Neisti - 01.05.1964, Page 8

/
SVAVAR GESTSSON :
RÆÐA FLUTT A FUNDI
HERNÁMSANDSTÆÐINGA
í TILEFNI ÞESS.AÐ
15 ÁR ERU SflDAN föLAND
GEKKÍ NATO
OG 5 AR ÞANGAÐ TIL
-v
SAM> INGURINN
RENNUR ÚT.
Þegar áriö 1662 þeir Arni lög-
maöur og Brynjólfur biskup settust
niöur til að rita undir Kópavogssamn-
inginn voru þeir báðir andsnúnir þessu
verki og annar þeirra var með tárvot
augu.
Arið 1949, þegar nú æðsti valda-
maður á íslandi, Bjarni Benediktsson
undirritaði samning fyrir lands síns
hönd um aðild að Atlantshafsbanda-
laginu, þá hefur hann e. t. v. grátið
með sjálfum sér, en engin ytri merki
voru sjáanleg um, að honum leiddist
gjörð þessi eða hann gengi að þessu
verki nauðugur. Og enn hafa postular
NATO hér ekki sést ásaka sig fyrir
þetta, þvert á móti, þeir hafa aldrei
verið upprifnari en einmitt nú.
Fyrir alllöngu fundu sálfræðingar
ákveðnar kenningar um kvalalosta
manna’. Annars vegar eru þeir menn
sem t. d. hafa unun af þvf að láta grýta
sig, en hins vegar eru þeir, sem hafa
unun af þvi að grýta aðra. En aldrei
hef ég heyrt eða lesið um þá mann-
tegund, sem er giýtt og álftur sig
þar með grýta andstæðinginn. Tölu-
vert er þó af fólki í sliku andlegu á-
standi á fslandi í dag, reyndar ekki
opinberlega svo miklu nemi, en þess-
ar furðulegu kenndir bærast f hjarta
ólíklegustu manna og koma fram þeg-
ar góð tækifæri gefast. Við slfk tæki-
færi er látið lfta út. sem svo, að um
spaug eða jafnvel ýkjur sé að ræða,
en svo ég víki nú aftur að sálarfræð-
inni, þá eru forsendur slíks oft n.k.
óskhyggja, jafnvel þótt um ýkjur sé
að ræða af ásettu ráði.
tekið f þjónustu sfna mikilvirkari á-
róðurstæki heldur en prentað mál,
þeir nota nefnilega tæki það, sem
sjónvarp er kallað, og kæru vinir:
nú ku fslendingar eiga f framtfman-
um að vera sjónvarpsþjóð og hætta
þessu gamaldags pári, hætta að vera
bókaþjóð. íslenzk börn skulu ekki
lengur læra fyrst orðin pabbi og
mamma, já og nei, heldur dad og
mommy, yes og no. íslenzka ríkis-
útvarpið skal ekki lengur vixt við-
lits, og f stað góðra þátta. eins og
" Um daginn og veginn " komi "Gun
smoke ". f stað guðs vors lands
komi bandaríski þjóðsöngurinn. í
stað barnatfmans komi Bonanza. f
stað fslenzku fjallkonunnar komi
Jayne Mansfield . f stað fslenzku
glímunnar komi Shadow-boxing. í
stað fánans okkar komi ein stjania
í flaggi undirokarans. f stað Gunnars
á Hlíðarenda komi Roy Rogers. f
stað Halldórs Laxness komi Ellery
Quinn. f stað Bessastaða komi hvítt
hús. f stað mín og þfn komi James
og Joy. f stað fslands komi Iceland.
En þetta eru óskir þeirra sem
hvað hundflatastir liggja fyrir hinu
erlenda kúgunarvaldi, erlenda áróð-
urstæki, sjónvaipinu. Við þessu eig-
um við að sporna og það er einmitt
til þess, sem þessi fundur er hald-
inn, til að kalla saman æskumenn og
konur, sem hefja vilja sókn f fs-
lenzjkri sjálfstæðisbaráttu, svo að það
megi sjást að þessi kynslóð, sem al-
in er upp í hemumdu landi, haldi ekki
sfður uppi merkinu en þeir afar okk-
ar og þær ömmur er háðu sjálfstæð-
isbarattuna.
Þessi tegund kvalalosta kom fram
á sfðum Alþýðublaðsins hinn 1. apríl
Löngum hefur það verið til siðs að
leika dátt félaga sinn þennan dag og
Alþýðublaðið brá á leik og bjó til sög-
una um stofnun Þjóðvamarfélags á
Keflavíkurflugvelli. Samkvæmt þeirri
sögu áttu dátaböm nokkuð að hafa orðið
fyrir áhrifum af lestri Grettlu, og ým-
is önnur hættuleg áhrif áttu að hafa
komið fram á hinni amerísku menningu.
Af þessu aprílgabbi Alþýðublaðs-
sins má sjá að sjálfsblekkingin er
sterk í röðum postulanna - svo sterk
að sú kenning, sem ég setti fram f
upphafi, fær staðizt hvort sem hún
verður seinna sett á blað f alfræðibók-
um eður ei.
Ekki skyldi mig irndra, að dátarair
fengju útbrot af þvf að svelgja af brunn-
um fslenzku bókmenntanna nýkomnir úr
úr slepjukúlturnum fyrir vestan. En
nú vill svo til að verndararnir tfðka
lftt lestur fslenzkra góðbóka og hefur
sú tízka þeirra mjög fært út kvíarnar
og er nú svo komið að hluti hinnar fs-
lenzku æsku hefur tekið upp þessa
háttu og miklast af. Og dátamir hafa
Og nú ætla ég að lokum að segja
ykkur stutta sögu: Snemma f vetur
kom til mín lítil vinkona mín, sem
nýlega var farin að læra landafxræði
og sagði: " Frændi, það er ísland á
hálsinum á honum afa ". Ég hváði
að vonum, en lét þó tilleiðast fyrir
þrábeiðni vinkonu minnar að athuga
hálsinn á honum afa hennar. Og við
skoðuðum hálsinn á afanum og þar
mátti sjá hrukkur og lfnur markaðar
af mörgum árum harðrar lífsbaráttu
Svo útlistaði litla stúlkan fyrir mér
þetta sékennilega felandskort, sem
ég eðlilega botnaði lftið í.
NÚ ekki alls fyrir löngu dó afinn.
Þá kom litla stúlkan til mfn og sagði:
" Frændi, mér fannst það svo leiðin-
legt, að fslandið skyldi deyja með
honum afa mfnum. "
Vinkona mín var furðu skarp-
skyggn þótt lítil væri. En þó að sú
kynslóð, sem við tilheyrum hafi
aldrei litið frjálst fsland og afarnir
og ömmuraar séu nú sem bráðast að
týnast brott úr hérvistinni, þá skal
það aldrei um okkur spyrjast að við
varðveitum ekki landið okkar og kom-
um f veg fyrir að það verði einn gadd-
urinn f jámhæl kúgarans.
8