Andvari - 01.01.1983, Side 23

ANDVARI
KRISTJÁN ELDJÁRN
21
að því marki, að licr maetti blómgast nútímaþjóðfélag með efnalegri og and-
legri vólmegun. Velviljaður umheimur og rás heimsviðburða eiga hér sinn
lilut að máli, en þó er það fyrst og fremst nýting landkostanna, sem vér
eigum það að þakka, sem vér nii höfum. Landið er að vísu norðlægt og
nokkuð harðskiptið á stundum, en það hefur ekki brugðizt þjóðinni. Það
heyrist raunar ekki sjaldan, að vér séum vanþróuð þjóð og ísland sé í raun-
inni eins konar verstöð, eins og forðum var sagt með lítilli virðingu. Slrk
ummæli krefjast þó nánari s'kilgreiningar til þess að mark sé á þeim takandi.
Þótt eitthvað megi út á setja og rnargt kunni að vera hér hálfkarað, er full
ástæða til að gleðjast yfir yfir því, að vér búurn nú við nútíma þjóðfélag á
Islandi, þrátt 'fyrir efunarorð ókunnugra um möguleika landsins og getu
smárrar þjóðar.
Hítt er þó enn sem fyrri sjálfsagt, að vér verðum að halda vöku vorri og
stefna vitandi vits að heillaríkri sambúð lands og þjóðar. Trúin á hvort
tveggja má engan hnekki bíða. Við þessi áramót eru efst í huga margra
þeir miklu efnahagserfiðleikar, sem þjóðin á nú við að stríða. Vegna
þeirra horfa nú margir fram á komandi ár með kvíða. Allir vona þó, að úr
rætist sem fyrst, og hvað sem öllu líður, er nú um ekkert að gera nema
snúast við vandanum af alefli og treysta giftu og manndómi þjóðarinnar
til að sigrast á honum. Og þrengingarnar hvetja til lærdóma, að þessu sinni
meðal annars þeirra, að leita þurfi ráða til að treysta betur undirstöður ís-
lenzkra atvinnuvega. Vér höfum notað tæknina til að hagnýta hinar gömlu
lífsuppsprettur þjóðarinnar, frjómoldina og ekki sízt fiákimiðin. Það mun-
um vér enn gera á ókomnum tímum og með vaxandi gát og gjörhygli og
frá nýjum sjónarmiðum. Víst er, að landið og sjórinn kringum það búa
yfir möguleikum, sem enn eru lítt notaðir og alls ekki að fullu kannaðir.
Jónas Hallgrímsson kallaði landið farsælda frón, og var það mjög mælt, ekki
sízt á hans tíð, en hann sagði einnig í öðru kvæði, að vísindin vefja lýð og
láð farsældum, notar sarna orðíð aftur. Þetta var skáldsýn, þegar kveðið
var, en nú raunveruleiki. Með þekkingu, vísindum, mun verða efld fjöl-
hreytni í atvinnuháttum á landi hér. Margt hefur verið gert í þessa átt eða
er í uppsiglingu. Hn víst er, að betur má, ef duga skal. Rannsóknarstarf-
semi verður að auka til muna, bæði grundvallarrannsóknir á náttúru lands
og 'hafs og hagnýtar rannsóknir í kjölfar þeirra og samhliða þeirn. Því má
staðfastlega trúa, að með skynsamlegri hagnýtingu þeirrar þekkingar, sem