Neisti - 20.08.1984, Blaðsíða 23

Nicaragua

KONURNAR OG BYLTINGIN
Mjög fáar konur í Nicaragua hafa
starfsmenntun. Valmöguleikamir
eru heldur ekki miklir: saumakona,
vélritari... Þátttaka kvenna í iðnaðar-
störfum hefur vissulega aukist, eink-
um í ófaglærðum, illa launuðum
störfum í fata- og fiskiðnaði.
Konur í Nicaragua eru þó mjög marg-
ar í atvinnulífinu. Þær verða líka að
vinna - í fátækrahverfunum er reiknað
með að ein kona sé framfærandi heimilis
í 40 - 50 af 100 tilfellum. Það er óvana-
legt að fólk gangi í hjónaband meðal
þeirra fátækustu og karlmennimir hafa
enga framfærsluskyldu gagnvart böm-
um sínum. Algengt er að karlmaðurinn
yfirgefi konuna þegar hún hefur alið
nokkur böm.
Þannig verða konur að finna sér at-
vinnu - og þær finna oft tímabundna
atvinnu sem götusalar, þvottakonur
o.s.frv. Vændi er líka útbreitt meðal fá-
tækari kvenna.
Launamismunur er mikill. Karlmað-
ur sem vinnur á skrifstofu getur haft
tvöfalt hærri Iaun en kona sem vinnur
nákvæmlega sama verk.
Það er frjáls sala á getnaðarvömum.
Það er hægt að kaupa p-pillur á mark-
aðnum. En það skortir alla fræðslu og
heilsugæslu fyrir þær konur sem nota
getnaðarvarnir. Fóstureyðingar em
bannaðar með lögum, en þær var áður
hægt að kaupa fyrir peninga - á fínum
sjúkrastöðvum eða í skítugum holum.
Það er ennþá algengt að konur á lands-
byggðinni ali í kringum 10 böm.
Sterk staða kvennanna í fjölskyld-
unni skýrir einnig að þær hafa fengið
sterka stöðu í byltingunni. 1977 var
AMPRONAC myndað, kvennasamtök
sem vildu safna konum saman til baráttu
gegn alræðinu. Fyrst störfuðu samtökin
aðallega að því að afhjúpa ódæðisverk,
og afhentu mótmælayfirlýsingar, héldu
fundi o.s.frv.
Alyktun sem birt var og gefin út á
alþjóðlega kvennadaginn 8. mars 1978
táknaði breytingu hér á. Sú stefna var
tekin upp að AMPRONAC yrði að vera
alþýðleg fjöldasamtök. Ályktunin inni-
hélt kröfur um samtakafrelsi, frelsi til
handa pólitískum föngum, sömu laun
fyrir sömu vinnu og kröfu um afnám
laga sem mismuna konum.
AMPRONAC óx síðan og varð
hreyfing sem átti rætur sínar meðal al-
þýðunnar í íbúðarhverfunum. 1978 var
MPU myndað, , Jireyfingin eining
fólksins“, sem samhæfði mismunandi
starf mismunandi fjöldasamtaka í
íbúðahverfum. Kvennasamtökin léku
leiðandi hlutverk í MPU.
Konumar tóku fullan þátt í uppreisn-
inni, - þær skipulögðu matvælaflutn-
inga, þær komu á fót leynilegum matsöl-
um og leynilegum sjúkrahúsum þar sem
þær lærðu og kenndu hjálp í viðlögum.
Þær sáu skæruliðunum fyrir fötum og
bakpokum, þær fluttu vopn. Þær fjölrit-
uðu dreifibréf á einföldum fjölriturum
inni á heimilum. Konur tóku einnig þátt
í hinum beinu hemaðarátökum. 30%
liðsmanna í skæruliðahemum vom kon-
ur.
Eftir byltinguna hafa konur í Nicara-
gua fengið meira sjálfstraust. Þær em
oft í forystu í starfinu í íbúðahverfunum.
AMPRONAC hefur verið breytt í
AMNLAE, Luisa Amanda Espinoza
kvennasamtökin. Luisa Amanda var
fyrsta konan í röðum FSLN-hermanna
sem féll í stríði.
AMNLAE setur í dag ekki hinar sér-
stöku kvennakröfur efst á listann. Þær
telja að fyrst verði konan að taka fullan
þátt í framleiðslunni og verða þátttak-
andi í lífi samfélagsins. Fyrsta verkefnið
er þess vegna að kenna konum að lesa
og vinna síðan frekar að menntunar-
möguleikum fyrir konur. AMNLAE
hefur einnig tekið frumkvæði að því að
hefja starfrækslu bamaheimila. Fyrst
þegar konur eru komnar út í atvinnuh'fið
verður hægt að breyta kvennmannshlut-
verkunum. Það er skoðun AMNLAE.
Við núverandi aðstæður voveiflegra
ógnana við byltinguna hefur AMNLAE
látið það ganga fyrir að skipuleggja kon-
ur í varnarsvettir alþýðu.