sem
það lá á þökum húsanna og greinum
trjánna í garðinum.
Nú var það bara fjúkandi snjór —
kóf, sem alls staðar smaug inn, þar
sem einhver rifa var.
Það var hlýtt inni. Hann kveikti og
leit á klukkuna. Hún var fimm; eftir
klukkutíma byrjaði jólahátíðin.
Hann hafði lokið öllum jólaundir-
búningi kvöldið áður; það yrði ekki
mikið jólatilhald hjá honum, en hann
gat þó rakað sig, fengið sér bað, borð-
að jólamatinn og hlustað á útvarpið.
Áður fyrr hafði maður hlakkað til jól-
anna í marga daga, en það er ekki
hægt að hlakka til jólanna, þegar
maður býr einn.
Minningarnar komu, hljóðlátar,
sumar barnalegar, Ijúfar, fölnandi eins
og ómur af söng, sem fjarlægist. Eins
og ósjálfrátt komu þær úr fylgsnum
hugans á svona kvöldum. Þær eiga
ekki heima í hversdagsleik hins dag-
lega — ennþá mundi hann dýrð fyrsta
jólatrésins, sem hann sá, lítill snáði.
Hann hafði horft hugfanginn á öll
litlu ljósin, ekki fengist til að líta af
þeim, og mamma hans hafði tekið
hann í fangið og sagt honum, að Ijó.s-
ið væri tákn hins góða, og að það væri
alltaf birta um þá, sem góðir voru.
Þessum jólum hafði hann aldrei
gleymt.
Hann horfði á þreytulegt andht sitt
í speglinum. Bráðum færi aldurinn að
marka sín spor með djúpum hrukk-
um, hárið yrði grátt, ef hann þá ekki
missti það áður. En það gerði ekki svo
mikið til, það gladdi engan, þetta and-
lit, hrjiggði engan heldur; enginn leit-
aði þar neins. Hann átti það einn, og
það líklega án öfundar.
Hangikjötið var kalt, og eiginlega
hafði hann litla lyst áþví. Þóvarþetta
úrvals hangikjöt, boðlegt höfðingj-
um; feginn hefði hann viljað seðja
alla svanga í kvöld. Daufiegt var að
sitja einn að veizlu, kaldhæðni örlag-
anna, enginn til að njóta með manni
sigursins yfir fátæktinni. Hann var
cinn og hafði svo mikið. Svo voru
margir, sem höfðu svo lítið af því, sem
hann hafði nóg af, en þeir urðu að
nota síðustu aurana til að kaupa ögn
af til jólanna. Sumir af þeim nýflún-
ir úr sveitunun:; ef til vill kunnu þeir
nú betur að meta hina gjöfulu mold.
Hann opnaði útvarpstækið og
hlustaði á frásögnina um fæðingu
jólabarnsins. Undarlegur er máttur
þessarar gömlu frásagnar, manni
finnst hún ávallt ný, af því að boð-
skapur hennar er svar við dýrustu
þrá mannsins, þránni eftir friði á
jörðu. — Fyrir hennar látlausu orð-
um verður stríðstrumban að þagna
litla stund, og einhverntíma mun hún
sameina aflið, sem býr í hinum fá-
tæku, kúguðu og hrjáðu, til að láta
stríðstrumbuna — kröfu hinna vold-
ugu um meiri völd, þagna að eilífu.
Hann þekkti frið einverunnar. —
Var það annars nokkur friður? Losn-
aði maður nokkurntíma við þessa þrá
eftir samveru við aðra menn. Fölnaði
hún aldrei, mynd þeirra, sem voru
farnir? Hvarf hún aldrei, þessi löng-
un til að flýja sjálfur?
Hann gat ekki flúið, vildi það ekki
heldur. Hér bar honum að vera. Hér
hafði verið íslenzk byggð í þúsund
ár. Faðir hans og hann höfðu breytt
þessari jörð úr koti í stórbýli, ef hún
væri fullnytjuð. Hér hafði hann
dreynit draum æsku sinnar um ást-
ina. Fagur hafði hann verið, eins og
dans norðurljósanna á kvöldhimni
vetrarins. En draumar þola ekki birtu
dagsins, né heldur rök skynseminn-
ar. Mat hins mögulega gerir þá að
hjómi eða gullnu ryki, sem vindur-
inn feykir burt.
Nú vissi hann, ,tð ástin verður full-
orðin alveg ein? og þeir ungu; hún
breytist úr granr. i og léttfættri mey
í virðulega hefðarfrú, sem athugar föt
manna, efnahag, hvort þeir hafi þveg-
ið hendur sínar, möguleika til
skemmtana, réttindi, skyldur m. m.
— ennþá mundi hann dýrð fyrsta jólatrésins,
sem hann sá, lítill snáði. Hann hafði horft hugfang-
inn á öll litlu Ijósin, ekki fengizt til að líta af þeim.
16