Fálkinn - 04.06.1938, Qupperneq 3

F Á L K 1 N N
3
Leikfjelag Reykjavikur:
Tovaritch
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUÍM.
Rilstjórar:
Vilh. Finsen og Skúli Skúlason.
Framkv.stjóri: Svavar Hjaltested.
Affalskrifstofa:
■ Bankastr. 3, Reykjavik. Sími 2210
Skrifstofa í Oslo:
A n t o n S c h j ö t s g a d e 14.
Blaðið kemur út hvern laugard.
Áskriftarverð er kr. 1.50 á mán.,
kr. 4.50 á ársfj. og 18 kr. árg.
Allar áskriftir greiðist fyrirfram.
Auglýsingaverff: 20 aura millim.
Herbertsprent.
Skraddaraþankar.
íslendingar selja til útlanda all-
miklu meira verðmæti en þeir kaupa
en eigi að síður er viðskiftajöfnuð-
urinn við útlönd óhagstæður, Svo
miklu nema vextir og afborgánir út-
lendra lána og hinar „duldu greiðsl-
ur“ þjóðarinnar. Hinsvegar flytja
Norðmenn inn miklu méira af vör-
nm cn þeir seija, en samt safná þeir
gjaldeyri erlendis og hafa meira en
nóg fje til utanlandsviðskifta. Það
er einkum tvent sem þessú veldur:
hvalveiðar Norðmanna, sem gefá af
sjer afurðir er aldrei koma til Nor.
egs, og farmgjöldin, sem norsk skip
í erlendri þjónustu sigla inn. Og svo
mætti bæta þvi þriðja við: skemti-
ferðamönnum, sem skilja eftir sem
svarar 40 miljónum króna í erlend-
um gjaldeyri i Noregi.
íslendingum veitti síst af að afla
sjer erlends gjaldeyris í duldum
gfeiðslum, þannig að eitthvað kæmi
upp á móti öllum miljónunum, sem
fara út úr landinu án j)ess að vörur
komi í staðinn. Og stjórnarvöldjn
hafa líka sýnt vilja til þess að auka
skemtiferðir hingað, þó að það, sem
hingað til hefir verið gert i þeim
efnum, sje smátækt ennþá.
Það er ekki hægt að búast við
miklum framkvæmdum í skemti-
ferðamálum hjer á landi fyr en Upp
eru komin i landinu fyrirtæki, sem
byggja beinlinis tilveru sina á
skemtiferðamönnum. Nú eru þau
l'yrirtæki smá, - það má segja að
það sjeu nær eingöngu bifreiða-
stöðvarnar sem hafa tekjur af þeim,
svo nokkru nemi. En landið vantar
sumargistihús, þar sem útlending-
ar geti dvalið til lengdar. Og það
eru þau, eimskipafjelögin og bif-
reiðastöðvarnar, sem ciga að borga
kostnaðinn af þeirri iniklu auglýs-
ingastarfsemi, sem fram verður að
l'ara til þess að draga útlenda ferða-
fólkið að. ísland hefir meira að
bjóða erlendum gestum en nokkurt
aiinað land Evrópu, en það eru bara
svo fáir sem vita það.
Því þá ekki stofna hlutafjelag um
að byggja nokkur fullkomin gisti-
hús er slarfi að sumþnu, og þvi
má ekki útvega hraðskreið skip, er
geti komist á milli íslands og Eng-
lands á tveimur sólarhringum, eins
og menn geta bygt síldarverk-
smiðjur og keypt togara? Skeniti-
ferðirnar eru vanrækt atvinnugrein,
en þeir tímar munu koma að menn
sannfærist um, að það fje sem lagt
er í sumargistihús og góðar sam-
göngur fyrir útlenda skemtiferða-
menn kemur margfalt aftur.
Tovaritch er leikrit i 4 þátt-
um eftir franska skáldið Jac-
ques Deval. Það hefir farið sig-
urför viða um lönd. Aðal per-
sónur leiksins, Mikail Alexand-
rowilch Ouratieff fursti og frú
hans, Tatjana Petrovna Oura-
tieff, náfrænka Nikulásar Rússa
keisara, eru fulltrúar hinna út-
lægu höfðinga fi’á Rússlandi
keisaratímans, fulltrúar hins
auðga og ættgöfga háaðals, sem
hröklaðist úr landi, þegar bolse-
visminn náði þar yfiihönd, og
verður síðan að bjarga sér eins
og best gengur í erlendum stór-
borgum, fjarri föðui'landi sínu
og með tærandi átthagaþrá i
brjósti sínu. Furstahjónin búa
í fátæklegu hóteli í Pacís, hafa
varla málungi matar og ráðast
í þjónsvist, hann sem herbergis-
þjónn, en hún sem herbei'gis-
þerna, hjá auðugum socialista-
þingmanni. Þetta taka þau til
bragðs, enda þótt furstinn hafi
yfir að ráða hvorki meira né
minna en 4 miljörðum franka,
sem vai’ðveiltir eru i Frakk-
landsbanka. En hann litur á
þetta fje sem eign hins rúss-
néska keisaradæmis, sem ekki
megi nota fyr en hið gamla
Rússland þárfnist þess og keis-
aradæmið sje endurreist. Furst-
inn vill því heldur svelta og tak
ast á hendur auðvirðileg störf en
að hreyfa við þessu fje, hversu
sem hann er til þess lokkaður.
Sýna furstalijónin i þessu stór-
mensku sína og höfðingslund
nxitt í skortinum, svo og í þvi
m. a., að þau gefa fátækri konu
alt, sem þau höfðu keypt sjer
til máltíðar, og liafa svo ekkert
sjálf. í þjónsstöðunni reynast
þau prýðilega, þótt þau sjeu
annars harla ólík fólki af þvi
tægi. Innan tíðar kemsl upp
hverjir hinir tignu þjónar eru.
Veislugestir hjá þingmanns-
hjónunum þekkja furstann og
hennar keisaralegu tign fursta-
fiúna. Húsbændurnir vita ekki
livaðan á sig stendur veðrið og
verða að gjalti, er þau heyra,
hversu tiginborið fólk þau hafa
i þjónustu sinni. Meðal gesta er
rússneskur ráðstjórnarmaður,
fulltrúi Sovjet- stjórnarinnar,
ei hafði á sinni tíð til þess sett-
ur verið að taka furstahjónin af
lífi, en viljandi látið þau sleppa
lífs af. Ráðstjórnarnxaðurinn
krefst nú af fui’stanum, að hann
láti af liendi fje það, er hann
x’æður yfir til bjai’gar bágstödd-
um bændum í tveimur hallæi’is-
hjeröðum í Rússlandi, þvi að
öðrum kosti verði Rússland að
selja útlendum ríkjum i liend-
ur nxiklar olíulixxdir og öixixur
landgæði fyrir lxjálp sína. Enda
þótt furslahjónin hati og fyrir-
liti bæði x’áðstjórnarmanninn
og bolsevisixiann í heild sinni,
þá verða þau við þessari beiðni
Anna og Poul Heumert.
til þess að bjai-ga Rússlandi
frá hneisu og hörðum kostum.
Svo sterka og göfuga ættjarð-
arásl bera þau í brjósti. Sjálf
óska þau einskis frekar fyrir
sig en að mega lialda stöðunni
á heimilinu.
Þessi stutti efnisútdráttur
gefur aðeins óljósa hugmynd
unx leikritið sjálft og þó enn ó-
ljósari hugmynd um bina fram-
úrskarandi meðferð leikend-
anna á þessum aðalhlutverk-
um. En þau eru leikin af gest-
um Leikfjelagsins, þeim Önnu
Borg og Poul Reumert. Hlut-
verk þeirra eru bæði nxjög
vandasöm. Þau hafa í rauninni
livort um sig tvöfalt lilutverk,
annarsvegar hinna tignu’fursta-
hjóna og hinsvegar þjónsins og
þernunnar, en þetta sanxeina
þau með frábærri snild. Enda
þótt alvöru gæti allmikið í
leiknunx undir niðri, er hann
þó miklu fremur gamanleikur
og að því leyti i algerri mót-
Framhald á bls. 15.
Anna Borg og Brynjólfur Jóhannesson.
Poul Heumert og Hagnar Kvaran.