Samvinnan - 01.06.1958, Síða 13

þar sem Guðrún var nunna þegar hún
andaðist.
Eitt vakti gremju hjá Collingwood.
Það var meðferð landsmanna á gömlum
legsteinum. Hann sá t. d. að allir leg-
steinar í Skálholti voru brotnir. Á einu
prestsetrinu sá hann meira að segja að
verið var að setja legstein frá árinu 1616
í grjótgarð, sem prestur var að Iáta
hlaða í kringum kirkjuna.
Þeir Collingwood og dr. Jón héldu síð-
an aftur til Bretlands. Hófst Colling-
wood þegar handa um að fullgera mynd-
ir sínar. Að því loknu var haldin tví-
vegis sýning á þeim í London, fyrst í
marz og apríl árið 1898 í félagi Norð-
manna og síðan í marz árið 1899 í fé-
lagi fjallagöngumanna (Alpine Club).
Nokkrar myndir seldust.
Jafnframt unnu þeir félagar báðir að
því að gefa myndirnar út í bók. Hlaut
hún heitið „Pílagrímsferð til sögustaða^
á íslandi" og kom hún út í bænum Ulv-
erston í Englandi árið 1899.
Þetta er vönduð og skrautleg bók í
stóru broti, 187 bls. með 152 myndum,
þar af 13 litmyndum.
Dr. Jón ritar texta bókarinnar. Er það
útdráttur úr þeim sögum, er gerðust á
þeim stöðum, sem myndirnar eru frá.
Bókin var gefin út í 500 eintökum og
kostaði 30 shillinga. Seldist hún vel og
fékk góða dóma. York Powell, samstarfs-
maður Guðbrands Vigfússonar, ritaði
meðal annara snjallan ritdóm um hana
í stórblaðið Manchester Guardian. Bók-
in hefur nú í marga áratugi verið mjög
eftirsótt, en illfáanleg og verið á mjög
háu verði.
Hér verður ekki metið listrænt gildi
mynda Collingwood. En sannarlega
hafa augu hans verið leikin í þeirri leit
að finna það, sem fagurt er sýnum. Hann
gerði sér sérstakt far um að sýna lit-
skrúð lofts og fjalla, sem dýrðlegast er
í náttúrufegurð íslands. Þessvegna eru
einkum sólarlagsmyndir hans aðdáan-
lega fagrar.
Eftir útgáfu myndabókarinnar helg-
aði Collingwood sig mjög rannsóknum á
norrænum fornleifum í Bretlandi, m. a.
legsteinum og áletrunum á þá. Ritaði
liann bók um þau efni og kom hún út í
London árið 1908 og hét „Norrænar
menjar á Bretlandi“ (Scandinavian Bri-
tain). Síðar varð hann prófessor í Iistum
við háskólann í Reading.
Collingwood þótti maður fríður sýnum,
þýður í viðmóti og hvers manns hug-
ljúfi. Hann var kvæntur og eignaðist
þrjár dætur og einn son, sem varð pró-
fessor í heimspeki við Oxfordháskóla.
Helgafell á Snæfellsnesi.
Collingwood andaðist laust eftir árið
1930.
Eftir andlát hans létu vandamenn
hans flytja þau boð hingað til iands til
valdamanna, að myndasafn hans af
sögustöðum á íslandi væri til sölu, en
því miður var verðs eigi getið. Valda-
menn hér munu hafa haft nokkurn áhuga
á að fá safnið hingað til lands, en sakir
þess að fjárhagur ríkissjóðs var þröngur
um þessar mundir og búist var við að
safnið væri mjög dýrt þótti eigi fært að
sinna boðinu og því ekki heldur talið
taka því að spyrjast fyrir um verð þess.
Þannig fórst það fyrir að Islendingar
eignuðust þetta einstaka mvndasafn af
sögustöðum sínum.
í dag er eigi vitað hvað orðið hefur um
myndir Collingwood, hvort þær eru enn
til í heild eða þá einstakar mvndir aðeins
eða hvort þær eru nú allar farnar for-
görðum.
Það ber að vona, að þær eigi eftir að
koma fram í dagsljósið og að valdamenn
hér hiki þá ekki við að festa kaup á þeim
°g flytja heim í Listasafn ríkisins, þar
sem þær eiga að geymast til gagns og
gleði gestum ölnum og óbornum.
Þórðnr Bjömsson.
SAMVINNAN 13