Stúdentablaðið - 01.12.1950, Blaðsíða 13

STÚDENTABLAÐ
Þótt manni finnist Uppsalir varla utlönd,
heldur sameiginlegur helgistaður norrænu
þjóðanna, eru hér stormar heimsviðburð-
anna áleitnari við hugann en meðan heima
er setið á Islandi. Nazisminn var stórviðri, ný-
gengið yfir þessi lönd, þótt Svíþjóð hefði
lítið tjón beðið. Fyrstu spár um styrjöld aust-
urs og vesturs á Norðurlandavígvelli — að
heimaþjóðunum nauðugum — voru þegar á
lofti gripnar a.f mörgum og hafðar til víg-
búnaðareggjana og ýmissa markmiða, allt
frá pýramíðaspámönnum niður til vesölustu
vörubjóða.
Nútíminn og ókomið framhald hans er ekki
vanræktur í Uppsölum. Menntastofnanirnar
fylgjast með, þegar andlegar veðrabreytingar
nálgast.
Sunnanveðrið snerist í þrumuskúrir. Ása-
reið brunaði hjá þessa nótt og lýsti af eld-
ingunum. I svefnrofum leit ég upp milli trjá-
toppa, og þá rauf skýin. Óðinn leið um lund-
inn sindurbjartur, hyrna skeggs og hæru-
lagður fuku fram í odda. Augað blinda sneri
að og sást ekki, hýrlegur svipur þó, eins og
hann vildi segja nokkuð. ,,Hvað mælti Óðinn
í eyra Baldri?“ var hin fornkveðna gáta, sem
.enginn leysir, og þá skildust eigi heldur
ósögð orð mánans skarða, myndbreytinga-
guðsins, en svefninn seig mér á brá. Og
þetta táknmál veðra og ljóss fær heldur skil-
izt mönnum í vöku en draumi. Uppsalir verð-
skulda, að Óðinn birtist þar.
Saman rúmast kúaliagar og imdur heims.
Fornaldarsögur Norðurlanda og slíkar
lygasögur liafa orðið að athlægi fyrir margt,
þegar sagnfræðilega er hugsað.
En fari ég með hugann fullan af þeim á
norræna sögustaði og sjái, að allar lýsingar
geta komið nákvæmlega heim og staðirnir
reynast gamlir kunningjar, þá setur stund-
um að mér hlátur. í þeim hlátri hrósa gaml-
ar skröksögur sigri yfir mér. Þeir gömlu
hafa oftast reynt að vera a. m. k. stað-
kunnugir í skáldskap sínum. Fjósapiltaskrök
á íslandi breytist í vísindi hér.
Á konungahaugum Fornu Uppsala, bæjar-
leið frá nýrri Uppsölum, sem eru niður viö
Eystri árós, ganga kýr á beit og eru sjálf-
sagt kostagripir. Haugarnir eru þrír auk
smærri mannvirkja, feykistórir og allir gras-
grónir. Þar liggja grafir Ynglingakonunga,
sem Þjóðólfur úr Hvini og Snorri Sturluson
þekktu vel. Helzt þótti mér von, að Egill
Tunnadólgur ynni mér viðtals, og ég blund-
aði ögn í haugi hans sólarmegin, en Dólgur
leit ekki við mér.
Það er ekki greinarefni í dag, að lýsa
haugunum og áhrifum þeirra. En svo óbreytt-
ir sýnast þeir frá forneskjunni, að ekki furð-
aði mig, þó að einhver kýrin þeirra reynd-
ist vera Síbylja, sem Eysteinn beli konungur
magnaði göldrum og hafði til landvarnar Sví-
um. Hún var svo blótin af kyngi, að engir
stóðust hljóð hennar í orustum, er hún óð
grenjandi um fylkingar fjandmanna. Fyrir
þá sök var óherskátt á landið, að menn höfðu
eigi enn skriðdreka né flugvélar á móti henni.
Og enn er óherskátt á landið, samanborið við
önnur ríki Norðurálfu flest, og það þótt einn
af fornkonungum Dana léti kasta sér úr háa-
lofti á hrygg Síbylju og dræpi hana með því.
Nú er Svíum hótað að kasta úr háalofti á
þá verra hlassi en þessum Ivari kóngi bein-
lausa, ef þeir vilji ekki búast í stríð.
Ur gróðursælli sveit með minjar og yfir-
bragð tvö þúsund ára sögu er gengið inn í
háskólabókasafn, sem hefur upp undir 2 millj-
ónri binda, ef öll rit eru talin.
Safnið er ekki sögulegt eingöngu né helg-
að sérstökum fræðum, sem Uppsalafrægö
byggist á, heldur rúmar það allar fræðigrein-
ar, sém háskólanám fæst um í landinu. Það
er auðugast og fullkomnast af þjóðbókasöfn-
um Svía.
Þar er hugsað jafnt um nytsemi og þann
lærdóm, sem kannar liðinna tíma skrök, er
menningunni var nauðsynlegt á hver jum tíma.
Nútiðarkýrin og Síbylja Eysteins eru þar
jafnréttháar.
Geugið uni Uppsa.lasafn.
Um breiðar tröppur tólf er gengið upp í
hið aldna og virðulega hús (frá 1817—41).