Fálkinn - 21.05.1938, Síða 6

G
F Á L K I N N
DAHLIA GORDON:
HVAÐ ER HAMINGJA?
Það er trú sunira manna, að það
sje ills viti að mæta rangeygðri
manneskju, þegar maður kemur fyrst
út að morgni dags, en að því fylgi
hamingja, að ganga með gullgrís í
vasanum. Sumir leggja ríka áherslu
á það, að ganga aldrei undir stiga,
en verst af öllu er það þó talið, að
brjóta spegil.
I>au eru annars svo margvísleg,
hindurvitnin, sem menn leggja trún-
að á. Og hvað er hamingja í raun
og veru? Það virðist vera ákaflega
mikið undir þvi komið, hvernig á
það er litið. Þeir Henry Ford, eða
Hothschild, myndu ekki telja það
mikitvægt happ, j)ó að þeir ynnu
verðiaun fyrir að ráða krossgátu,
sem veitti þeim lífeyri til æfiloka,
sem svaraði t.d. 200 krónum á mán-
uði, þó að ýmsir aðrir myndu telja
sjer það méira en litið happ. ’íA
En allir hlutir eru afhverfir.
Það var reynsla þeirra vinanna
Huberts Golmann og Alans Wag-
staff. Þeir voru vinir i líkum skiin-
ingi og Davið og Jónatan forðuni.
Vinátta þeirra bygðist á gagnkvæmri
samúð og skilningi, fremur en sain-
eiginlegum áhugamálum, og kjör
þeirra voru mjög ólík. Það var talið
að Hubert ætti fyrir sjer glæsilega
framtíð, frægðarvon, en Allan
átti rika frænku.
Hubert, maðurinn með frægð-
arvonina, — var fiðluleikari, og hon-
um gekk svo vel, að kennarar hans
voru farnir að gera ráð fyrir því, að
vel gæti svo farið, fyrr en varði, að
fiðlusnillingar á borð við Jasha Hei-
l'etz, legðu lykkju á leið sina, til þess
að hlusta á hann og reyna að læra
af honum hilt og þetta um það,
hvernig á að leika á fiðlu, svo að
vel sje. Hubert hafði svo snildarleg
tök á kattargörnum fjórum, að hann
þurfti hvorki að vera með alskegg
nje ,,brennivínshatt“ til þess að
vekja athygli manna á þvi, hvílíkur
snillingur hann væri.
Öðru máli var að gegna með Alan
Wagstaff. Þar sem fiðlarinn stóð á
tánum, - í andlegum skilningi, ■—
til þess að ná upp i þær hæðir, þar
sem listagyðjurnar hafast við, þá lá
Alan á maganum, — einnig í andleg-
um skilningi, —- i þeim forarpolli,
sém nefndur er liinn fyrirlitlegi
mammon þessa heims. Ilans gyðja,
ef svo mætti að orði komast, var
enginn fleygur andi, heldur gömul
l'rænka hans, sem var í framan eins
og skrælnað epli og átli þrjá Rolls
Hoyce bíla, —- einn notaði hún
sjálf, en hinir tveir voru aðallega
til þess að koma i lóg lítilræði af
tuttugu miljónunum, sem framlið-
inn eiginmaður hafði skilið frúnni
eftir.
Alan gat því, í skjóli þræltraustr-
ar vissu um að erfa ógrynni fjár
eftir frænku sína, leyft sjer að láta
sjer um niunn fara ýms Spjátrungleg
ummæli, eins og t. d. þetta: „Ja —
ef jeg hefði verið fátækur og ekki
átt liaukinn í Iiorni, Jiar sem hún
er sú gamla, þá hefði jeg sennilega
gerst leikari eða rithöfundur. Það
er nefnilega sulturinn, sem skapar
snillingana í þessum heimi. En
livernig i andskotanum ætti jeg að
fara að því að svelta, þar sem gamla
konan fleygir i mig fjörutíu þús-
undum á ári og ætlar síðan að hella
tuttugu miljónum yfir hausinn á
mjer, Jiegar hún hallar sjer?“
Þetta voru einmitt hans óbreytl
orð, kvöld eitt, er Hubert sat heima
hjá honum.
„Það er óráð að treysta um of á
ókomna tíniann“, sagði Hubert var-
færnislega og krepti langa, hvíta
fiðlarafingurna utan um cocktail-
glasið.
Allan hló hátt og hjartanlega.
„Nei, hættu nú Ef jeg erfi ekki
gömlu konuna, hver ætti l>á að erfa
hana? Það skyldi ])á vera Pogo“.
„Pogo, — —hver er það?“
„Það er feiti kjölturakkinn lienn-
ar frænku minnar“, upplýsti Alan.
„Jeg verð að játa það, að henni
þykir ákaflega vænt um það kvik-
indi, og ef lil vill gerir hún þvi
jafnvel hærra undir höfði, en mjer.
En Wagstaffs-miljónirnar lenda nú
hjerna, engu að síður“. Hann klapp-
aði á brjóstvasa sinn. „Um það er
jeg alveg Jirælviss, minn góði vinur“.
Hubert velti vöiigum og var hálf
vandræðalegur á svipinn. „Hefir þú
aldrei verið neitt hræddur um það,
að þú værir áð storka örlögunum,
með J)ví að vera svona þrælviss uni
framtíðina?"
„Örlög? Nei, hættu nú að syngja.
Jeg er eini ættingi gömlu konunnar.
Og hún umgengst bókstaflega ekki
nokkra manneskju. Hún lifir fulí-
koninu einbúalífið, á landsetri, sem
hún á skamt frá Wimbledon og
kemur aldrei út fyrir sína eigin
landareign, nema þegar hún þarf
að hitta víxlara sinn eða málafærslu-
manii. Örlög!“ Alan hló. „Hvernig
svo sem jeg storkaði þeim, J)á væri
þeim alveg ómögulegt að klekkja á
mjer“.
Hubert horfði upp í loftið og sá
draumsýnir i bláuni tóbaksreykn -
um. Hann var óvenjulega drauni-
lyndur Jietta kvöld. Þvi að hann
hafði orðið ástfanginn þénnan dag.
Og hann sárlangaði til þess, að
opna hjarta sitt fyrir vininum. Hon-
um fanst hjartað vera eins og kryst-
alsbikar, barmafullur af glitrandi og
freyðandi kampavíni. Hann langaði
lil að lýsa fyrir vininum fjólubláum
daggarskærum, töfrandi augum og
mjúkum, rjóðum og fríðum munni.
Hann var svo gagntekinn og lang-
aði svo mikið til að ,,viðra“ tii-
finningar sínar. En hann var
hjátrúarfullur.
„Það hefir komið fyrir mig at-
vik, sem mig hefði langað lil að
segja þjer frá, — jeg hefi eignast
nýtt takmark, sem jeg vona að mjer
takist að ná“, sagði hann dræmt.
„En jeg Jiori ekki að tala um það
að sinni við þig, gainli vinur,
eða fyrr, en jeg er alveg viss um
að mjer takist að ná þvi. Ekki fyrr
en jeg liefi vissuná“. — —
Þá vildi svo til, nokkru síðar, að
liessir vinir voru á gangi, úti á
götu. Daginn áður hafði Hubert
fengið vissuna, svo örugga vissu,
sem yfirleitt er hægt að fá, af orð-
um konu. Alan, erfingi Wagstaffs-
iniljónanna, sem var orðinn upp-
strammaður af íburðarmiklum há-
degisverði, liafði, með stakri þolin-
mæði, hlustað á margendurtekna
upphrópun vinar síns um það,
„hvað í ósköpunum það gæti eigin-
lega verið, sem hún fyndi honum
til ágætis?“ Og Hubert var enn að
brjóta heilann um þessa þýðingar-
miklu gátu, þegar þeir komu að
Savoy hótelinu.
,„Á jeg að segja þjer, hvað það er,
sem jeg held að hafi verið mjer lil
heilla?“ spurði hann.
Alan hló.
„Ef að við værum vinstúlkur,
þá myndi jeg vera nógu illgjarn lil
að svara á þessa leið: „Nei, sannast
að segja skil jeg það ekki“. En af
því að við erum nú karlmenn, þá
segi jeg: „Jú, auðvitað. Það eru ó-
mótstæðilegir töfrar þínir“.
„Já, en það segir ])ú nú, af
því, að þú hefir ekki sjcð hana,
vinur minn. Biddu við, þangað til
þú færð að sjá hana. Það er langt
frá því, að jeg sje hennar verðugur.
Þó að jeg hefði verið konungssonur,
])á liefði jeg verið klökkur við að
biðja hennar". Hubert brosti og tók
litj'nn hlut upp úr vasa sínum. „Littu
á hann, þennan. Það er hann, sem
hefir verið mjer til heilla. Jeg geng
altaf með hann í vasanum".
Alan leit á litla, svarta postulins-
köttinn, sem lá i lófa Huberts.
„Jeg held, að þú sjert ekki með
öllum mjalla. Slíkt endemis, bölvað
þvaður“ sagði hann hlæjandi.
„Það er ekki þvaður“, sagði Hu-
bert. „Það er talsvert i því, sem
spjátrungarnir kalla hjátrú.
„Jeg ansa þessu ekki, þessari
endemis vitleysu“, sagði Alaii. „Jeg
hefi mist niður salt, molbrotið
spegla, krosslagt linífa, og ham-
ingjan hefir altaf verið á hjólum í
kringum mig, — eða eins og jeg
hefi viljað hafa hana“.
„Ertu þá aldrei agnar ögn lirædd-
ur ?“
„Hræddur?" Alan hló aftur. „Nú
skal jeg sýna þjer, hvað jeg er
hræddur. Sjerðu stigann þarna á
gangstjettinni?"
Hubert þreif i handlegginn á hin-
um ofstopafulla vini sínum.
„Vertu ekki að ganga undir stig-
ann, lieyrir þú það? Það getui' ver-
ið hættulegt".
„Heklur þú, að jeg fari að krækja
út á götuna, vegna kerlingaskvald-
urs? Mjer dettur það ekki í hug“.
Hann reif sig lausann, með nokkr-
um þjósti og gekk undir stiga, sem
reistur hafði verið við hús, en stóð
rjett utan við gangstjettina.
En Hubert krækti fram hjá stig-
anum,
Og í sömu svipan gerðist einn af
þessum skjótu sorgarleikjum, þeg-
ar örlög manna breytast í einu and-
artaki Það heyrðist liátt óp, og
þegar Alan leit við, sá hann vin
sinn liggjandi undir hjólunum á
stórri Rolls Royce-bifreið. í bifreið-
inni sat litil, öldruð kona. I framan
var hún eins og skrælnað epli, —
en á sætinu við hliðina á henni, sat
spikfeitur kjölturakki. Þetta var
Irænka hans.
Hubert var náfölur og var sýnilega
allmikið þjáður en hafði þó rænu
á, að hvisla því að Alan, að liann
skyldi fara lil unnustu lians og
skýra henni frá þessum atburði.
„Segðu henni, segðu henni, að
þetta sje ekkert, og að jeg verði
eflaust orðinn hress aftur, eftir einn
eða tvo daga“.
Alan reyndi að hughreysla hann
með því að þrýsta hönd hans sem
alúðlegast. En þegar hann sá, hvað
Hubert leið illa, hugsaði hann:
„Vesalings vinur minn — og þetta
hafðist af |)ví, að þú varst hrædd-
ur að ganga undir stiga!“
Sá, sem þykist vera niannl)ekkj-
ari, á von á því að verða fyrir
vonbrigðum, þegar hann hittir i
fyrsta sinn konu þá, sem vinur hans
er ástfanginn af, og hefir hrósað
við hann, hátt og í liljóði. En þeg-
ar Alan sá unnustu Huberts, vinar
síns, Naomi Sabiiie, gat liann ekki
að sjer gert, að undrast það, að til
skyldi vera jafn aðdáanlega fögur
kona, nema |)á í heila auglýsinga-
teiknaranna. Klassiskir andlits-
drættir hennar voru sem ineitlaðir
i marmara, á meðan Alan Wagstaff
var að skýra henni frá slysinu.
„Vesalings Huhert", sagði hún
lágt. „Hvar er haiin nú?“
„Jeg skildi við hann á Charing
Cross spítalanum. En frænka mín
var að reyna að fá leyfi læknisins
til þess að flytja hann he.im til henn-
ar, —- en hún á heinia á landsetri
nálægt Wimbledon“.
„Frænka yðar er það konan,
sem Hubert miniiisl svo oft á?“
Alan kinkaði kolli. „Það var bif-
reiðin hennar, sem ók yfir hann."
Naomi sal hugsi stundarkorn.
„Ef það reynist nú svo, að Hubert
hefir handleggsbrotnað, getur þá
ekki hugsast að hann verði að hætta
við fiðluna?" sagði hún dræmt.
„Drottinn minn dýri, þetta hefir
mjer ekki dottið í hug varð
Alan að orði. Hann náfölnaði. „Vesa
lings vinur minn, — með alla hjá-
trúna. Bara, að hann hefði gerl eins
og jeg, og gengið undir stigann, þá
liefði þetta ekki komið fyrir."
Hún lagði höndina á handlegg
honum, eins og til að hughreysta
liann.
„Við verðum að vona, að ekki
fari svo hörmulega,“ sagði hún
hljóðlega. „En i bráðina get jeg
sjálfsagt ekkert gert. Annað en að
sitja hjer og bíða. Þjer munduð mi
ef til vill vilja taka á yður liað ó-
mak, að koma til niín á niorgun og
segja mjer hvernig honum líður?"
Hann greip liönd hennar þakk-
látlega. Hann dáðist ósjalfrátt að
því, hve stillilega hún tók þessu.
„Jeg skal gera það það er sjálf-
sagt,“ sagði hann með ákafa.
Þegar Alan var farinn, sat Naomi
lengi kyrr og starði á ker sitt, með
hvítu lyngi, sem hún liafði altaf ’á
borði i stofunni, af því, að einhver
hafði sagt henni, að hvítu lyngi
fylgdi hamingja.
Að vísu hafa aðrir gagnstæða
skoðuii. Það leikur að minsta kosli
nokkur vafi á því, hvernig er um
hvíta Jyngið, i þessu tilliti.
„Mjer þætti gaman að vita. . ‘
tautaði hún og fór mjúkuni hönduni
um hinar örsmáu blómklukkur. Síð-
an ypti luiii öxliim og vjek sjer að
öðru. Hún var ekki enn við þvi bú-
in, sað myndá sjer ákveðna skoðun,
um spurninguna, sem skotið hafði
upp höfði í huga hennar.
Það kom á daginn, að kvenleg
hugsýnisgáfa Naomi, hafði birt
lienni sem leiftursýn það, sem lækn-
arnir voru þrjá mánuði að komást
að raun um. Vesalings Hubert lá í
sjúkrastól úti í garði, á heimili lrú
Wagstaff, þegar gamla konan skýrði
honum frá þeirri raunalegu niður-
stöðu læknanna, að hann myndi al-
drei gela leikið á fiðluna framar,
og að Jasha Heifetz myndi ekki
þurfa að óttast samkepni af hans
hálfu.
Hubert tók þessu karlmannlega
— það reynist jafnan best, þeg_ar
óumflýjanlega óliamingju ber að
hönduni. Og auk þess, vildi hann
með engu nióti hryggja gömlu koii-
una, en liann var búinn að komast
að raun um það, að hjarta hennar
myndi að sínu leyti vera jafn við-
kvæmt og andlitið var hörkulegl.
„Lífið er hálf hlálegt fyrirbrigði,"
sagði hann. „Það er nokkuð skrítið,
að missa alt, sem manni er nokkurs