Andvari - 01.01.1983, Side 58

56
AÐALGEIR KRISTJÁNSSON
ANDVARI
hana grunar það ei, því mér er vel við hana og eg ann aungri konu. Engin ást
lifir lengur í þessu brjósti, og gaman þætti mér að sjá þá stund, þegar konuást
aftur kviknar í því. Hvörnig gat hinn hreini ástarlogi lifað eilíflega í brjósti
mér, þegar engin Vestumey lengur kynti hinn tæra vafurloga.“17
Þessi orð eru að vísu lögð vini hans í munn, en varla þarf að fara í graf-
götur um það, um hvaða aðila er verið að ræða. Tæpast er hægt skilja dagbók-
ina frá þessu sumri öðruvísi en svo, að hann hafi fellt hug til annarrar konu,
því að 22. júní kveður við annan tón, þegar hann skrifar: ,,Ó! heilagi guð
minn! eg elska hana! Þessi tilfinning er einstök, hrein og djúp er hún í brjósti
mínu. Þið eruð þá ei ónýtir ævidagar, fyrst guð hafði . . . enn ætlað mér sælu
þá að líta hina fögru meyju, sem eg elska, þegar eg minnst á von á; svona
kemur sælan að óvörum, þegar menn ei leita hennar, en þann sem leitar hennar,
flýr hún.“1s Hér getur ekki verið átt við Ástríði, enda skýrist það betur á því,
sem hann skrifar í dagbókina 17. júlí 1846: „Bráðum er allt það horfið burtu,
sem eg unni, einn fór í gær, og eg horfði eftir honum, hin fara líka bráðum,
og eg sit einmana eftir og horfi á eftir þeim, og bráðum ferð þú kannske líka,
þú sem eg ann, en þori ei að nefna, og þá er altómur þessi leiði staður.“19
Hér er að líkindum átt við, að Grímur Thomsen fór í ferðalag suður um Evrópu,
16. júlí (sbr. bréf hans til Gríms amtmanns 14. september 1846, birt síðar
í þessu hefti), og innan tíðar rann skilnaðarstund Gísla og Ástríðar upp, og þá
er sú, sem hann ann, enn eftir óskilgreind. Hver þetta var, er hulin ráðgáta, og
óvíst er, að Gísli hafi nokkru sinni vitað, hvað hún hét, en hann virðist hafa
verið þeirrar skoðunar, að hún væri af suðrænu bergi brotin og þá af gyð-
ingaættum. Einnig getur hann þess í Dagbók í Höfn, að hún hafi orðið á
vegi hans einstöku sinnum,20 en hann virðist aldrei hafa fest á henni hendur, en
hún á hug hans og hjarta fram á árið 1848 og vitjar hans stundum í draumi
ásamt Ástríði.
Hinn 30. júlí 1846 rann skilnaðarstundin upp, og Gísli segir frá því, að
hann hafi fylgt biskupinum og Ástríði út á skip, ,,mér rann til rifja að sjá
Ástríði út á hinu dapurlega skipi gráta hreinum tárum, blíð ást rann aftur í
brjóst mér, og nú finn eg, að eg elska hana, þegar eg hugsa til, að þegar eg fór
í land þá sat auminginn eftir grátandi og mændi í land, þá get eg líka tárfellt.“21
Samt fór hann ekki aftur um borð til að hugga hana og sjá hana einu sinni enn
og varð að láta sér nægja að horfa á eftir skipinu, ,,og mér fannst eg vera einn
eftirskilinn, eiga engan, sem eg gæti látið hjarta mitt tala við, og fann eg það,
Ástríður! að innst í hjartanu hefi eg alltaf elskað þig innilega, og hvörnig get
eg annað við þá, sem elskar mig svo djúpt og hjartanlega.“22
Þennan sama dag orti Gísli kvæði til Ástríðar, sem er prentað í Ljóðmælum
hans og ber heitið Til Ástríðar. Það hefst á þessa leið:
\