Andvari - 01.01.1983, Qupperneq 17

ANDVARI
KRISTJÁN ELDJÁRN
15
sér helzt til lítilla hvíldarstunda var hann brátt orðinn afkastamikill og
vinsæll rithöfundur.
A fyrri árurn sínum flutti Kristján oft erindi og annað efni í útvarp.
Naut sín þar vel lifandi framsetning hans og hljómþýð rödd. Eftir að sjón-
varpið kom til sögunnar, annaðist hann þar þætti um muni og minjar og
var þulur í menningarsögulegum kvikmyndum, sem hann sarndi texta við. í
meðíörum hans gengu gamlir munir í endurnýjungu lífdaganna, enda þótt
þeir sumir hverjir væru tengdir menningarháttum, sem voru gersamlega
horfnir úr þjóðlífinu eða komnir á fallandi fót. Vegna starfs síns og ferða-
laga um mörg héruð komst hann í kynni við fjölda manna víðs vegar um
land. fdann var einstakt ljúfmenni í allri framkomu og viðkynningu. Á
þjóðminjavarðarárum sínum hafði hann því unnið sér vinsældir og mann-
hylli, jöfnum höndurn með beinum kynnum við menn og þeim áhrifum,
sem hann hafði haft með ræðum sínum og ritum. Einnig gegndi hann á
þessum árum trúnaðarstörfum fyrir ýmis félög og stofnanir. Þar á meðal
voru: Hið íslenzka fornleifafélag, sem áður var drepið á, Vísindafélag Is-
lendinga, Hið íslenzka bókmenntafélag, Hugvísindadeild Vísindasjóðs
('fulltrúi Félags íslenzkra fræða 1958-1968), Handritastofnun íslands (síð-
ar Árnastofnun), örnefnanefnd og náttúruverndarnefnd Reykjavíkur. Einn-
ig höfðu erlendir starfsbræður hans sýnt honum margvíslegan heiður og
trúnað, t. d. kjörið hann félaga í vísindafélögum sínum.
Árið 1968 urðu rnikil straumhvörf í lífi Kristjáns. Þá ákvað hann að
vandlega yfirlögðu ráði að verða við tilmælum fjölmargra áhrifamanna úr
ýmsum stéttum og stjórnmálaflokkum að gefa kost á sér til forsetafram-
boðs, þegar Ásgeir Ásgeirsson hafði lýst yfir því, að hann færi ekki aftur
í framboð. Ekki fylgdist ég með því, hvað réð úrslitum af hans hálfu um
framboðið, og spurði hann þess aldrei, enda leit ég á það sem einkamál
þeirra hjóna. En vafalaust hefur Kristján þá þegar skynjað vilja meiri-
hluta þjóðarinnar. Eins og kunnugt er, hafði það verið á almanna vitorði,
að dr. Gunnar Thoroddsen, sem írá unga aldri hafði verið vinsæll og
áhrifamikill stjórnmálamaður, en ambassador Islands í Kaupmannahöfn
frá 1965, rnundi einnig gefa kost á sér til þessa virðulegasta embættis
þjóðarinnar. En nú fór svo, að ek'ki náðist samstaða urn dr. Gunnar sem
eftirmann tengdaföður síns. Hér verður ekki fjölyrt um þessar eftirminni-
legu kosningar, en eins og mörgum er í fersku minni, var Kristján kjörinn