Fálkinn - 26.04.1930, Blaðsíða 5

F A L K I N N
5
Þjóðlegasta tóbakið.
síp 111S!r munu halda, að íslendingar
i ,Uf.em*r allra þjóða um að taka
K: ,*. • Svo er þó ekki. Ýmsar aðrar
v. . Ir n°ta neftóbak, en hjá flestum
jj !r.ra. er tóbakið svo ólíkt neftó-
n 1 Islendinga, að ekki á saman
íiio a nafrúð- íslenskir neftóbaks-
fergí1. k°mast oft i vandræði er þeir
f as,t. útlanda. Sumir eru svo
sk SJa 11'> hafa með sjer nóg af
n °nnu neftóbaki — það er eina
aðr' ’ Sem menn hafa 1 utanför —
je m S^eyrna því, og þjást af tóbaks-
bei'SI a*ta ier®ina- En rjólinu gleyma
f„„r iíePlega í næsta skifti, sem þeir
£\,Ur landi.
ið ;Vl tlvergi erlendis geta þeir far-
ar ^11 .* kú® °8 keypt sjer í dósirn-
Peir biðja um neftóbak og fá
Mönnum hefir reynst, að neftóbakið
væri meinlausara en munntóbakið.
og svo hitt að neftóbaksnotkun er
ódýrasta tóbaksnotkun sem til er.
íslendingar hafa tekið sjer tóbaks-
konung, verslunarhús, sem heitir
Brödr. Braun. Ýmsir hafa selt rjól
liingað til lands fyr og síðar ,en nú
mun mega heita svo, að Br. Br. hafi
sigrast á þeim öllum og sje nú orð-
inn einvaldsherra allra tóbaksnefja í
landinu.
Menn vita það fyrst um fyrirrenn-
ara þessarar verksmiðju, að hún var
farin að starfa árið 1814., en mun
þó hafa verið til fyrir þann tima.
En árið 1854, eða fyrir rúmum 75
árum, varð Brauns-nafnið riðið við
taka
sjer vel 1 nefið í mesta
tár f a; eysi, gretta sig, hnerra og fá
sjer j au®Un °8 spyrja með sjálfum
Hi 1Vana hjeaður óþverri þetta sje.
erlenrrVegar eru liess mur8 dæmi, að
V!Uljr lr menn, sem hingað koma, og
»skor''\eru Heftóbaksbrúkun kaupa
reka 1 s*8tað“ í búðum hjer og
bakjgl!Pp stór augu. Þeim finst tó-
bað s,lata ýmsa hetri eiginleika en
ara’r,ei1! !leir voru vanir, vera mild-
tslen ,í3æeile8ra.
t’aksbi 'í!ngar eru me® mestu neftó-
°*ga ií? Um. ^útímans. Og sennilega
kjör „ .enslí‘r staðliættir og atvinnu-
ar unn bátt í þessu. íslending-
tnenn i* . en8r* vinnutíma en aðrir
Vaknii, ,eu ,eru árrisulir — og livaða
eins J íatngóð snemma á morgni,
flesta p fó,.1111!11 duglega í nefið. Við
að revlt'.lmsvinnu er óhægt um vik
Sera „íf °s. bá er ekki um annað að
•'jólið eða nnmntóbakið.
verksmiðjuna, því þá keypti Þorleif-
ur Schjeldrup Braun, faðir bræðr-
anna, sem enn reka verksmiðjuna, tó-
baksgerð þessa af Kamstrup nokkrum
og síðan hefir liún verið í ættinni.
Ilafði Braun flust lil Danmerkur frá
Noregi. Hann rak tóbaksgerðina til
ársins 1888 og tóku þá við synir hans
tveir, Peter Braun og Hans Jacob
Braun, sem enn eiga þetta fyrirtæki,
en gerðu sonu sína, Th. Sch. Braun
og Börge Braun að meðeigendum ár-
ið 1924. svo að síðan eru eigendur og
stjórnendur fjelagsins tvennir feðgar.
Rjólið varð snemma ein af merk-
ari framleiðsluvörum fyrirtækisins og
hefir firmanu tekist að búa til hina
þjóðkunnu vöru, sem hver íslenskur
neftóbaksmaður biður um. Hefir tó-
baksgerðin lagl sig mjög í framkróka
um, að vanda þessa vöru svo, að luin
stæðist samkepni hjá smekkmönnum
a neftóbak — og þa'ð hefir tekist. —
Fyrstu árin var tóbaksgerðin i
Vestergade 11 í Kaupmannahöfn en
fluttist þaðan í Prinsessegade á Krist-
jánshöfn árið 1856 og þar eru enn i
dag aðalstöðvar firmans og verk-
smiðjur fyrir rjól, munntóbak og
reyktóbak. Hefir verksmiðjan verið
sð smástækka, svo að nú er lóðin svo
fullskipuð húsum, sem framast má
verða og hefir Br. Br. því orðið að
hyggja til viðbótar stóra nýtísku-
verksmiðju í Holmbladsgade á Amag-
er. Þar eru eingöngu framleiddir
vindlingar og reyktóbak, en rjólið er
framleitt á sama stað og árið 1856,
íslendingar þekkja Brödrene Braun
best af rjólinu. En jafnframt er mik-
ið selt hjer á landi af munntóbaki
frá þesu verslunarhúsi. Firmað er
stærsti framleiðandi „shagtóbaks“ í
Danmörku.
Vjer birtum hjer myndir af bræðr-
unum, 1. v. Peter Braun og t. h. H. .1.
Braun, sem firmað er nefnt eftir og
eru nú, eins og áður er sagt hinir
eldri eigendur þess. Ennfremur mynd
úr deildinni, þar, sem verið er að
spinna rjólið. Til hægri á myndinni
sjest stærðar vinda með rjóli og af
henni er það svo bútað niður í rjól-
bita, sem festir eru saman með trje-
nöglum, pressaðir og látnir i umbúð-
ir — og sendir til íslands.
Júðasögur.
„Sæll, Levy!“ — „Sæll Bloch!“ —
Það er langt síðan vi'ð höfum sjest!
—Ertu ekki ánægður með verslun-
ina?
„Já, jeg held jeg sje á leið að verða
efnaður!"
„Og hvað er það, sem þú græðir
svona á?“
„Jeg sel almanök fyrir Júða. Viltu
fá eitt?"
„Það kostar nú engin ósköp“. —
„Hvað kostar það?“
,Eina litla 50 aura“.
„Ónei, dýrt er það nú ekki. En jeg
skil ekkert í þvi, að þú getir verið
á leið til að verða efnamaður á því
að selja svona lítið verðmæti. —
Jæia vertu nú sæll. I.evy! Komdu
heim til okkar eitthvert kvöldið, jeg
er viss um að konunni minni, henni
Rebekku þætti gaman að sjá þig“.
„Ja, hvar áttu heima núna?“
„Jeg bý altaf á sama stað, á Hverf-
isgötunni“.
„Jæja, jeg kem þá einhverntiina.
Vertu nú sæll!“ „Vertu sæll“.
óðar en þeir eru skildir, tekur
Levy sprettínn inn á Hverfisgötu og
fer inn til frú Bloch og segir: „Iíom-
ið þjer nú sælar, frú Bloch! Jeg verð
nú reglulega feginn að hitta yður.
Jeg mætti manninum yðar hjerna fyr-
ir utan, og hann sagði við mig:
„Heyrðu I.evy, jeg lief enga smápen-
inga á mjer; farðu upp til hennar
Rebekku, konu minnar, hún kaupir
af þjer eitt almanak“, — og hjerna
er það, gjörið þjer svo vel!“
„Hvað kostar það“?
„Það kostar nú ekki nema krónu
fyrir yður, frú“.
„Það kalla jeg ekki dýrt. Hjerna
er króna!“
„Þakka yður fyrir, frú Bloch, og
verið þjer nú sælar! jeg bið að hcilsa
manninum yðar“. —
Skömmu síðar kemur Blocli heim.
Rebekka segir honum frá komu I.e-
vys, og að hún liafi samkvæmt skila-
boðunum keypt af honum eitt alma-
nak á 1 kr.
„Og hel.... dóninn! hel......
svínið! liel.. hundurinn“.
Hann kallar á vinnukonuna og
biður liana að hlaupa eftir honum
Levy og skila til lians að koma þang-
að fljótt, það sje út af almanakinu.
Vinnukonan hleypur af stað eins
og örskot og nær í Levý, og segir við
hann:
„Jeg kem frá Bloch. Það er út af
almanakinu“.
„Já, jeg veit hvað hann á við. En
því miður má jeg ekki vera að þvi
að finna hann í dag. En lieyrið þjer
nú til, stúlka min! Takið þjer við
þessu almanaki og færið honum, —
hann borgar yður það“.
„Já, það skál jeg gera. Hvað kost-
ar það?“
„Bara tvær krónur, þakka yður fyr-
ir, fröken, og verið þjer nú sælar.
Jeg bið að heilsa húsbændunum!“ —
-----------------x----
Israel fer að finna, æðsta prestinn,
Yfir-Rabbínan, sem er æsku-vinur
lians.
„Komdu nú sæll, Levy minn“.
„Sæll, Israel. Er það nokkuð, sem
jeg get gert fyrir þig, gamli skóla-
bróðir?“
„Já, jeg er nú einmitt lcominn hing-
að til þess að biðja þig um að gera
mjer stóran greiða. Geturðu gefið
mjer meðmæla-brjef til lians Roth-
childs ríka“. —
„Já, það skal jeg gjarna gera. Jeg
skal skrifa það snöggvast fyrir þig“.
Meðan Rabbiinn er að skrifa, er
Israel að glápa á alt sem inni er,
með hattinn á höfðinu og pípuna í
munninum.
„Jæja, Israel minn! Iljerna er nú
brjefið. En svo ætla jeg að gefa þjer
gott ráð: Þegar þú kemur til hans
Rothscilds, skaltu halda á hattinum
þínum í hendinni og láta pípulia í
vasa þinn“.
„Heyrðu Levy, mjer þykir þú held--
ur sauma að mjer! Heldurðu kann-
ske að jeg viti ekki hvernig jeg á að
liaga mjer, þegar jeg kem innan um
heiðarlegt fólk?“
RðDUDBurinn konnlausí.
Zogu konungur í Albaníu,- sem ný-
lega reyndi árangurslaust að biðja
Giovönnu, dóttur ítaliukonungs, er
mesti æfintýramaður. í æsku var
hann foringi fjallabúa nokkurra,' eins
konar ræningjaflokks. Var hann þá
trúlofaður dóttur annars fjallabúa-
foringja, sem Vriati lieitir, og unnust
þau mjög. Svo varð Zogu forseti Al-
baniu og breytti það engu. En þegar
liann liafði látið gera sig að konungi
varð annað uppi á teningnuin,- þvi nú
vildi Zogu hvorki heyra stúlkuna nje
sjá, og kvað sjer ósamhoðið að kvæn-
ast stúlku, sem ekki væri af konungs-
ættum. Safnaði hann nú að sjer
myndum af öllum ógiftum kon-
ungsdætrum í Evrópu og leist best á
myndina af ítölsku prinsessunni.
Zogu hefir látið drepa fjölda fólks
í Albaníu fyrir litlar sakir, en þar
tiðkast blóðliefnd enn og þvi eru i
landinu um 800 fjölskyldur, sem hafa
strengt þess lieit, að drepa konunginn
undir eins og þeim gefist færi á. Enda
þorir hann tæpast undir bert loft að
koma, en hefst við í höll sinni og
hefir öflugan vörð um sig. Má þvi
ætla, að Íttalíukonungi liafi þótt var-
liugavert að gifla dóttur sína þessum
hataða manni; svo mikið er víst að
liann fjekk hryggbrot. Ráðgjafar kon-
ungs liafa gráthænt liann um að talca
sjer albanska konu, en liann situr scm
fastast við sinn keip, og telur enga
innlenda konu sjer samboðna.
En hinn vonsvikni Vriati hugði á
hefndir. Hafði hann undirbúið sam-
særi gegn konungi, sem upp koinst ný-
lega. 1 Gurel höfðu samsærismenn-
irnir dregið saman her og safnað
saman 10.000 byssum, skolfærum og
sprengiefni. Vriati var auðvitað tek-
inn fastur og bjuggust allir við, að
Zogu mundi láta drepa hann. En til
almennrar undrunar ljet hann hann
sleppa við ákæru og gaf lionum upp
sakir. Ilalda menn af þessu að honum
niuni 'liafa snúist liugur og muni liann
ætla sjcr að eiga dóttur Vriati,