Fálkinn - 19.05.1939, Qupperneq 4

4
F Á L K 1 N N
Útlægir þj óðhöfðingj ar.
Heimsstríðið og alskonar byltingar
urðu orsök til þess að fleiri hundr-
uð þúsund manna urðu heimilis-
lausir. — Fólk af öllum stjettum
þjóðfjelagsins lifir sem flóttamenn
í framandi löndum. í þeirra hópi eru
bæði keisarar og konungar, stór-
eignamenn og smáborgarar, verka-
menn og öreigar.
Þeir sem áður stóðu hæst í mann-
fjelá'gsstiganum ’ eru nú sokknir nið-
ur í eymd og volæði. — Margir
rússneskir stórfurstar búa í Frakk-
landi við auvirðilegustu atvinnu og
hungur. Kunnir þýskir vísindamenn
reyna að hafa ofan af fyrir sjer
með tímakenslu.
Og hjá hinum fjölmenna nafn-
lausa skara er neyðin á hæsta stigi.
Aðeins þeir, sem áður hafa borið
kórónu á höfðinu komast sæmilega
af.
Vilhjálmur Þýskalandskeisari.
Vilhjálmur keisari er öldungurinn
í hópi útlægu þjóðliöfðingjanna og
sá þeirra, er lengst hefur lifað er-
lendis. Það eru rúmlega 20 ár sið-
an hann leitaði alhvarfs í Niður-
löndum. Hann er orðinn löngu hvít-
ur fyrir liærum og skeggbartarnir
rísa ekki eins mikið og á velgengn-
isdögunum. Annars Jíður honum
vel. Samkvæmt samningum við
þýska ríkið var honum áskilinn all
áiitlegur lífeyrir, svo að hann hefur
ráð á að hafa um sig minni háttar
hirð i Doorn. Keisari verður hann
aldrei framar.
Ferdínand Búlgaríuzar.
Ferdinand zar í Búlgaríu varð að
flýja 1918. Reiði þjóðarinnar snerist
Vilhjálmur keisari er elstur í þeirra hóp, en Zogu
konungur er sá, er síðast hefir verið rekinn frá
völdum. — Heimsstríðið og margskonar byltingar
urðu orsök til þess, að svo margir þjóðhöfðingjar
mistu veldissprotann.
gegn honum af liví að hann var
„vitlausu megin" í heimsstríðinu.
Ferdinand zar gleymdi þó ekki
ríkissjóðnum heima. Hann settist síð
ar að í Þýskalandi, þar sem hann
hreiðraði rikmannlega um sig.
Ilann ferðaðist mikið og mesta
yndi hans'er að safna einkennileg-
um fiðrildum. Auk þess er liann
mjög' hneigður fyrir allskonar dul-
fræði. — Það er ekkert sem bendir
til að hann sje óánægður með iífið.
Alfans Spánarkonungur.
Alfons Spánarkonungur hefur bú-
ið í Frakklandi siðan stjórnarbylt-
ingin varð á Spáni, en hún kostaði
hann völdin. Mestan hluta eigna
hans Jagði ríkið liald á strax eftir
að hann flýði. Hann var dæmdur
sekur fyrir landráð, svo að taka mátti
hann höndum strax sem liann steig
á spanska grund. En hann var í
engum vandræðum með að lifa, því
að hann hafði lagt stórfje á vöxtu
i erlendum bönkum og á því fje
hefir hann lifað eyðslusömu lífi á
höll sinni Fontainebleau.
Á útlegðarárum sínum hefir Al-
fons' mist tvo syni sina. Annar dó,
en hinn giftisl konu af lágum stig-
um. Og einu sinni hótaði kona hans,
drotningin Ena, að skilja við hann.
Nú liafa nýjir menn komist til valda
á Spáni. Alfons er aftur farinn að
gera sjer vonir um völd í landinu
sunnan Pyrenafjalla.
Verður hann aftur konungur?
Ólíklegt er að Franco vilji það, en
hann er maðurinn, sem hefir það í
hendi sjer.
Otto erkihertogi af Habsburg gerði
sjer orðið góðar vonir um að verða
konungur. Hann er sonur Karls, er
síðastur var Austurríkiskeisari.
Við byltinguna í stríðslokin varð
Karl keisari að flýja og dó í út-
legð. Siðan hei'ir fjölskyldan búið í
höllinni Stenockerzell i Belgíu.
Zita keisaraekkja hefir altaf alið son
sinn upp með það fyrir augum að
hann yrði konungur. í Austurríki
var lengi sterk hreyfing fyrir þvi
að endurreisa konungdæmið, en
Hitler batt enda á hana með sam-
einingu Þýskalands og Austurríkis.
Otto erkihertogi ljet hörð orð falla
um sameininguna og misti fyrir
bragðið eignir sinar í Austurríki.
Og nú er fjölskyldan orðin fátæk.
Zita keisáraekkja hefir orðið að
selja gimsteina sína og skartgripi
til Jiess að fjölskyldan geti lifað
sæmilegu lífi.
Ennþá er ekki útilokað að Otto
Otto af fíabsburg.
geti orðið konungur í Ungverja-
landi. Að nafninu til er það konungs-
ríki, þó að því sje stjórnað af rík-
isstjóra, Horty admírál. En vægast
sagt eru líkurnar litlar fyrir kon-
ungstign Otto þar.
Georg Grikkjakonungur var land-
flótta í 12 ár. Þegar hann var neydd-
ur til að segja af sjer, bauð stjórnin
honum ríflega fjárupphæð, ef hann
vildi afsala sjer krúnunni með öllu.
Georg neitaði og hvarf til London
með Elísabetu drotningu. Hann var
ríkur og naut tilverunnar í glæsi-
legri höll, sjer til skemtunar fór
hann oft til Rivieran og annara
skemtistaða. Árið 1935 varð aftur
bylting í Grikklandi.
Nýju valdhafarnir knúðu af slað
þjóðaratkvæðagreiðslu til að endur-
reisa konungsdæmið, og sigruðu.
Georg sneri þá heim sigri lirós-
andi og hefir síðan setið í friði í
hásæti Grikklands.
Garol konungur í Rúmeníu gerð-
ist leiður á öllum innanríkisróst-
unum árið 1927. Mikill hluti þjóðar-
innar gerðist honum fráhverfur af
því að hann, þó að giftur væri, Iifði
í of nánum kunningskap við ma-
dame LupescU. Carol fór til Parísar
skildi við Helenu 'drotningu sina
1928, og tók saman við Lupescu.
Þegar hann var flúinn úr landi var
sonur hans, Michael, þá aðeins sex
ára, tekinn lil konungs.
Svo fór þó að lokum, að Carol
leiddist í útlegðinni. 1930 keypti
hann sjer flugvjel, flaug rakleitt til
Búkarest og rak stjórnina frá. Hann
vjek syni sinum úr konungssæti, þó
með allri kurteisi, og settist sjálfur
á konungsstól.
Nú er hann búinn að vera kon-
ungur óslitið í niu ár og Lupescu
heldur áfram að vera frilla hans.
Balkan er nú einu sinni Balkan.
Manuel konungur var rekinn frá
Portúgal við stjórnarbyltinguna 1910.
Hann gerði enga tilraun til að
vinna silt tapaða ríki og dó sem
efnaður maður í London fyrir
nokkrum árum.
Seinasli sjahinn í Persíu, úrkynj-
aður ístrubelgur, Akmed að nafni,
var rekinn úr landi 1925. En liann
fór ekki alveg tómhentur, því að
hann fór með alían ríkissjóðinn
með sjer. Akmed settist að í París,
þar sem hann lifði í fádæma svalli
og óhófi. En dýrðin stóð ekki nema
i sjö ár. Akmed dó af „ofreynslu",
þegar hann var 32 ára gamall. Öll-
um miljónunum sínum hafði liann
eytt, svo að hann hefir enginn með-
almaður verið í eyðslunni.
Prajadhipok konungi í Síam þótti
hyggilegast að hverfa úr landi árið
1931 vegna innanlandsóeirða. Hann
i'ór til London. Uppreisnin var bæld
niður og konungurinn beðinn um
að koma aftur heim. Prajadhipok
hugsaði sig vandlega um áður en
hann tæki ákvörðun. Hann kunni
ágætlega við sig í London, og hon-
um fanst ekkert liggja á að hverfa
aftur heim til Síam, eins og alt var
i mikilli óvissu þar. Óvinir hans
notuðu sjer fjarveru hans. Prajad-
hiliok var „settur af“ 1935 og son-
ur hans tekinn til konungs. Stund-
um getur Jiað verið hættulegt fyrir
þjóðhöfðingja að vera of lengi að
heiman i einu.
Á ey einni langt úti í Kyrrahafi
lilir uppreisnarhöfðinginn frá Biff,
Abd-El-Krim, góðu lífi. Hann rjeði
yfir stórum hluta af Marokko til
ársins 192(5, þegar Frakkar fengu
yfirunnið hann og hans hrausta
her. Frakkar tóku liann til fanga
og fluttu hann eins langt frá Afríku
og þeir gátu. En um leið fekk hann
dálitla fjárupphæð, sem nægði hon-
um til framdráttar, börnunum og
kvennabúrinu. Abd-El-Krim hefir oft
farið fram á það við frönsku stjór.n-
ina, að hún leyfði honuin að hverfa
aftur heim til Marokko, en af viss-
um ástæðum hefir hún ekki orðið
við því.
Arabahöfðinginn er þó engan veg-
inn sár út í Frakka. Ef hann bcfði
lekið franska forsetann til fanga,
þá hefði hann sennilega stungið
úr honum augun og skorið af hon-
um eyrun. Abd-EI-Krim fekk betra
hlutskifti en svo.
Amanullah konungur í Afgahan-
istan ákvað árið 1928 að ferðast út
í heim til að heilsa upp á erlenda
þjóðhöfðingja og kynna sjer siði
og háttu Evrópumanna. — Hann
kvaddi liöfðingja sína klökkur og
allir lofuðu þeir að vera góðu börn-
in meðan hann væri í burtu. Ama;i-
ullah skemti sjer ágætlega í Evrópu.
Alstaðar var honuin tekið með kost-
nm og kynjum, og stjórnmála- og
fjármálagarpar skriðu í duftinu fyr-
ir honum. En meðan á þessu ferða-
lagi stóð varð uppreisn í Afghan-
istan. Amanullah var settur af og
bróðir hans til konungs tekinn.
Þetta hafði það í för með sjer, að
mesta dálæti Evrópu-stórmennanna
á honum dvínaði, og víða var dyr-
um lokað fyrir honuin, Jiar sem
hann hafði áður verið velkominn.
Amanullah var nú á sífeldum flæk-
ingi Jiangað til hann loksins setlisl
að rjett fyrir utan Rómaborg. Gim-
steinar konunnar hans gefa nú ekki
meira af sjer en svo að hann verður