Fálkinn - 20.09.1940, Blaðsíða 9

F Á L K I N N
9
Um víða veröld.
hafði gert ínjer von um að liafa
út úr henni. En jeg' lijelt henni
í óvissu eitt augnablik.
Svo sagði jeg að síðustu:
— Jæja, við segjum þá tutt-
ugu þúsund. Þjer náið straks í
peningana og hafið þá til reiðu
þegar jeg kem. Hvenær ætti það
að vera?
— Jeg kæri mig ekki um að
neinn sjái yður. sagði hún. —
Vinnukonan mín er tortryggið,
gamalt liró, sem þykist ekki of
góð til þess að lilera við skrá-
argöt. Hún liáltar um niuleitið.
Komið milli liálftíu og tíu. Berj-
ið á gluggann sem ljós er i, og
liafið hrjefin með.
—Goll og vel, þá kem jeg. En
ef yður skyldi detta í lmg að
leggja lögreglugildru fyrir mig,
þá þarf jeg víst elcki að minna
yður á livaða þýðingu það hefði
fyrir yður sjálfa.
Hún horfði beint framan í
mig. — Þakka yður fyrir, mjer
er það vel ljóst. Verið þjer sælir.
Jeg lyfti hattinum. Þetta virt-
isl ætla að ganga eins og í sögu.
Jeg gat ekki annað en dáðst að
því hugrekki, sem þetta gamla
morðkvendi hafði sýnt. .Teg vissi
ekki þá, að jeg átti eftir að dást
meira að henni ....
Klukkan tíu mínútur i tíu
sama kvöld fór jeg til frú Hop-
ton. Hún heyrði til mín i garð-
inum og kom strax og opnaði
dyrnar. Hún fór með mig inn i
herbergi til liægri, bauð mjer
sæti og settist sjálf. Svo opnaði
Jiún litla tösku og tók upp pen-
ingana.
Fáið mjer þá brjefin, sagði
bún.
Við skiftumst á brjefunum og
peningunum. Alt virtist leika í
lyndi. Hún hrendi brjefunum í
kamínunni, og jeg tók eftir því
að nýlega liafði öðrum pappír-
um verið brent þar.
— Jeg býst við að þetta sam-
tal sje yður jafn ógeðfelt eins og
mjer, svo jeg ætla að bjóða yður
góða nótt, sagði jeg.
Hún opnaði töskuna og tók
upp skammbyssu.
— Nei, sagði hún, — verið
þjer rólegur, maður minn. Jeg
skal segja yður — þjer höfðuð
ekki öll brjefin .... vinnukon-
an min hafði sum, hvernig hún
hefir náð þeim, veit jeg ekki, en
hún liefir lcúgað af mjer fje ár-
um saman. Jeg hatt enda á þau
viðskifti rjett áður en þjer kom-
uð. Eftir dálitla stund mun lög-
reglan finna líkið hennar í her-
bergi sínu. Augnablik.
Hún tók eldskörunginn og
lamdi sjálfa sig fasl á þá hendi
sem hjelt á skammbyssunni, án
Jiess þó að sleppa henni. Síðan
lók liún símtólið og sagði bara
þetta eina orð: Lögregla. Hún
fjekk strax samband og sagði:
Það er frú Hopton. Maður hefir
l)rotist inn hjá mjer og drepið
vinnukonuna og rænl mig. Jeg
Iield honum í skefjum með lians
eigin byssu. Flýtið vkkur!
Hún snjeri sjer að mjer: Kom-
ið svo með peningana, sagði hún
róleg'a. — Þjer hafið tvær mínút-
ur til að sleppa áður en lögregl-
an kemur.
— Fíflið yðar, hrópaði jeg. —
Þjer hafið lagl snöruna um yðar
eigin liáls.
— Nei, svaraði hún rólega, —
um yðar háls. Hvi skyldi þetla
ekki vera yðar byssa? Jeg get
skýrt það fyrir lögreglunni að
fingraförin mín sjeu á henni af
því að jeg hafi hrifsað hana af
yður. Þá gripuð þjer skörunginn
og börðuð mig með lionum og
jeg bar hendina fvrir mig ....
Jeg var búinn að fá nóg, og
kastaði seðlabunkanum á borð-
ið, þá greip hún seðlana og
dreifði þeim yfir alt gólfið.
Jeg var ekki kominn nema út
i forstofuna, þegar dyrunum var
lirundið upp upp og tveir lög-
regluþjónar gripu mig. Þeir fóru
með mig inn i stofuna og mjer
til uiídrunar sá jeg gömlu kon-
una liggja meðvitundarlausa á
gólfinu. Hvort það voru látalæti
eða ekki vissi jeg ekki þá. En
það var ekki svo, því að seinna
fjekk jeg að vita að hún hefði
dáið af hjartaslagi um nóttina.
Og nú sit jeg lijer. Eriginn trú-
ir mjer, þótt jeg haldi áfram að
segja:
Það var ekki jeg. Það var
liún sjálf, sem myrti vinnukon-
una sína!
Kviðdómurinn er á annari skoð
un. Það er til lilutur, sem kall-
ast likur, og jeg verð að viður-
kenna, að jeg hefi likurnar á
móti mjer.
Og eftir tvo tima er alt búið.
Þessi unga stúlka lieitir Gunncl
Mattson, er finsk, 18 ára að aldri.
Hiin átli heiina 1 Áho, þegar styrj-
öldin stóð ínilli Rússa og Finna og
var hún brunabílstjóri og ólc yfir-
manni sínum milli hinna brennandi
húsa, sem íkveikjusprengjurnar höfðu
kveikt í. Sýndi luin jafnan óbilandi
kjark í þessu vandasama slarfi.
Egils ávaxtadrykkir
Hvernig Kaffið uppgötvaðist.
Það var munkur einn, Hadji Omar
að nafni, sem uppgölvaði kaffið ár-
ið 1285. Og af því að munkur ]>essi
var frá Mokka, þá fjekk kaffið þetta
nafn víða. Fundurinn atvikaðist þann
ig, að Hadji Omar hafði vilst út í
eyðimörk á ferðalagi og var aðfram-
kominn af liungi. Fann hann þá litt-
ar baunir og reyndi að jeta þær til
að seðja liungur sitt, en komst að
þeirri niðurstöðu, að þær voru
svo rammar, að ekki væri hægt að
jeta þær. Datt honum þá í lnig að
steikja baunirnar og sjóða þær svo
í vatni. Þetta var fyrsta kaffihitun-
in í veröldinni.
Ekki var Omar hrifin af kaffi-
bragðinu, en honum fanst hann hress
ast eftir að hann hafði drukkið seyð-
ið og lijelt því að það væri nærandi.
Þcgar hann kom aftur til Mokka hit-
aði hann því kaffi og bauð ýmsum.
Og síðan breiddist kaffið smátt og
smátt út um heiminn þó að hægt
færi.
Gleraugun og tískan.
Á 17. öld var það tíska á Spáni
að nota gleraugu, hvort menn þurftu
þeirra eða ekki, og var maðurinn
talinn því göfgari því stærri gler-
augu sem liann liafði. Var þess strang
lega gætt, að mönnum af lágum stig-
um væri ekki leyft að nota stór
gleraugu og voru nákvæmar reglur
settar um þetta. Gleraugun voru þvi
sýnilegur vottur um tign og metorð
þeirra sem hlut áttu að máli.
Gleraugun voru lika notuð á lik-
an liátl og orður eru nú á dögum.
Menn voru í viðurkenningarskyni
sæmdir leyfi til þess að ganga með
gleraugu af ákveðinni stærð.
Merkilegt kaffihús.
Við eina fegurstu götu Rómaborg-
ar, Via dei Condotti, stendur kaffi-
húsið „Antico Caffé Greco“, sem
eitt af elstu kaffihúsum í heimi. í
upphafi hjet það „La Barcaccia", en
fjekk síðar núverandi nafn sitl eftir
grískum manni, sem kom til Róin
um 1790 og seldi þarna tyrkneskt
kaffi í smáum stil. En áður en leið
á löngu fóru listamenn ýmsir að
venja komur sínar á þetta litla kaffi-
hús og það varð tíska að koma þang-
að. Óx það mjög' og færði út kví-
arnar og er enn eitt af frægustu
kaffihúsunum í Róm, jafnframt því
að það er or'ðið einskonar lista- og
fornmenjasafn. Þarna er fult af alls-
konar höggmyndum, gömul bliknuð
málverk hanga á veggjunum ásamt
fjölda af smámyndutn. í „almenn-
ingsvagninum“ — en svo var einn
salurinn kallaður, eru allir veggir
þaktir af myndum af frægum mönn-
um, sem fyrrum hafa verið l'asta-
gestir á kaffihúsinu. Þar er til dæmis
vangamynd af Thorvaldsen. Þegar
hann dvaldi i Róm hafði liann vinnu-
stofu þarna skamt frá, í Palazzo Bar-
berini, og skrapp oft á dag út á kaffi-
húsið eins og hann stóð, í inniskóm,
slopp og með flókahúfu. Þarna sat
hann stundum með H. C. Andersen
sem skrifaði ýms æfintýri sin á
Caffé Greco. Og við eitt kringlótta
])orðið var sæti Göethes. Á þessu
kaffihúsi samdi hann nokkurn hlut-
ann af „Tasso“ og síðasta þáttinn af
„Tphigene".
Ekkert kaffihús í lieimi hefir liaft
jafn mikinn fjölda frægra gesta og
„Caffé Greco“. Auk áðurnefndra
komu þangað Ricliard Wagner,
Liszt, Lúðvík I. Bajarakonungur,
Rossisi, Mendelssohn, Goldoni, Goun-
oud, Scopenhauer, Lenbach, Gogol,
Mark Tvvain og Byron.
Þangað kom líka oft á sinni lið
ungur prestur, sem var kennari við
l)ýska skólann, er var þarna eigi
langt frá. ltann sagði frá því síðar,
að hann hefði varið peningum þeim,
sem nemendur hans gáfu honum, til
þess að kaupa sjer góðar bækur „og
drekka góða kaffið á E1 Greco“.
Prestur þessi hjet Givanni Pecci, en
fleiri kannast við hann undir nafn-
inu Leo páfi þrettándi.
/V/V/V/V/V
Fuglinn er mathákur.
Sumar húsfreyjur hafa það fyrir
sið, að segja við gesti sína að þeir
borði eins og fugl, ef þeim finst þeir
l)orða lítið. En ef gesturinn vissi
um matarlyst fuglanna hefði liann á-
slæðu til að taka slík ummæli ó-
stint upp. Því að það fer fjarri því,
að Yuglarnir sjeu neyslugrannir. Þeir
eru mestu mathákar.
Maður, sem borðar „eins og fugl“,
yrði að gleypa 13—15 kíló af mat á
dag ef hann ætti ekki að verða eftir-
bátur fuglsins. Og það yrði dýrt að
hafa slíkan mann í kosti með mjólk-
urverðinu og ketverðinu, sem nú er
í henni Reykjavík. Flestir mundu
verða að fá drjúga kauphækkun til
þess að geta dregið fram lífið.
Með tilraunum hefir tekist að
sanna að fuglinn jetur sem svarar
fimtungi þyngdar sinnar á dag, svo
framarlega sem liann getur náð í
nægilegt lil matar. Villifuglar verða
að sjá sjer fyrir fæðu sjálfir, en þeir
eru líka allan daginn að jeta og háfa
sarpinn fullan til næturinnar. Því
minni sem fuglinn er því meira get-
ur hann melt og jetið, að tiltölu við
þyngd sina. Þýskur vísindamaður
hafði nýlega kanariufugl til rann-
sóknar i mánaðartíma og komst að
inerkilegri niðurstöðu í þvi efni.
Fuglinn vóg 10 grömm, en þennan
mánuð át liann 512 grömm eða 32-
falda þyngd sina. Hefir hann þvi
jetið rúmlega þyngd sína á hverj-
um degi.
Það þyrfli því sannarlega liraust-
menni lil að „jeta eins og' kanari-
fugl“. Enginn matgoggur í heimi gæli
lekið það a'ð sjer.
Robinsoneyjan sem heilsuhæli.
Stjórnin í Chili hefir áformað, að
gera eýjuna Juan Fernandez, sem
fræg er úr sögu Robinsons Krusoe,
að dvalarstað fyrir heilsuveilt fólk
og koma þar upp hælum og hótellum
fyrir þá, sem vilja hvíla sig í faðmi
náttúrunnar fjarri skarkala veraldar-
innar. Juan Fernandes liggur 000
km. undan landi í vestur frá Val-
pareiso og er 20 km. á lengd en 7
á breidd. Þar er ágætt loftslag og
frjósemi mikill, vaxa ferskjur, perur,
vínviður og aðrir ávextir þar sjáll'-
krafa og af dýrum lifa þar svin, geit-
ur og hestar. Fiskgnægð mikil er í
sjónum umhverfis og selveiði mikil.
Fyrir 00 árum gerði stjórnin til-
raun til að byggja eyjuna og gaf
flokki landnema ókeypis far þangað,
en sú tilraun mistókst þrátt fyrir alla
frjósemina. Síðan var það tíðkað að
senda afbrotamenn lil Juan Fern-
andez.