Fálkinn - 19.11.1932, Page 11

F A L K I N N
11
Yngstu lesendurnir.
Förin til tunglsins.
Pjetur og Lísa voru eiginlega ekki
óþæg börn. Oftast nær voru þau
einstaklega góð og ljúf, en svo kom
þa'ð fyrir stundum, að þau voru ekki
eins og þau áttu a'ð vera. Og það
þótti pabba og mömmu svo leiðin-
legt. Það bar við einstaka sinnum
að þau vildu ekki borða góða hafra-
grautinn, sem mamma hafði soðið
handa þeim, líka kom það fyrir, að
Pjetur kom ekki frá drengnum í
húsinu hinu megin við götuna fyr
en klukkan niu, þó hann ætti að
vera kominn fyrir klukkan átta og
það vildi líka tíl, að Lísa sagði:
„Uss1, æ-nei!“ þegar pabbi og
mamma mintu hana á, að nú veitti
ekki af að lita í lexíurnar sinar.
En í kvöld voru bæði Pjetur og
Lísa komin í rúmið og voru að
horfa á tunglið, sem skein til þeirra
inn um gluggann.
„Heyrðu, Pjetur“, sagði Lísa,
„hann hlýtur að eiga skemtilega æfi,
maðurinn i tunglinu, því hann er
svo ánægjulegur og blíður á svipinn!
Og svo getur liann sjeð yfir alla
jörðina, hvernig fólkinu líður! Sjáðu
Pjelur, það er alveg eins og hann
brosi og kinki kolli ti! min!“
„Ekki bara til þín — til mín lika“,
sagði Pjetur og það var ekki laust
við að honum þætti. „Þú skilur víst
að hann kærir sig niéira um litla
stráka en litlar stelpur!"
„Svei — að segja þetta, Pjetur!
Mjer þætti gaman að spyrja mann-
inn í tunglinu að því“.
„Jeg held hann eigi skemtilega
æfi“, sagði Pjetur, því að nú var
lionum runnin þykkjan. „Hann get-
ur víst gert hvað sem hann vill,
sigll um loflin alla nóttina og skoð-
að alt“.
En hvað var nú þetta? Hurðin á
barnaherberginu opnaðist, en Jþað
var ekki mamma, sem kom inn.
Þetta var svolítill maður og iíktist
mest eskimóanum, sem Pjetur bafði
lesið um í landafræðinni.
„Gott kvöld, Pjelur“, sagði hann.
„Þig mundi ekki langa að skreppa
upp í tunglið með mjer. Þvi að jeg
ætla þangað i kvöld“.
Pjetur vatt sjer fram úr rúminu.
„Jú, jú! Við Lísa vorum einmitt að
tala um það. Geturðu ekki lofað
henni með okkur?“
„Jú, ef við gerum okkur eins lítil
og við gelum, þá held jeg að það
takist“, sagði hann. „Báturinn sem
jeg er vanur að fara á lil tunglsins
er nú að vísu ekki nema handa mjer,
en þið verðið þá að sitja á hujánum
á mjer eí að með þarf“.
„Nú skuluð þið tygja ykkur í
flýti. En munið að halda ykkur vel;
við verðum að fara hart því að leið-
in er löng“.
Jú, víst var hann lítill, báturinn.
Það var rjett svo, að Pjetur gat hol-
að sjer niður, en Lisa varð að sitja á
hnjánum á litla manninum skrítna.
Henni fanst lika öruggast að vera
þar. — Og nú þaut báturinn af stað,
upp á við og upp á við. Bráðuin
komu þau inn í ský og Lísa hljóðaði
upp þegar niðdiinma þokan kom
alt i kring um jjau. En von bráðai'
komu þau út úr skýinu og nú brosti
tunglið aftur svo vinsamlega til
þeirra. Það varð stærra og stærra
eftir því sem þau færðusl nær.
Kemur þú oft ti! tunglmannsins?
Iieldurðu að honum þyki gaman að
við komum?“ spurði Lísa.
„Ójá, jeg er vanur að koma þang-
að i hvert skifti sem tunglið er fult,
en jeg hefi aldrei liaft lílil börn með
mjer i'yr. Jeg býst við að tungl-
manninum þyki mjög gaman að sjá
ykkur“.
Þau fóru harðara og harðara eftir
því sem þau lcomu lengra. Þau fórn
svo hart að stjörnurnar dönsuðu fyr-
ir augunum á Pjetri og Lisu.
„Bráðum erum við komin“, sagði
maðurinn. „Sjáið þið litlu liurðina
þarna í röndinni i tuglinu?"
Jú, þau sáu hana bæði, Pjetur og
I.ísa.
„Þangað förum við“, sagði mað-
urinn.
En dyrnar voru ekki eins litlar
og þeim sýndist. Þær voru svo há-
ar að bömin reygðu sig til þess að
sjá efst. Þarna stirndi alstaðaír á
silfur — það hlaut að vera mána-
silfur, hugsaði Pjetur.
„Nú verðið þið að heilsa fallega“,
sagði maðurinn sem hafði flutt þau.
Og hugsið ykkur — þarna stóð
maðurinn í tunglinu — svo blíður
og gæðalegur, alveg eins og þegar
þau sáu hann neðan af jörðinni. Og
Pjetur lnieigði sig og Lísa hneigði sig
eins og þau kunnu besl.
„Gaman var að þvi arna“, sagði
maðurinn í tunglinu. „Er það ekki
sem mjer sýnisþað það sjeu komin
lil mín tvö mannabörn, að heim-
sækja mig?“
„Elsku, góði tunglmaður, lofaðu
okkur að gægjast niður á jörðina
— og segðu okkur svo hvað þú ert
að gera á kvöldin. Leiðist þjer ckki
að vera altaf hjerna, svona aleinn?“
Þá hló maðurinn i tunglinu.
„Ónei, lcindin mín. Jeg hefi svo mik-
ið að gera, skilurðu. Og svo er það
svo gaman að horfa niður á jörðina
og sjá hvað börnin þar bafa fyrir
stafni.
„Æ, lofðu okkur' að sjá“, sagði
Pjetur.
„Jeg ælla þá fyrst' að blása burtu
þokuskýjunum þarna svo að þið
sjáið betur“, sagði tunglmaðurinn.
Og svo bljes hann svo að þokan
hvarf eins og dögg fyrir sólu. -Og
þarna sáu þau jörðina og alt fólkið.
„Sjáið þið!‘“ sagði maðurinn í
lunglinu, „þarna er fátækt heimili;
mamma er að sjóða kvöldgraulinn
en annar matur er ekki til. Sjáið þið
hvað börnin eru glöð yfir þvi að
eiga að fá matinn? í gærkvöldi urðu
þau að hátta matarlaus og mjer l'ansl
svo sárgrætilegt að sjá það. En í
dag fengu þau bæði mjel og grjón
- og nú verða litlu magarnir á þeim
bráðum saddir“.
Pjetur og Lísa sáu vonglöðu and-
litin á börnunum — og nú mundu
þau hvað afundin og súr þau voru
stundum sjálf á svipinn, þegar
mamma kom með grautinn handa
þeim. Bara að maðurinn í tunglinu
hafi ekki sjeð það líka! Það er ekki
gotl að vita.
„En þessi maður, sem situr þarna
er svo raunamæddur", sagði Pjetur.
„Hefir eitthvað leiðinlegt komið
íyrir hann?“
„Þið getið spurt“, sagði tungl-
maðurinn. „Þessi rnaður er ungur
kennari og hann langar svo til, að
öll börnin sem hann kennir kunni
vel lexíurar sinar og læri mikið. En
i dag var það ekki nema tæpur
helmingur af börnunum, sem kunnu-
sæmilega — og sum þeirra voru ó-
þæg og horlug í þokkabót. Jeg veit
ekki hvort jeg á að þora að segja
ykkur það — en einn af stóru strák-
unum hafði ert lítinn strák af því
að hann var haltur, og ein af stelp-
unum hafði velt um blekbyttunni
og kent annari telpu um. Það er svo
sem ekki undarlegt þó að unga jg
góða kennaranum þylci þelta leiðin-
legt“.
Pjetri og Lísu kom i hug þeg'ar
þau höfðu ekki kunnað lexiurnar
sínar. Og ekki höfðu þau víst altaf
verið þæg og góð heldur.
„En konan þarna,— að hverju er
hún að gá?“ spurði Pjetur.
„Það skal jeg segja þjer“, sagði
tunglmaðurinn. „Strákurinn hennar
hafði lofað lienni að vera kominn
heim klukkan sjö -— og nú er klukk-
an þarna niðri á jörðinni rjett orðin
átta. Og nú þykir henni sárt að
drengurinn skuli ekki efna það sem
hann lofar. Og svo er hún líka svo
hrædd um að hann hafi farið með
hinum strákunum út á veika ísinn
á tjörninni. Ónei, trúið mjer til, það
er svei mjer ekki gaman að vera
móðir stundum, þegar börnin eru
óþæg. Jeg liefi sjeð meira en nóg
af því“.
Pjetur kafroðnaði — tunglmaður-
inn hlaut að vita, að hann hefði oft
látið' hana mömmu sína biða eftir
sjer.
En tunglmaðurinn mintist ekki
einu orði á það -— heldur bauð hann
þeim að koma með sjer inn í mána-
snlinn, þar sem alstaðar stafaði
geislum af silfrinu. Mikið var fallegt
þarna hjá tunglmanninum! En, æ,
þegar Pjetur ætlaði að stiga nið-
ur eitt þrepið varð honum fóta-
skortur og i sama bili hvarf inað-
urinn í tunglinu og öll dýrðin.
„Heyrðu, Pjetur!“ hrópaði Lisa til
hans — „þú deltur út úr rúminu!“
Pjetur var eins og úti á þekju.
Ójú, hann lá á gólfinu í barnaher-
berginu heima - - og förin til tungls-
ins hafði ekki verið r.vma draumur.
Þegar hann hafði skriðið upp i rúm-
i'ð aftur og þau hö.fðu bæði hlegið
sig máttlaus, sagði hann Lísu upp
alla söguna.
„En heyrðu Pjetur“, sagði Lisa,
„það' hefir vist verið satt, alt sem
maðurinn i tunglinu sagði þjer. Við
verðum að verða betri og hlýðnari
hjer eftir en hingað til“.
„Já það var jeg einmitt að hugsa
um líka“, sagði Pjetur. ög svo sofn-
aði hann aftur.
HVERNIG ÞERRIBLAÐIÐ VARÐ TIL
í gamla daga — það eru ekki nema
100 ár síðan — voru engin þerriblöð
til. — Þú hefir víst heyrt að i þá
daga notuðu menn sand til þess að
þerra blekið, höfðu hann á skrif-
borðinu i litilli krukku og stráðu
honum yfir það, sem jieir höfðu
skrifað. Sándurinn saug í sig blek-
ið og þegar það var orðið þurt var
sandinum helt gf blaðinu aftur i
krukkuna og hanrt notaður aftur og
aftu r.
En svo var það einu sinni að
vinnumenn í pappírsgerð einni
gleymdu að setja límkvoðu i papp^
írinri sem þeir voru að gera og fyr-
ir bragðið var'ð pappírinn mjúkur,
þykkur og óbrúklegur, fanst þehn.
Samt reyndi nú einhver að skrifa á
hann og þá var uppgötvunin gerð!
Pappírinn saug blekið í sig. Og nú
fór pappírsgerðin að framleiða
svona pappír, sem nú þykir allstað-
ar ómissandi. Á hverju ári eru rtú
notuð svo þúsundum skiftir af smá-
lestum af þerripappír.
BÖfiNIN í SPÆTUSKÓGI —- Niffur-
lag af bls. 5.
kvakið rennur saman vi'ð sálma-
sönginn. Trúarbragðakenslan er
þrungjn trúarhugmyndum og siða-
lærdómi allra menningarþjóða. -—
Kensluáhöldin eru næg. Enginn al-
jiýðuskóli á annað eins safn: tinnu,
basallkletta, sandstein og allskonar
jurtategundir. Þarna er Vogelberg,
útdautt eldfjalll, sem gnæfir hátt yf-
ir skógaásana og segir börnunum
frá Vesúvíusi, Heklu, Herkúlanum
og Pompeji. Einn foringinn fann
þarna gamlan steinaldarbústað, sem
sýndi börnunum þúsundir ára aft-
iir í tímann.
Stofuandi Vegamótaskólans er
August Jaspert skólastjóri í Frank-
furt, eða „Vegamótapabbi", sem
börnin kalla hann. Hann hefir á-
stæðu til að vera ánægður með starf
sitt og það hefir aflað honuin við-
urkenningar uppeldisfræðinga um
allan heim.
SÍAMSTVÍBURáfiNIfi í MÁLA-•
FEfiLUM
Stúlkurnar, sem sjásl hjer á mynd-
inni heita Daisy og Violet Hilton
og eru 24 ára. Þær eru samvaxnar
eða svokallaðir „Síamstvíburar“ og
undir eins meðan þær voru börn
fóru fósturforeldrar þeirra að sýna
þær fyrir peninga. Fyrir nokkrum
árum voru þær sýndar á kvikmynda-
húsi i Nexv York og eilt blaðið var
leigt til þess að segja ýmiskonar
furðufrjettir af þeim og tóksl það
svo vel, að upplag blaðsins marg-
faldaðist og altaf var troðfull á kvik-
myndahúsinu. Flest var logið af þvi,
sem blaðið sagði um þær, svo sem
það að önnur stúlkan ætlaði að gifta
sig og jiessvegna hefði læknir verið
fdiginn til þess að skera þær syst-
urnar í sundur. Var alið á þessu
dag eftir dag en loks þegar blaðið
gerðisl svo ósvífið að sýna mynd
af jieim systrunum á skurðarborð-
inu skárust læknárnir í leikinn og
tilkyntu, að það hefði aldrei lcomið
til mála að gera þessa læknisað-
gerð. Allar sögurnar höfðu verið
lognar upp frá rótum til þess að
augíýsa systurnar sem mest.
En í fyrra höfðuðu l>ær svo mál
gegn fósturforeldrum sínum. Þau
höfðu stungið mestu af sýningará-
góðanum í sinn eigin vasa en syst-
urnar sjálfar höfðu ekki fengið
nema lítilræði af öllum ágóðanum
en heimta nú alt, sumpart, sem
skaðabætur fyrir það hve fóstur-
foreldrarnir höfðu verið ósvifin í
a u g 1 ý s i n ga s k r u m i s í n u.
Frönsk frímerkjaverslun hefir
boðið 120.000 mörk fyrir eitt ein-
asta umslag, sem enginn að visu veit
hvort er til. Er ]>etta umslagið af
fyrsta brjefinu, sem sent var méð
loftpósti. Skyldi maður halda að
það væri ekki nema 20—30 ára
gamalt, en j>að er samt dálítið eldra
þvi að það á að vera stimplað 9.
janúar 1793, sama riaginn, sem
Frakkinn Jeá.n Pierre Blanchard
flaug i flugbelg í fyrsta sinn í Fila-
delfíu. Brjefið var frá George Wash-
inglon.