Fálkinn - 09.04.1938, Blaðsíða 3

F Á L K 1 N N
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Ritsljórar:
Villi. Finsen og Skúli Skúlason.
Framkncmdaslj.: Svavar Hjaltosted.
Aðalskrifstofa:
Bankastræli 3, Iteykjavík. Simi 2210.
Opin virka ilaga kl. 1(1—12 og 1—(i.
Skrifstofa í Oslc:
' A n t o u S c h j ö t h s g a <1 e 14.
BlaðifS keinur út hvern laugardag.
Áskrit'tarverð er kr. 1.50 á mánuði:
kr. 4.50 á ársfjórðungi og 18 kr. árg.
Erlendis 24 kr.
Allar áskriftir greiðist fyrirfrani.
Auglýsingaverð: 20 aura millimeter
Herbertsprent.
Skraddaratiankar.
Það er skemtilegt að lesa sögu
C. Flensborg forseta Heiðafjelagsins
danska, frá ferð hans til íslands
fyrir tveimur árum. Þeir sem enn
standa í þeirri trú, að skógar geti
ekki vaxið hjer á landi og orðið
þjóðinni til nytja, ætlu að lesa
þessa stuttu ferðasögu. Hún. er rit-
uð af sjerfróðum manni, sem dvaldi
hjer í skógrækarerindum árin eftir
aldamótin og kemur svo aftur til
landsins eftir þrjátíu ár. Hver ætti
að vera bærari um, að geta sjeð
muninn?
.Þeir sem sjá sömu friðuðu skógar-
leifarnar ár eftir ár sjá litinn mun,
frá ári til árs. Það er heldur ekki
sjónarmunur á barninu í dag frá
þvi sem var i gær. En sá sjónar-
munur sem Flensborg sá á skóg-
unum eftir þrjátíu ár er sannarlega
eftirtektarverður. Friðuðu skógarnir
hafa stórhækkað og orðið bein-
vaxnari og þær af tilraunastöðv-
unum, sem verið hafa hirtar með
natni og alúð hafa gefið mikils-
verðan árangur og sýnt, að ýmsar
nytjajurtir erlendar geta þrifist hjer.
‘ áði.n þrjátíu ár- hafa sannað, a*
íslensk skógrækt getur eigi aðeins
skapað arðberandi verðmæti heldur
einnig, að skógræktin er öflugasta
vopnið í baráttunni við uppblást-
urinn og sandfokið, sem á liðnum
öldum hefir lagt þúsund jarða land
í auðn og enn heldur áfram að
spilla landinu.
Mönnum er gjarnt að vilja sjálfir
njóta árangursins af því sem þeir
gera, og þessvegna á skógræktin
erfitt uppdráttar. Einstaklingurinn
vill heldur rækta tún eða ræsa
fram mýri en rækta skóg, vegna
þess að hann getur sjálfur notið
arðsins. Þessvegna verður það að
vera það opinbera, sem ber hita og
þunga dagsins, þar sem um skóg-
rækt er að ræða. En það væri ekki úr
vegi að muna, að það er hægt að eft-
irláta erfingjum sínum arf í fleiru en
mannvirkjum, peningum eða túna-
sljettum. Skógræktin í dag er arð-
berandi fyrir næstu kynslóð. — Og
lítill trjágarður við bæinn er betri
arfur til áfkomendanna en allskon-
ai hibýlaprýði og húsgögn, sem
ganga í ættir. Þau ganga úr sjer
og lenda í eldinum, en hríslurnar
við bæinn stækka og frikka.
Það er hirðingjaháttur að tjalda
til einnar nætur. Skógræktarmaður-
inn er ekki hirðingi. Hann starfar
fyrir framtiðina, og í meðvitund-
inni um það, að verk hans vex
eftir hans daga en hrörna ekki.
Fornritaútgáfan.
Hin nýja útgáfa íslenskra
fornrita, seni Hið íslenska forn-
ritafjelag gengsl fyrir og liófst
ineð Egiis sögu vorið 1933, hef-
ir unnið sjer svo miklar vin-
sældir með þjóðinni og það
mjög að maklegleikum, að
hvers bindis er heðið með ó-
jireyju ai’ fjölda manna. Það
virðist jjví elcki úr vegi að
scgja hjer litið eitl frá útgáf-
itimi og hvernig henni miðar
áfram.
Fornritafjelagið var stofnað
af nokkrum áhugamönnum um
íslensk fræði, og eklci sist um
fornsögur vorar. Forseti fjel-
agsins hefir frá upphafi verið
Jón Ásbjörnsson hæstarjettar
málaflutningsmaður, enda mun
hann hafa verið aðallivatamað-
ur fjelagsslofnunarinnar og for-
göngumaður. Otgáfustjóri var
jiegar frá byrjun ráðinn próf-
esson Sigurður Nordal, og var
það happ mikið fyrir fjelagið
að eiga völ á slíkum manni
sem hann er lil þess að hafa
á hendi stjórn útgáfunnar og
umsjón.
Um tilhögun útgáfunnar er
jiessa meðal annars helst að
geta: Þau eru gefin út með
samræmdri stafsetningu, svo að
þau eru auðliesin hverjum
manni. Skýringar eru neðan-
máls á öllum vísum og þeim
atriðum í sundurlausa málinu,
sem nútimalesöndum geta verið
torskilin, bæði fornyrðum og
ýmsu, sem lýtur að fornri menn-
ingu og háttum. Vísað er til
annarra fornrita til samanburð-
ar og lieístu ritgerða um ein-
stök atriði, sem lesendur kunna
að vilja afla sjer frekari fræðslu
tim. Orðamunur úr handritum
er lilfærður, þar sem nauðsyn
jiykir til. Ritunum fylgja ræki-
kgii- formálar, þar sem gerð
er grein fyrir, hvar og hvenær
[• ali eru rituð, skýrt frá heim-
iidum, sögulegu gildi, tímatali
o. s. frv., og leitast við að
rekja uppruna hvers rits eftir
föngum. Ritunum fylgja ná-
kvæm kort um sögustaði utan
lands og innan og myndir al'
sögustöðum, fornum gripum,
handritum o. s. frv. Otgáfan á
að vera vísindaleg alþýðuút-
gáfa, sem i senn er aðgengileg
hverjum manni, sem vill lesa
fornritin sjer tii skemmUinar,
og veitir þeim kost á skýring-
um og leiðsögu, er óska þess
að kvnnast þeim til hlítar. Enn
fremur er allur frágangur mjög
vamlaður, letrið fallegt og skýrt,
pappír og prentun mjög vönd-
uð. Miðað við alt jietta er út-
gáfan mjög ódýr, svo að hin
fögru og myndarlegu bindi is-
lensku fornrita eru vafalaust
hinar ódýrustu bækur, sem út
koma hjer á landi um þessar
muhdir.
Samkvæmt áætlun þeirri, sem
gerð hefir verið um útgáfuna,
a lnm að vera alls 35 bindi.
enda eiga þar að birtast öll
höfuðril islenskra fornbók-
mennta, Islendinga sögur, Sturl-
unga, Biskupa sögur, lögbækur.
Edilurnar, Fornaldarsögur
Norðurlanda, Heimskringla og
aðrar konungasögur, riddara-
scgur og æfintýri, vísindi og
þýðingar og kveðskapur, það
er einkum kvæði, sem varðveitt
eru án .sambands við sundur-
laust mál. Líklegt er, að bindin
verði nokkru fleiri en áætlað
hefir verið i fyrstu.
Það segir sig sjálft, að jafn-
stórfeld útgáfustarfssemi, sem
hjer er um að ræða, er mjög
tímafrek. Sjerlrvert bindi kref-
ur mikillar vinnu og rannsókna
i ýmsum greinum, sem jafnve.1
útgefendurna sjálfa órar ekki
fyrir í upphafi. Sómi íslenskrar
fræðistarfsemi liggur við, að út-
gáfan sje i livívetna vel af
hendi leyst, og það skiptir
miklu minna máli þótt útgáfan
sjc nokkurum árum lengur á
döfinni heldur en hitt, ef þar
væri um einhver alvarleg mis-
lök að ræða eða á einhvern
líált höndum kastað lil verks-
ins. Otgáfa þessi á að vera
mietnaðarmál allra íslendinga.
Eins og áður er getið hófst
útgáfan með Egils sögu 1933,
og eru nú als komin út 4 bindi,
og eru þau þessi (öll prentuð i
Reykjavík):
II. bindi. Egils saga Skalla-
(iiímssonar 1933; útgefandi Sig-
urður Nordal.
IV. bindi. Egrlnjggja saga
Rrands þáttur örva, Eiriks saga
i auða, Grænlendinga saga,
Grænlendinga þáttur, 1935; úl-
gefandi Einar Ól. Sveinsson og
Matthías Þórðarson.
V. bindi. Laxdæla saga, Hall-
dórs þættir Snorrasonar, SlLÍfs
þáttur, 1934; útgefandi Einar
Ól. Sveinsson.
VII. bindi. Grettis saga
Bandamanna saga, Odds þáttur
Ófeigssonar, 1936; útgefandi
Guðni Jónsson.
Innan skamms eða nú i vor
er von á fimmta bindinu, sem
út kemur, en er III. bindi safns-
ins. í þvi eru Borgfirðinga sög-
ar, það er Hænsa-Þóris saga.
Gunnlaugs saga ormstungu.
Bjarnar saga Hitdælakappa,
Heiðarvíga saga og Gisla þáttur
Illugasonar; útgefendur eru Sig-
urður Nordal og Guðni Jónsson.
1 ndirbúningi næsta hindis þar
á eftir mun vel á veg komið.
Þaí5 er trú írlendinga sem flestir
eru kaþólskir, að hlið himnarikis
standi jafnan opin um miðnætti á
aðfangadagskvöld. Þeir sem deyja á
þeim tíina koinast þvi' beint inn í
himnaríki, en þurfa ekki að þvælast
í hreinsunareldinuin.
3
Sathanael Mósesson, kaupm. á
kingegri, verður 60 ára /4. þ. m.
Ásmundur Eiríksson, bóndi á
Apavatni, varð SO ára 5. þ. m.
Einar Einarsson, fírettisgötu H,
verður 80 ára 0. ji. m.
Einar Vigfússon, Kárasitg 3
verður 70 ára 11. þ. m.