Fálkinn - 29.09.1939, Page 6

6
F Á L K I N N
MARK HELLINGER:
Læknir til barnsins.
■þESSI FALLEGA smásaga er dag-
sönn. Jeg hefi hana eftir áreið-
anlegri heimild, og mjer finst hún
svo falleg og heillandi, að hún eigi
skilið að breiðast út. Nú skuluð ])ið
heyra:
Ungfrú Williams er umferðahjúkr-
unarkona. Hún er af góðum ættum
og bróðir hennar er læknir, einn af
bestu barnasjúkdómasjerfræðingum,
sem til eru í Bandarikjunum.
Fyrir hálfum mánuði var ungfrú
Williams send í eftirlitsferð í eitt af
aumustu fátækrahverfunum í New
York.
Seinni hluta dagsins kom hún upp
í bakherbergi í stóru bakhúsi, og
sjónin sem hún sá bar, fór í gegn-
um merg og bein og var ungfrú
Wiiliams bó vön að sjá sitt af hverju
og kallaði ekki alt ömmu sína. í
herbergiskytru, sem var aumari en
orð fá lýst, bjuggu maður og kona
með bremur börnum ungum. Mað-
urinn hafði ekki haft atvinnu í hálft
ár. Hann var bessa stundina úti í
bæ að leita sjer að vinnu, sagði kon-
an. Hún var vesældarleg og grá í
gegn, hafði auðsjáanlega liðið sult.
Ekki var nokkur eyrir til í húsinu
og nær enginn matur. í horninu á
kytrunni lá yngsta barnið á fleti,
hóstandi og með sótthitaflogum —
ijómandi falleg telpa, á að geta
tveggja ára. Barnið var svo undur-
fallegt en svo veikt, að ungfrú Willi-
ams komst við.
„Barnið yðar er mikið veikt,“ sagði
lnin við móðurina, „Við verðum að
ná í lækni begar í stað.“
Móðirin virtist ekki skilja bað sem
hún sagði. Hún var ítölsk, talaði
slæma ensku og bessi — fagri nýi
heimur — virtist vera margbrotnari,
en hún gæti áttað sig á.
„Lækni?“ át hún eftir, „hvaða
iækni? — Hversvegna?"
„Skiljið bjer ekki,“ sagði ungfrú
Williams, „að við verðum að ná í
lækni til telpunnar yðar, lækni, sem
getur gert hana heilbrigða — lækni
til barnsins....“
Konan ypti öxlum. „Jeg veit vel,
að Bambino litla er veik,“ sagði hún,
„en við getum ekki sótt lækni til
hennar begar við eigum ekki neina
peninga — ha? Maður fær ekki neitt
fyrir ekki neitt".
Ungfrú Williams hristi höfuðiS
vandræðalega. Það var víst satt •—•
maður fær ekki neitt fyrir ekki neitt
.... hún hugsaði til bróður síns,
barnalæknisins. Hún hafði svo oft
kvabbað á hann, að hún kveið fyrir
að gera bað einu sinni enn. En bless-
að barnið barna í fletinu var svo
fallegt — og svo veikt... .
„Heyrið bjer,“ sagði hún. „Bróðir
minn er læknir — jeg skal reyna
hvort jeg get ekki fengiö hann til að
líta á barnið, jeg lofa ekki neinu, en
jeg skal reyna — og svo skal jeg
senda yður matarbita eftir dálitla
stund og sjá um, að bjer fáið ein-
hvern fatnað á morgun. Og svo kem
jeg sjálf seinna. Verið bjer sælar...“
Konan góndi vandræðalega á eftir
henni. Hún hafði ekki skilið orð af
bví, sem hún sagði.
Klukkutíma seinna sat ungfrúWilli-
ams á skrifstofu bróður síns. Hún
var að ljúka við að segja honum
raunasöguna: „Jeg skal segja bjer,
George, að jeg hefi aldrei sjeð aðra
eins eymd. Jeg veit vel, að bjer er
kvöl að bví að jeg skuli altaf vera
að nauða á bjer, en heldurðu samt,
að bú viljir ekki skreppa bangað.
Það verður vonandi í síðasta skiftið
sem jeg bið big um slíkt.“
Barnasjerfræðingurinn frægi — 50
dollarar fyrir heimavitjun, 25 fyrir
viðtal á stofunni — tók hatt sinn og
frakka. „Þú kemur mjer í gröfina,
Helen,“ sagði hann. „Jeg er dauð-
breyttur og ætti að hvíla mig núna,
.... en, hvað var götunúmerið?“
Hálftíma síðar rann lúxusbifreið
læknisins að húsinu, sem systir hans
hafði verið í fyr run daginn. Og
læknirinn frægi klifraði upp á sjö-
undu hæð.
Dyrnar stóðu opnar, svo að hann
gekk beint inn og kynti sig konu-
skjátunni, sem stóð á miðju gólfi,
agndofa af hræðslu: „Jeg er Willi-
ams læknir, systir mín bað mig um
að líta á barnið yðar. Hvar er bað?“
Móðirin herti upp hugann og fór
með hann að fletinu. Barnalæknir-
inn frægi skoðaði barnið vandlega.
Hann muldraði eitthvað og brölti svo
niður sjö hæðir, fór í næstu lyfja-
búð og kom svo aftur með ýmis-
konar meðul. Og svo sagði hann
móðurinni ítarlega fyrir um hvernig
hún ætti að fara með barnið:
Gamelin marskálkur
yfirhershöfðingi alls vopnaðs liðs
Frakklands.
I.
Þegar heimsstyrjöldin braust út í
ágústbyrjun 1914 áttu Frakkar von
á árás Þjóðverja, bar sem landa-
mæri beirra liggja saman, bví að
báðir aðilar höfðu lofað að virða
hlutleysi Belgíu. En Þjóðverjar
kusu svo, sem kunnugt er, að ráðast
með lið sitt inn gegnum Belgíu. En
bó Belgar veittu töluverða mótstöðu
hjá hinum víggirtu borgum sínum;
voru Þjóðverjar 25. ágúst komnir yfir
Belgíu og Norður-Frakkland, svo að
herir beirra nálguðust mjög Parísar-
borg. Stóð bá býski herinn bannig,
að vinstri fylkingararmur hans var
við landamæri Sviss, en hægri fylk-
ingararmurinn norðan við Paris. —
Höfðu Þjóðverjar bar 7 heri undir
vopnum samtals 1 milj. og 700 bús.
manns og höfðu á valdi sinu land-
svæði af Belgíu, Luxemburg og
Frakklandi, sem samtals að flatarmáli
var eins stórt og hálft ísland. Frakk-
ar höfðu orðið að hætta við árásar-
fyrirætlun sína, sem var að ráðast
inn í Þýskaland fyrir landamærunum
miðjúm, og í aðalherbúðum Frakka,
bar sem Joffre hafði aðsetur, sáu
menn í bili ekki neitt til bragðs að
taka annað en að láta undan síga.
Eftir hernaðaráætlun Þjóðverja átti
svonefndur 1. her beirra, sem Kluck
stjórnaði, að halda svo vestarlega að
hann færi yfir Signufljót vestan við
Paris og bannig að nokkru leyti að
umlykja borgina. En bað reyndist
villugjarnt barna og kom von Kluck
austar en ætlað var, eða móts við
sjálfa borgina. Þá var bað að lítið
bektur liðsforingi, sem var hand-
genginn Joffre, sá að rjetta bragðið
fyrir Frakka var rjett aðeins að
veita viðnám, en safna liðinu til á-
rásar á vinstri fylkingararm Þjóð-
verja. Fjelst Joffre á ba® °8 var
skipun lians nr. 2 i stríðinu bar a®
lútandi. Þessi handgengni liðsforingi
lijet Maurice Gamelin og var 42 ára
gamall, lítill maður vexti og hægur
í framgöngu. Var liann maður lítt
„Ef bjer farið að eins og jeg segi,
bá skal jeg lofa yður bvi, að barnið
hressist aftur.“ Hann leitaði í vasa
sinutn og tók upp 10 dollara seðil.
„Takið bjer betta,“ sagði hann. „Yð-
ur veitir vist ekki af.... nei, nei,
ekkert að bakka-“
Aumingja konan var frá sjer num-
in og reyndi sem hún gat að kyssa
líann á liendina.
Viku siðar kom ungfrú Williams
í heimsókn á kvistinn. Undir eins
og liún kom inn sá hún, að barninu
leið miklu betur. Telpan lilla var að
leika sjer á gólfinu og var bæði glað-
leg og hressileg. Móðirin var glöð og
bakklát. Maðurinn hennar hafði feng-
ið vinnu daginn áður og Bamboino
litla komin á fætur .... heimurinn
var orðinn bjartur á ný.
„Mikill gæðamaður er liann bróðir
yðar,“ sagði konan með aðdáun,
„hann færði okkur kynstur af ágæt-
um meðulum og svo gaf hann mjer
tíu dollara um leið og hann fór.“
Ungfrú Williams brosti — ba® var
ekki sem vitlausast, að frægasti
barnalæknir Ameríku skyldi borga
tíu dollara fyrir að fá að lækna
svarteygða ítalska telpu. Hún leit á
móðurina: „Og hvað hafið bjer nú
keypt fyrir bessa tíu dollara?" spurði
hún. „Líklega mat?“
Móðirin rjetti úr sjer eins og hún
gat. „Nei, ungfrú," sagði hún og
fann til sín, „jeg gleymdi ekki því,
sem bjer sögðuð mjer. Jeg fór undir
eins hjerna niður í götuna og sótti
lækni til barnsins.“
Hamboino litla var komin á fætur. . .
kunnur, en beir sem kunnugastir
voru vissu að yfirforinginn liafði
geisilegt álit á honum og fór mikið
að hans ráðum.
Von Kluck hjelt áfram til suð-
austur og sá Galienni, er hafði her-
stjórnina i París, að hægri armur
býska hersins var óvarinn. Hann ljet
í flýti koma liði sínu fyrir til árásar
og símaði til Joffre um leyfi til bess
að hefja árásina, en Gamelin sá er
fyr var nefndur hafði sama morgun
kl 6 komist að sömu niðurstöðu.
Kom hann í herforingjaráðið og
skýrði bar frá bessari skoðun sinni
og rjeði til að til orustu yrði gengið
næsta dag. f bessu kom Joffre að og
skýrði Gamelin lionum bá frá áætlun
beirri, er hann hefði verið að sýna
herforingjaráðinu. Joffre virtist taka
málinu ekki illa og leitaði álits ann-
ara liðsforingja barna í herforingja-
ráðinu, en beir voru vantrúaðir á
bessa ráðagerð um að ráðast nú til
áhlaups. Joffre frestaði málinu og
bað um nánari vitneskju um, hvernig
væri ásigkomulag lierdeilda beirra,
er notaðar myndu verða við árásina.
Um kvöldið, er Joffre sat undir borð-
um, komu svörin við fyrirspurnum
hans, og var ásigkomulag hersveit-
anna sæmilegt, en ekki meira en bað-
Þegar Joffre hafði lokið máltíð átti
Galienni símasamtal við hann og
gekk fast eftir að mega gera árásina.
Og kl. 10 um kvöldið gaf Joffre út
stríðsskipun sina, sem var um ba®>
að næsta dag, sem var 5. september,
skyldi láta allar bær hersveitir, sem
til árásar voru ætlaðar á bessu svæði,
ganga á hagkvæma staði til árásar
á liægri fylkingararm ÞjóðVerja bann
6. september.
Daginn eftir begar frönsk herdeild
Marokkómanna var á leið til staðar
bess er hún skyldi gera árásina frá,
hitti hún fyrir sjer riddaralið úr
her von Klucks og vara fótgöngulið.
Þessi orusta hófst bví daginn áður
en til var ætlast. Von Kluck varð að
láta liðsauka koma annarsstaðar að,
en við bað varð varnarlaust svæði
rhilli 1. og 2. hers Þjóðverja og kom-
ust frönsku og ensku hersveitirnar
bar í gegnum víglínuna viðstöðulítið,
er bær gengu fram eftir áætlun bess-
arar árásar. Aðstaðan var bvi betri,
en Frakkarnir höfðu nokkru sinni
búist við. Annar býski herinn varð
að láta undan síga i skyndi og fjar-
lægðist við baS 1. býska herinn (her-
von Klucks), er nú varð fyrir hliðar
árás. Eftir 3 daga orustu var býski
herinn kominn í svo mikla hætlu,
að Þjóðverjar ljetu víglínu sína und-
an síga um 100 km. á 5 dögum. Hættu
við árás á Paris og var bá úti von
beirra um að vinna skyndistrið, og
raunverulega um leið úti um von
beirra um að vinna stríðið.
IL
Ári eftir voru menn óánægðir með
herstjórn Joffre, og Foch tók við. En
brátt urðu menn einnig óánægðir
Framh. á bls. H.