Samvinnan - 01.03.1966, Qupperneq 6

DÆMDIR ELSKENDUR
Smásaga eftir
GARNETT RADCLIFFE
Höfundur þessarar sögu er Norður-íri, fæddur í
herlæknir að mennt og þjónaði í Indlandsher Breta í
fyrri heimsstyrjöldinni og þriðja stríði Breta við Afgana.
Milli styrjaldanna lét hann af herþjónustu og stund-
aði þá ritstörf; skrifaði einkum skáldsögur og leyni-
lögreglusögur. Hann gekk aftur í herinn er síðari
heimsstyrjöl'd hófst og þjónaði þá í Suður-Arabíu og
á eynni Sókotru. Að því stríði loknu settist hann að
í Lundúnum sem starfsmaður brezka menntamála-
ráðuneytisins. — Hann hefur látið hafa eftir sér, að
þrjár styrjaldir og tvö hjónabönd hafi kennt sér að taka
hverjum hlut eins og hann kemur fyrir.
Þegar séra Tomlinson sá
Súleiku fyrst, var hún sextán
ára og minnti á glettinn eng-
il. Hann benti á hana í hópi
arabískra unglinga, sem
dönsuðu á opnu svæði í miðri
Dikkan, þar sem kameldýrin
voru tjóðruð, og spurði túlk
sinn hver hún væri.
„Þessi?“ svaraði túlkurinn,
Persi sem kallaður var Sadú
Dín og gortaði af því að hann
þekkti hvert einasta kameldýr
á svæðinu milli Aden-vernd-
arsvæðis og Oman með nafni.
„Hún er svo sem ekkert, Sahíb.
Aðeins dóttir bátasmiðs, sem
nefndur er Ómar Haíþan
Aúdhalí. Það er sagt að hún
sé leynilega trúlofuð Alí Baksj
Aúdhalí. Hann er hávaxni pilt-
urinn, sem stendur hægra
megin við hana.“
Mr. Tomlinson kinkaði kolli.
Hann var nýtekinn til starfa
við evangelíska trúboðið í
Suður-Arabiu og var nú í
fyrstu ferð sinni eftir suður-
ströndinni. Þeir höfðu farið í
gegnum Ríjan og Salalla og
náð til Dikkan, sem var á
mörkum Makúlla-héraðs og
Hadramaút.
Hann hafði notið þessarar
ferðar um svæðið, sem hann
vonaði að yrði í framtíðinni
hans blessaða veiðiland. Pólk-
ið var sérkennilega fallegt og
elskulegt, ekki hið minnsta líkt
Aröbum eins og Vesturlanda-
menn hugsa sér þá. Það var
beinlínis yndisfagurt, að
minnsta kosti flest af ungu
kynslóðinni.
„Drengurinn minnir á dá-
dýr, sem dansar við gasellu,"
sagði Mr. Tomlinson við Sadú
Dín. „Látum okkur sjá, íbú-
ar Dikkan eru af Aúdhalí-ætt-
bálkinum, er ekki svo?“
„Jú, Sahíb. Þeir eru Aúdhalar
og steinslöngvarar. Dansinn,
sem þeir stíga nú, er kenndur
við Grjótréttarhöldin. Klöpp-
in, sem þeir dansa kringum,
táknar höfuð illgerðamanns,
sem grafinn er í sandinn uppað
hálsi.“
Það fór hrollur um mr.
Tomlinson. Enn einu sinni
hafði hann verið minntur á,
að þetta framandi land bjó
ekki síður yfir grimmd en feg-
urð. Einn yfirmanna hans í
aðalstöðvunum í Aden hafði
sagt honum ýmislegt um hin
frumstæðu refsilög sumra eyði-
merkurættbálkanna, sem
grýttu sakborninga sína. •
„Hræðilegt!“ sagði hann.
„Hvort heldur maður er sek-
ur eða saklaus, er hann dauða-
dæmdur er hann hefur verið
grafinn í sandinn. Það er
morð, ekki réttarhöld. Mér er
sagt að sumir þessara Araba
æfi sig í grjótkasti þangað til
þeir geti rotað fugla á flugi
eða fótbrotið hest á harða-
stökki.“
„Það geta þeir ef Alla vill
hafa það svo,“ sagði Sadú Dín
hátíðlega. „Hann sem vísar
kamelnum til vatns getur einn-
ig stýrt flugi steins. Sahíb,
ef þú værir saklaus, kysir þú
þá ekki heldur að treysta vilja
Guðs en vizku mannanna?"
Atvik meðal dansendanna
sparaði mr. Tomlinson þá leið-
indafyrirhöfn að svara spurn-
ingunni.
Súleika hafði kastað köggli
af kameltaði í Alí Baksj, og
sem vera bar um sanna dóttur
steinkastara, hafði hún hitt
í mark. Og Alí Baksj elti
hana hlæjandi. Hann minnti á
hauk, sem eltir hrossagauk,
þegar hann þandi sig umhverf-
is tvöfaldan hring dansend-
anna, sem beygðu sig í hnján-
um og klöppuðu saman hönd-,
um og æptu skrækróma: „Úlla-
úlla-úlla.“
Hann hafði nærri því náð
.henni, þegar hún skyndilega
beygði af leið og tók stefnu á
Tomlinson, æpandi af upp-
gerðarhræðslu. Æsingurinn
hafði eytt ótta hennar við
þennan ókunna hvíta mann.
Eitt andartak leið í glöðum
tryllingi meðan þau hlupu um-
hverfis trúboðann, líkt og
hann hefði verið staur, graf-
inn í sandinn.
Þetta eina andartak var
dásamlegt fyrir Mr. Tomlin-
son. Það virtist á einhvern hátt
tákna eitthvað, hann vissi ekki
fullkomlega hvað. Þessi hlæj-
andi börn eyðimerkurinnar!
Hann vildi vernda þau, hlúa að
þeim . . . kenna þeim hvað
raunverulega fólst í hugtökum
eins og réttlæti og miskunn-
semi . . .
Um það bil ári síðar, sendi
tilviljunin (í líki duttlunga-
fulls biskups, sem taldi ungum
trúboðum hollt að vera á stöð-
ugum faraldsfæti) hann á ný á
þessar slóðir.
í þetta sinn var félagi hans
Englendingur, þó ekki maður
að hans skapi. Það var lítið
um gagnkvæman skilning milli
þeirra Grants majórs, sem
þjónaði í suður-arabíska út-
boðsliðinu. Grant var horaður
maður og þögull og augu hans
álíka laus við líf og sjálf eyði-
mörkin. Hann sagði fátt, drakk
of mikið af viskíi og hafði orð á
sér fyrir að „kunna lagið á
Aröbunum."
Þeir höfðu skilið við fylgd-
arlið sitt og farangursvagn og
komið til Dikkan fótgangandi.
Sem þeir nálguðust staðinn,
minntist Mr. Tomlinson fyrstu
heimsóknar sinnar þangað.
Hann vék sér að Grant.
„Siðast þegar ég var hér sá
ég nokkra drengi og stúlkur
dansa á auða svæðinu, þar sem
kamelarnir eru tjóðraðir. Það
minnti á ballet, þegar fagur-
limaðir líkamir þeirra báru við
arabíska sólsetrið. Sérstaklega
man ég vel eftir einu pari,
stúlku, sem var einsog litill
brúnn og hlæjandi álfur, og
dreng, sem var beinn og stælt-
ur einsog sverð. En þegar túlk-
urinn minn sagði mér hver
merking dansins væri, fannst
mér ég hafa séð höggorm í
paradís."
„Allir dansar þeirra eru tákn-
rænir, séra minn,“ sagði majór-
inn brosandi. „Hvern þeirra
sáuð þér? Komu brúðgumans?"
„Nei. Dansinn táknaði grjót-
réttarhöldin. Þau létu klöpp,
sem stóð uppúr sandinum,
tákna höfuð einhvers aum-
ingja afbrotamanns, sem skyldi
grýttur til dauða."
„Nú, og hvað með það? Sá
slður Aúdhala að grýta glæpa-
menn sína er eins forn og
steinarnir sjálfir."
„Mér er sama hvort hann er
forn eða ekki,“ sagði Mr.
Tomlinson af móði. „Ég hef
aldrei heyrt getið um villi-
mannlegra og andstyggilegra
hátterni. Hversvegna reyna
brezku yfirvöldin ekki að koma
í veg fyrir þetta?"
„Brezku yfirvöldin eru engu
áhrifameiri á þessum slóðum
en þau kínversku,“ svaraði
Grant.“ Auk þess gefur þessi
aftökuaðferð afbrotamannin-
um tækifæri. Ef höfuðskel hans
er nógu þykk tilað hann sé enn
á lífi eftir að nokkrum stein-
um hefur verið kastað, er því
slegið föstu að Alla hafi dæmt
hann saklausan og honum
sleppt. Þetta er mjög svo rök-
rétt sé það hugsað niður í kjöl-
inn.“
„Það er engu líkara en þér
séuð sjálfur hlynntur þessum
hryllilega sið!“ sagði Mr.
Tomlinson kuldalega.
„Hann er að minnsta kosti
hagkvæmur miðað við land-
kosti. í Hadramaút er of lítið
um trjávið tilað hægt sé að sjá
af nokkrum spýtum í gálga og
skotfæri jafn verðmæt og silf-
ur. Hinsvegar er hér meira en
nóg af grjóti. Hvað mynduð
þér gera við skálkana hér, ef
þér mættuð ráða? Kyrkja þá?“
„Ég er á móti hverskyns
dauðarefsingu."
„Og Aröbunum hér í eyði-
6 SAMVINNAN