Spegillinn - 01.07.1983, Blaðsíða 23

mitt uppáhaldsskáld. Þegar ég bar fram
tillöguna um Kvennanóttina, störðu þeir á
mig og spurðu mig hvort ég væri brjáluð,
þá var gott að geta fleygt úr sér góðu gull-
korni og ég notfærði mér náttúrulega
Beckett: We are all born mad, and some of
us remain so“ (Við erum öll fædd brjáluð
og sum okkar halda áfram að vera það).
Ég fann hvernig virðing þeirra jókst. 1
hvert skipti sem ég dembdi yfir þá gull-
korni, þá fékk ég plús. Svo ég get ekki sagt
að ég hafi verið kúguð, sem kona. Þeir
tóku ábyggilega eftir mér, þótt þeir ættu
bágt með að viðurkenna það.
Spegillinn: Var það þarna sem þú fékkst
áhuga á jafnréttisbaráttunni?
Bóthildur: Eiskan mín, ég hef aldrei haft
áhuga á jafnrétti, jafnrétti er það versta
hugtak, sem fundið hefur verið upp. Karl-
menn nota það bara til að telja konum trú
um, að þær þurfi ekki að beita rétti sínum.
Það er ekki hægt að tala um jafnrétti, þeg-
ar annar aðililinn, eða réttara sagt hítt kyn-
ið, kyn númer tvö, veit ekki að það er til.
Fyrst verður konan að vita að hún er til og
viðurkenna tilveru sína og svo getum við
farið að fitja upp á umræðum um jafnrétti.
Spegillinn: Áttu við, að þú sért enn að við-
urkenna að þú sért til?
Bóthildur: Síður en svo, ég hef alltafverið
til. Flvað sagði ekki Descartes, ég hugsa,
þessvegna er ég til, hann hefur ábyggilega
verið mikil kona blessaður karlinn, hins-
vegar er fjöldinn allur af konum, sem ekki
gera sér minnstu grein fyrir að þær eiga og
mega vera til. Það er bókstaflega skylda
þeirra að vera til. En þær sjást ekki, þær
eru ósýnilegar, það tekur enginn eftir
þeim, allt sem þær framkvæma gerist með
dulrænum hætti. Samt eru þær stöðugt
vinnandi og með stöðugt samviskubit út af
því að gera aldrei neitt. Þetta skapar
auðvitað gífurlega togstreitu. Fyrir slíkum
verum hlýtur aðalatriðið vera það, að
tekið sé eftir vinnu þeirra og hún metin,
ekki til jafns við vinnu karlmanna, heldur
sem annars konar vinna, með annars kon-
ar gildi, kvennagildi!
Spegillinn: En nú hefur alltaf verið tekið
eftir þér, þú heitir ábúðarmiklu nafni, þú
varst í œsku drottning indíánanna í Öskju-
hlíð, þú stóðst fyrir Kvennanótt ogfórst út
til náms. Hvað rak þig eiginlega út í jafn
örlagaríka ákvörðun og þá að berjast fyrir
því að raunveruleg kona kæmist á þing?
Bóthildur: Ef ég á að vera heiðarleg og
persónuleg og segja eins og er, þá var það
eiginlega þegar ég kynntist manninum
mínum. Hann hafði ótrúlega sterk áhrif á
mig, hann gerði mig sýnilega á annan hátt
en áður, hann hafði annarlega áhrif á mig
þessi eldhressi eyjapeyji (Fótnóta) og ég
sagði við sjálfa mig: Bóthiidur Björk nú er
að hrökkva eða stökkva.
Spegillinn: Og þú stökkst á hann?
Bóthildur: Þú getur rétt ímyndað þér það.
Maður sleppir nú ekki svo auðveldlega
svona mannsefni, ég varð hreinlega kol-
brjáluð í hann. Þessi augu, þetta hár. Þeg-
ar ég gerði mér grein fyrir þessu ástandi, ég
var sem sagt ástfangin, og ég tala nú ekki
um eftir að ég las hvernig farið er með
konur út um allan heim í hjónabandi, inni
á heimilum, í ástarsamböndum, á vinnu-
markaðnum.í háskólum, hjá frumstæðum
ættbálkum, jafnt sem háþróuðum
iðnaðarríkjum, þá vissi ég hvernig póli-
tískur ferill minn mundi líta út. (Maður
Bóthildar er þekktur á alþjóðavettvangi
fyrir sérstök landslagsmálverk úr Vest-
mannaeyjum, sem eru þó ekki landslags-
málverk í orðsins fyllstu merkingu.)
Spegillinn: Og þú ákvaðst að bjóða þig
fram til þings?
Bóthildur: Já, en ekki fyrr en ég var búin
að eignast mitt fyrsta barn. Áður gat ég
ekki hugsað mér að taka þátt í pólitík.
Barnið gerbreytti öllu. Áður en ég átti
dóttur mína fylgdist ég bara lauslega með,
en það var eins og að ganga í gegnum
hreinsunareld að eignast Diljá litlu.
Spegillinn: Hvernig gengur þér að sam-
rœma barnauppeldi, heimilisstörf og þing-
mannsstörf?
Bóthildur: Nú eins og þú veist sjálfur, þá
er ekki búið að kalla saman þing ennþá nú
og í öðru lagi þá tel ég mig fyrst og fremst
vera húsmóður, allar konur eru húsmæður
hvort sem þeim líkar betur eða verr, það er
innifalið í þessu ósýnilega, ég er búin að
vaska upp áður en ég veit af og stinga í
vélina. Nú því miður eru ekki allar konur
mæður, þó þær ættu að vera það, því ekk-
ert er jafn unaðslegt og að sjá þetta nýja líf
verða til og skynja hvað það þarfnast
manns mikils, að vísu hef ég verið óvenju
heppin því amma mannsins míns, sem býr
úti í Eyjum elskar börn og er afskaplega
mikið fyrir börn og þar sem þingframboðið
bar fremur fljótt að, þá bauðst hún til að
taka Diljá og hún hefur verið þar síðan. Ég
hef farið nokkrum sinnum með Herjólfi út
í Eyjar, en verð alltaf svo sjóveik en ég
hringi á hverjum degi og fylgist vel með
öllu og það er hreint óskiljanlegt hversu
miklum framförum stelpan tekur, þótt hún
sé ekki hjá mér öllum stundum, enda held
ég að börn hafi gott af því að vera innan um
aðra en foreldra sína, en um leið og þingið
verður sett þá læt ég senda hana í bæinn.
Spegillinn: Fœrðu aldrei samviskubit eins
og aðrar konur?
Bóthildur: Jú, það máttu vita. Þegar ég
var í framhaldsnámi var ég með stöðugt
samviskubit yfir því að eignast ekki börn
eins og aðrar konur og þegar ég var búin
með námið, var ég með stöðugt samvisku-
bit yfir því að læra ekki meira.
Spegillinn: Nú stundaðir þú afskaplega
sérstakt nám,hvað varþað sem heillaðiþig
aðallega í fornleifafræðinni?
Bóthildur: Nú ef ég á svara þeirri spurn-
ingu af einhverju viti, þá verð ég eiginlega
að byrja á því að spyrja til baka. hvað er
fornleifafræði? Fyrir mér'er fornleifafræði
ekki það sama og þú átt við með forn-
leifafræði, því ég hef lagt aðaláherslu á
fornleifafræði kvenna, þ.e. hvort hægt sé
að finna einhver merki hinnar ósýnilegu
kvennamenningar í þeim rannsóknum á
fornminjum sem fram fara alls staðar í
heiminum. Þar hef ég aðallega miðað við
að fá yfirsýn yfir 3 megin menningarsvæði
þ.e. indverja, súdanbúa og íslendinga
Spegillinn: Og hefurðu komist að ein-
hverri niðurstöðu?
Bóthildur: Þú getur rétt ímyndað þér, að
staða kvenna hjá öllum þessum þjóðum er
hin sama, þær eru sem sagt ósýnilegar.
Mitt aðalverkefni er því að sýna fram á að
þær hafi einnig verið til. Þetta er feikilega
spennandi, en ég verð að láta það bíða uns
þingið hefur veríð sett.
Spegillinn: Hrýs þér ekki stundum liugur
við karlveldinu sem þú áttir eftir að mæta á
þingi?
Bóthildur: Þarna komstu við viðkvæman
streng. Auðvitað hrýs mér hugur, en eftir
að ég eignaðist Diljá dóttur ntína, þá eru
mér allar leiðir færar finnst mér, hvernig
sem á því stendur. Þetta er nefnilega eins
og að hafa komist í návígi við guödóminn.
Þegar þú einu sinni hefur fundið fyrir hon-
um, þá skipta karlar þig engu máli lengur.
Aðalatriðið er vitneskjan um, að þegar í
harðbakka slær, þá geturðu bara annað
afkvæmi af þér og slærð þannig karlaveld-
inu við.
Spegillinn: Já, ég hef oft óskað þess að ég
vœri kona og vil því að lokum spyrja þig
Bóthildur, hefur þig aldrei langað til að
vera karlmaður?
Bóthildur: Nei, ég ekki get ég sagt það.
Hinsvegar hefur mig oft langað til að vera
enn meiri kona. Ef ég hefði verið karl-
ntaður, þá hefði ég aldrei náð jafnt langt
og ég hef náð í dag og þá hefði ég ekki
heldur náð í manninn minn og þá væri
Diljá ekki hjá ömmu sinni og þú værir ekki
hér að taka við mig viðtal. Það skemmti-
lega við það að vera kona, er að það er
tekið eftir því að maður hefur verið ósýni-
legur frá örólfi alda.
Og með þessum orðum Ijúkum við þessu
viðtali. Bóthildur Björk, eða Bótý eins og
við vorum farin að kalla hana ég og Ijós-
myndarinn sýndi okkur síðan húsið, sem
heitir Búastaðir í höfuðið á eiginmann
hennar. Hún sýndi okkur myndaalbúm úr
ferðum sínum um heiminn og að lokum
fataskápinn, sem var einhver falllegasta
mubla sem við höfum augum litið á ís-
lensku heimili. Við Speglarar gengum síð-
an út í regnið endurnœrð eftir þœgilegt við-
tal. Við vörpuðum öndinni léttar, þegar við
vorum búin að skrifa, því ekki fannst okk-
ur að hœgt væri að kœra okkur fyrír einn
staf af því sem við höfðum eftir Bóthildi.
SPEGILLINN 23