Neisti - 20.08.1984, Blaðsíða 5

Skodanakönnun um herinn og NATO-
Fylgi gjaldtöku-
hugmynda sýnir,
aö minnihluti
álítur hernámid
í þágu
íslendinga
Eftir Má Gudmundsson
Pólitísk kjaradeila
Þessi kjaradeila, er í eðli sínu f.o.f.
pólitísk. Efnahagslegar ákvarðanir rík-
isstjórnarinnar, sem komnar eru undir
húsakynnum Verslunarráðsins, eru
beinlínis teknar í þeim tilgangi að gera
hina ríku ríkari á kostnað almennings.
Talað er um þenslu á vinnumarkaði
þrátt fyrir yfirvofandi atvinnuleysi,
skattar eru hækkaðir og dregið úr opin-
berri þjónustu í kjölfar gríðarlegrar
kjaraskerðingar osfrv. Sjóndeildar-
hringur ríkisstjórnarinnar er gjörsam-
lega afmarkaður við lágkúrulegustu
einkahagsmuni yfirstéttarinnar, sem
endrum og eins færir þá í keisaraklæði
markaðskreddunnar, en telur þá oftar
fullboðlega nakta og augljósa hverjum
manni. Vaxtahækkun á lánum almenn-
ings, frjáls álagning, skuldbreytingar til
handa útgerðarmönnum sem hafa árum
saman staðið í rányrkju á fiskimiðunum
og sólundað afrakstrinum jafnharðan í
offjárfesting og einkalúxus - þetta er
inntak stjómarstefnunnar, ásamt því að
smyrja á lyf, ráðast að bamafræðslunni,
herða skattheimtuna osfrv.
Um þessa stefnu er tekist í sérhverri
kjaradeilu nú, og henni verður að
hnekkja, ef launafólk í landinu vill ekki
verða ofurselt blindum gróðaöflunum
nú og framvegis.
Leggjum á brattann í haust
Þó þess sé ekki að vænta, að umtals-
verðar kjarabætur nái fram á hausti
komanda, er uppsögn samninga og und-
irbúningur aðgerða þýðingarmikið
skref, vegna þess að það vísar fram á
við. Baráttuaðgerðir í haust em ekki að-
eins leið til að verjast frekari kjara-
skerðingum, þær em einnig upphaf þess
að losa kverkatak hinnar gráðugu at-
vinnurekendastéttar af þjóðh'finu, upp-
haf endurreisnar verkalýðssamtakanna,
sem hafa staðið máttvana frammi fyrir
kaupmáttarhruninu undanfarið ár.
Endanleg úrslit þeirrar baráttu, sem
verður að hefja á haustmánuðum, munu
ekki liggja fyrir á næstunni. Til að end-
urheimta kaupmátt launa, og tryggja
verkafólki mannsæmandi viðurværi,
verður að gera verkalýðshreyfinguna að
voldugu afli, sem tekur þjóðfélagsþró-
unina í sínar hendur, en sviptir óreiðu-
kláfana, sem atvinnurekendastjómin
elur nú af kappi, öllum ítökum í fram-
leiðslustarfi og viðskiptum þjóðarinnar,
og tekur umsjá félagsmála, heilbrigðis-
mála og menntamála úr höndum borg-
arastéttarinnar og pólitískra fulltrúa
hennar.
Þessu markmiði verður ekki náð í
haust, en leiðin á tindinn liggur um
fyrsta hjallann, og yfir hann geta þau
verkalýðsfélög sem hyggja á aðgerðir í
haust borið alla hreyfinguna ef vel er að
verki staðið.
Nýlega var gefin út á vegum Örygg-
ismálanefndar könnun á viðhorfum
Islendinga til öryggis- og utanríkis-
mála, sem framkvæmd var af Ólafi Þ.
Harðarsyni skömmu eftir síðustu
kosningar, og er könnunin hluti af
stærri rannsókn á stjómmála- og
kosningahegðun íslendinga. Niður-
stöður könnunarinnar hafa valdið
nokkru fjaðrafoki, einkum það, að um
63% svarenda voru fylgjandi ein-
hvers konar gjaldtöku fyrir herstöð-
ina í Keflavík. Könnunin í heild er
áminning til Nató og herstöðvaand-
stæðinga um að þeir eiga á brattann að
sækja í sinni baráttu. Þó er ekki*
ástæða til að vanmeta styrk her-
stöðvaandstöðunnar meðal þjóðar-
innar. Þrátt fyrir slaklega baráttu
skipulagðra herstöðvaandstæðinga
nú að undanförnu eru 15% svarenda
afgerandi andvígir herstöðinni á móti
23% sem eru afgerandi hlynntir
henni. Margir af J>eim sem taka af-
stöðu með herstöðinni virðast ekki
taka afstöðu með henni af mikilli
sannfæringu eða þekkingu, eins og
nánar verður sýnt fram á hér á eftir,
og því getur öflug áróðurs- og upplýs-
ingastarfsemi herstöðvaandstæðinga
af öllu tagi breytt hér ýmsu um.
Fyrirvarar
Skoðanakönnun Olafs Þ. Harðarson-
ar er á margan hátt mun betur unnin en
gerist og gengur með skoðanakannanir
hér á landi. Auk þess er það til fyrir-
myndar að gera ítarlega grein fýrir því
hvemig skoðanakönnunin var unnin um
leið og niðurstöður hennar em birtar.
Þannig á að vera hægt að gera sér grein
fyrir þeim takmörkunum sem skoðana-
könnunin hefur.
Þetta þýðir þó auðvitað ekki að skoð-
anakönnunin sé gallalaus. í fyrsta lagi á
hún við að stríða mörg þau vandamál
sem skoðanakannanir yfirleitt þjást af,
eins og reyndar er gerð grein fyrir í bækl-
ingi þeim sem niðurstöðumar birtast í.
Þar er þó ekki gerð grein fýrir mikilvægu
vandamáli, sem virðist koma upp í
skoðanakönnunum um stjómmála-
skoðanir, bæði hér á landi og erlendis,
þ.e. því sem kalla mætti hægri skekkju.
Svo virðist sem það sé alþjóðlegt fyrir-
bæri, eða a.m.k. norður-amerískt og
vestur-evrópskt, að hægri flokkar og
skoðanir fá meira fylgi í skoðanakönn-
unum en t.d. kosningum. Glöggt dæmi
um þetta er sú staðreynd, að Alþýðu-
bandalagið fær ávalt minna fylgi í skoð-
anakönnunum en kosningum. Þessi
skekkja er einnig í þessari skoðana-
könnun. Meðal svaranda sögðust
15,8% hafa kosið Alþýðubandalagið,
en í kosningunum sjálfum kusu 17,3%
kjósenda Alþýðubandalagið.
Margar ástæður geta legið fyrir þess-
ari skekkju. Að nokkru kann ástæðan
að liggja í þeim aðferðum sem yfirleitt
eru notaðar við skoðanakannanir nú-
orðið, þ.e. að fólk er spurt í gegnum
síma, sem m.a. útilokar þá sem ekki
hafa síma. Þó vegur líklega mun þyngra,
að svo virðist sem vinstra fólk sé ógjam-
ara á að láta uppi skoðanir sínar í könn-
unum eða jafnvel gefi upp aðrar skoð-
anir en það hefur. Það geldur enginn
fyrir það að hafa hægri skoðanir. Það
eru yfirleitt skoðanir hinna ríku og vold-
ugu. Vinstra fólk á hins vegar raunveru-
lega, en líka stundum ímyndað, meira
undir högg að sækja. En hver sem
ástæðan er, þá er skekkjan fyrir hendi
og það verður að hafa hana í huga við
túlkun á öllum niðurstöðum.
Nató
Skoðanakönnunin var í raun tvíþætt.
Annars vegar var um að ræða könnun
5