Samvinnan - 01.06.1958, Blaðsíða 9

gamlar minningar og við hvíldina, sem
þær veittu. Einu sinni hafði hún einnig
verið rösk og liðug og hafði litið mann
þessu sama snögga augnaráði og brosað
dulu brosi.
Hinir mennirnir hófu lauslegar sam-
ræður, en Björn bauð góðar nætur og
gekk út úr stofunni. Ragna fór líka, þráði
hvíld, en þegar þau höfðu gengið upp
stigann að súðarherbergi þeirra, stóð
Björn lengi og starði út um lítinn glugg-
ann á bólstraraðirnar. í þögninni vissi
Ragna, að stundin var runnin upp. Hún
sat stíf á rúminu og kingdi munnvatni
sínu.
„Það verða nóg hey í vetur, ef veður
spillist ekki,“ sagði hann.
„Já,“ svaraði hún þýðlega. Það var
eins og eitthvað inni í henni vildi gráta,
þegar Björn kom og lagði handlegginn
yfir um hana óvenju viðkvæmnislega.
„Ég held við gerðum bezt í því að láta
Elsu vita, að við séum að koma. Sonur
okkar kemur hingað á föstudaginn til að
taka við stjórninni. Hann verður góður
bóndi.“
Ragna hallaði höfði sínu að öxl hans
án þess að segja nokkuð. Hún hafði orð-
ið harðari og beinaberari með aldrinum,
en hún var öxl manns hennar.
„Ég held við ættum að fara í byrjun
mánaðarins; það er til einskis að bíða
lengur," sagði hann eftir stundarkom.
Að utan barst gleðihlátur konu og hlát-
ur manns. Guðrún hafði þegar lokið eld-
hússtarfinu. Hún var svo fljótvirk.
„Já,“ sagði hún aftur.
„Þau komast af án okkar,“ hélt hann
áfram þrákelknislega eftir enn aðra
þögn. Það hafði oft vakað í hug þeirra
þessi árin, að afköst þeirra væru sama
og engin, en augu hennar fylltust reiði-
tárum við að heyra Björn ympra á því í
fyrsta sinn. Hann hló og strauk vanga
sínum við hár hennar.
„Komdu í rúmið, gamla mín,“ sagði
hann.
Hún hló lágum, snöggum hlátri. Og
enn skildi hann hana.
„Já, og ég er gamall maður." sagði
hann, engu að síður.
Þá sneri hún sér að honum með blik í
augum. „Þú þurftir ekki að segja það,“
sagði hún skjálfandi röddu.
„Ef til vill —,“ hann barðist við að
finna réttu orðin meðan hann fann hana
bíða í fangi sínu. „Ef til vill varð ég að
segja það til að trúa því.“
En auðvitað trúði hann því ekki. Hún
brosti fegin.
„Það verður hlýtt og notalegt í Reykja-
vík. Elsa á gott heimili,“ hélt hann áfram
í sannfæringartón.
„Já, já.“ Hún byrjaði að afklæðast.
„Ég á ekki gott með svefn þessa dag-
ana,“ hélt hann áfram.
Hún þagði við, af því þetta var alvar-
legt.
Ragna hafði grun um, að nú væri dagur-
inn runninn upp, er hún hafði kviðið.
„Er það eitthvað nytt?“
„Nei, það er bara — þú veizt.“
Hún tók hægt af sér skóna. Hversu ó-
sanngjarnt var ekki að hjartað skyldi
bregðast honum, meðan lífsþrótturinn
var enn óskertur.
Björn var mjög góður maður. Öllum féll
vel við hann. Þau höfðu búið saman í
næstum fimmtíu ár, fyllt sameiginlegri
reynslu og umlukt blíðri, orðlausri ást.
Hún minntist þess, að þegar hún giftist
hafði henni hvað eftir annað sárnað, að
hann skyldi ekki tala við hana eins og
hjartað bauð. Seinna hafði henni lærzt
að vega orð hans og meta hlýjuna í rödd
hans, er hann ræddi um þau bæði. Sem
maki var hann ekki eins rómantískur og
draumar hennar höfðu verið, en þrár
hans voru sterkar, eins og hennar voru,
og hann var þýðlyndur og hún vissi að
honum hafði aldrei komið ótrúmennska
til hugar. Og kannski var ást þeirra sterk-
ari vegna þess, að hún var ósögð; gæti
hafa verið nógu sterk til að endast þeim
til endadægurs, aðeins þetta, að hjartað
var nú að kvelja hann. Og hvað yrði ef
hann dæi á undan henni? Hendur henn-
ar krepptust vegna þess, hve hjartað sló
ört í brjósti hennar, svo brosti hún. Nei,
Guð mundi ekki láta líkama hans deyja
fyrr en Hann hefði gert anda hans reiðu-
búinn. Guð lét aldrei gamalt fólk deyja
öðruvísi en gera andann reiðubúinn áð-
ur. Og þegar sú stund rynni upp, myndi
hún einnig vera reiðubúin.
Björn hafði afklæðzt í snatri og dreift
fötunum út um allt gólf, eins og hann
gerði ævinlega, en hún lét þau liggja af
því hún var svo þreytt. Hún lagðist við
hlið hans í rúmið og dró æðardúnssæng-
ina upp að höku. Henni var aldrei nógu
hlýtt.
„Ragna-------.“
„Já?“
„Býstu við að þau eigi garð, sem þau
íeyfa mér að hirða um, eða einhvern lit-
inn —.“
Hún tók annarri hendi fyrir munn
hans. „Ég held ég vilji fara með þér á
morgun og hjálpa lítillega til við heyskap-
inn,“ sagði hún og augu hennar elskuðu
hann. „En nú verðum við að sofa.“
Hönd hans fann hönd hennar og þrýsti
hana fast. Handtakinu var svarað dræmt,
enda var Ragna þegar hálfsofandi, og þar
að auki bættu ástríður ekki úr neinu eins
og allt var í pottinn búið.
Erfitt var að venjast Reykjavík. Þau
höfðu í fyrstu hugsað sér hana eins og
stórt þorp með eigin sérkennum. Reiðu-
búin að fella sig að öðrum háttum og
tungutaki, urðu þau undrandi að finna,
að þessi suðlæga borg hafi engin eigin
séreinkenni. Jafnvel íbúarnir virtust hafa
varpað frá sér einstaklingseinkennum
sínum við komuna þangað, svo útkoman
varð hópur rótlausra íbúa, er reyndu að
samlagast fyrirmynd, sem enn hafði ekki
verið mótuð. Reykjavík var of upptekin
af að finna sjálfa sig til að geta visað
veg innflytjendum utan af landsbyggð-
inni.
Yngri kynslóðin hafði hálfvegis ame-
ríkuapast upp úr heimsstyrjöldinni síð-
ari; ennfremur var hún hávær, slangur-
málg og lítt virðuleg. Börn Elsu og Magn-
úsar voru gáskafull, elskuleg lítil dýr,
sem lifðu vitanlega í hringiðu lífsins. Það
var ómögulegt að segja á hvaða mæli-
kvarða þau ólust upp né hvaða skaplyndi
þau mundu hafa. Þau voru auðsjáanlega
af hinni vaxandi og óþekktu kynslóð,
klofningurinn milli þeirra og foreldranna
var sýnilegur, þótt erfitt væri að trúa því
með því að sjá og heyra hin síðarnefndu,
að þau hefðu eytt bernskunni í gömlu
torfkofunum. Gjáin milli kynslóðar
Rögnu, sem enn undraðist bifreiðar, og
(Framh. á bls. 18)
SAMVINNAN