Stúdentablaðið - 01.12.1939, Side 15

STÚDENTABLAÐ
7
nákvæmlega hnitmiðuðu landamæri, eftir
fjallgörðum, árfarvegum og þjóðernum, sem
tiðkast í Evrópu. Ég vissi einnig að Ameríku-
menn hafa einkennilega tilhneigingu til að
byggja há hús og leggja bein stræti, og að
glæpamannaflokkar og barnaræningjar ganga
þar ljósum logum.
Átta mánuðum síðar var ég aftur borð á
hafskipi. Það sigldi niður Hudson-ána og
stefndi til hafs. Skýjakljúfar New York borgar
hurfu einn eftir annan inn í heitt sólstafað
mistrið. Ég var eins og áður næsta ófróður
um flest, sem viðkemur amerísku þjóðlífi. En
hinar stóru borgir, hin háu hús, hin beinu
stræti og hinar víðlendu byggðir höfðu þó
smátt og smátt skýrzt í huga mínuir
Á þessum stutta tíma hafði mér gefist tæki-
færi til að tala við menn af öllum stéttum
víðsvegar um Bandaríkin. Allt frá Atlantshafi
til Kyrrahafs, frá Canada til Mexico. Ég hafði
vaðið snjó í Nýja Englandi, baðað mig í sól-
skini vestur á Kyrrhafsströnd og etið ný-
sprottin jarðarber í aprílmánuði suður við
Mexico-flóa.
Hin beinu landamæri sköpuðu enn rammann
um mynd mína af Ameríku. En glæpamanna-
hóparnir og barnaræningjarnir voru horfnir.
í stað þeirra var komin stórbrotin þjóð, iðandi
af lífi og nýsköpun. Þjóð, sem ræður yfir auð-
ugu landi og tekið hefir nýjustu tækni í þjón-
ustu sína. Ung þjóð, sem er að leysa ýms þjóð-
félagsmál, sem hún er staðráðin í að leysa á
sinn sérkennilega hátt, því að hún trúir því,
að stjórnskipulag sitt sé betra en nokkurt
annað, sem fundið hefir verið upp. Námfús
þjóð, sem byggir stóra skóla, þar sem eldri
kynslóðin réttir æskunni sjóð þekkingarinnar
og miklir meistarar, sem of þröngt er um í
hinum gamla heimi, færa nemendum sínum
ný sannindi. En umfram allt vakandi þjóð,
sem teygar að sér fræðslu hvaðanæfa að og
greypir inn í þá menningu, sem hún er að
skapa. Þjóð, þar sem unga fólkið er hávaxn-
ara en foreldrar þess. Frjáls þjóð, sem hefir
efni á að veita flóttamönnum víðsvegar að
griðland. Þangað koma Gyðingar og frjáls-
lyndir menn frá þýzkalandi. Hertogar og greif-
ar frá Rússlandi. Og fram til síðustu tíma fá-
tæklingar frá öllum löndum.
Það er einn meginmunur á þeirri kynslóð,
sem nú byggir Ameríku og þeirri, sem ræður
í Evrópu. Ameríkumenn njóta meiri lífsgæða
og öryggis en foreldrar þeirra og forfeður
gerðu. En það er því miður ekki hægt að segja
um allar þjóðir Evrópu. Ef til vill er það þess
vegna, að Ameríkumenn hafa meiri trú á
framtíðinni og gæðum síns eigin lands en
Evrópubúar. Ef til vill er það þess vegna, að
þeir eru umburðarlyndari og frjálslyndari. Ef
til vill er það þess vegna, að landsbúar hafa
leyfi til að hafa hvaða pólitiska trú eða skoð-
un, sem þeir óska, svo lengi, sem þeir raska
ekki líkamlegum friði meðborgara sinna. Ef
til vill eru Ameríkumenn þess vegna að rækta
og hlúa að þeirri menningu, sem Evrópubúar
virðast ætla að drekkja í blóði sona sinna
Fyrir þúsund árum snéru Norðurlandabúar
skipum sínum til vesturs. Þeir færðu ógn og
styrjöld yfir hinar svipþýðu og fögru brezku
eyjar. en þeir færðu þeim líka nýjan þrótt í
blóði norrænna manna, sem settust þar að.
Þeir héldu áfram lengra til vestur. Til íslands.
Til Grænlands. Til Vínlands hins góða. Seinna
fúnuðu skip þeirra í naustum. Landnemarnir
á Grænlandi og á Vínlandi hinu góða urðu
úti á helvegi gleymskunnar. ísland varð út-
vörðurinn til vesturs. Fyrir þrjú hundruð ár-
um hrintu Englendingar skipum sínum fram
og opnuðu Norður-Ameríku fyrir hinn hvíta
kynstofn. Hinn gamli útvörður var þá lam-
aður af langri baráttu við harðlynt haf. Fyrst
fyrir þremur aldarfjórðungum hafði hann
aftur kraft til að snúa skipum sínum í vestur.
ísland sendi þá drjúgan hóp af fátæklega
klæddu, en þróttmiklu fólki, til að taka þátt
í byggingu hinna nýju þjóða og menningar í
Vesturheimi.
Við erum hættir að senda innflytjendur. En
augu ýmsra virðast vera að opnast fyrir því,
að íslenzkt þjóðlíf hafi meira að sækja vestur
yfir hið breiða haf en okkur hefir órað fyrir
um stund. Við erum aftur á vesturleið.