Fálkinn - 02.10.1942, Blaðsíða 5

F A L K I N N
5
The London Gazette
KXTKAOHMNAIU
puMitíbcd by ^utivcrity
. ■ ... ••. .•.■.•.■.- ■ • • • ■ ■ ■
'XáiWfiloi a wvityt*.
FRIPaY, tg PBCfcMBER, m*
'Wh-.'ekdl. iS Dtior.her, K>;J •
TÍjís a/terníX'fl Jit fifteéfl mimitw flttór ftve o'clork Her R->ycd Hi^P.tfless.
the Pflchfiss of Gloucðster wos saíely díHverwJ of a Ptincti at t.he Canjí«\or«
Nnrsíng Homc, Barneí.
His Koyal Highneas the Puko aí GlOucester wa& ptespnt.
The cOndiUon of .Her Royal Higimcss and .,of tho íofoflJ Príntf, k
aatísfactory,
LONWN
PfilNTKB r\NÍ> PUÖUSHTD KY Htó MAJKSTYS STAHOMhi<V OiTtCfl
To'tK pufvtkvxxj •i<n*c»»y !to«i H.M. StATiONKKV CH'i'fCK 4» flie- íiJdi'ftW
Yo«k. HvjUy;. K)!tó,wav. TcnTv:, WO.r:. <>>. Of)j. :;c Siitvi, ;iú|a:t:(.;:;h í.
Einlak af „London Gazette“, elsta blaði Englands. Þetta er
aukablað, gefið út til þess að tilkynna, að hertogahjónin af
Gloucester hafi eignast son. Annars er ,,London Gazette" eins-
konar ,,Lögbirtingablað“ ensku stjórnarinnar.
lega fyrirbrigði, að stærsta út-
gáfufyrirtæki veraldarinnar tak-
markar ágóða sinn af frjáls-
nm vilja og yfirlögðu ráði.
Fyrirtækið gefur út yfir sex
þúsund bækur og ritlinga a
ári, á friðartímuni, fjallandi
um alt milli himins og jarðar.
frá kartöflum til eftirlauna-
mála. Fjárlögin, hagskýrslur,
Lo.ndon Gazette, Hansard (dag-
leg, orðrjett þingtíðindi frá
Parlamentinu), áróðursritling-
ar og allskonar bækur um alls-
konar efni aíl keniur frá
Stationery Office. En þrátt fyr-
ir öll þau kynslur, sem gefin
eru út, og þrátt fyrir það að
fyrirtækið veltir meira en
250.000 sterlingspundum á ári,
er bókverðið svo hnitmiðað
niður, að tekjuafgangurinn
verður aldrei meiri en fiinm til
sex þúsund pund. Það er þjóð-
arheillin en ekki ágóðinn. sen:
fyrst og fremst er markmið
þessa einstæða fyrirtækis.
Hvað er að segja um ,.Ba!lle
of Britain“ og um „Bomber
Command“? Við fyrstli um-
hugsun virðist það óhjákváuni-
legt, að slik risaupplög, sem
þessar bækur hafa náð, múndu
raka saman ágóða, sem næmi
stórkostlegum upphæðum. En
raunin er sú, að ágóðinn á slik-
um bókum er notaður til þess,
að greiða hallann á ýmsum á-
róðursritum, sem ekki njóta
sömu hylli.
Auk útgáf ustarf sem i nna r,
sem mest ber á út á við. heíir
Stationery Office annað minna
áberandi starf með hönduni:
að sjá stjórnarráðunum fyrir
öllum ritföngum. Af því er
nafnið dregið, enda átti þetta
upphaflega að vera aðal hlul-
verk stofnunarinnar.
Á miðöldum var það tíska i
Englandi, að konungurinn
keypti nægár birgðir af ritföng-
um handa hinu opinbera og
borgaði það af sínu eigiu fje.
Svo kom borgarstyrjöldin, á
seytjándu öld, og upp úr henni
varð slík óreiða á þessum mái-
um, að Samuel Pepys, hinn
hinn frægi Jbókarhöfundur, sem
þá var ritari flotamálastjórnar-
inriar, varð að láta fjölskvldu
sina strika eyðublöð til opin-
berra þarfa. Síðan fól hann
þetta starf gamalli konu, sem
átli heima í einni hliðargötunni
í Westminster.
Það er langt á milli þessa
ástands og liins, sem nú ríkir í
stofnuninni, er sjer stjórninni
fvrir pap'pír og ritföngum. Eng-
in gömul kona í bakhúsi í
Westminster gæti kept við hin-
ar risavöxnu Iiraðpressur hjá
Stationery Office.
Stofnunin liefir skrifstofur
og birgðastöðvar viðsvegar um
Bretland. Hún hefir heildsölur
og smásölur og rekur prent-
smiðjur stjórnarinriar. Hver
einasti starfsmaður stofnunar-
innar er bundinn þagnarheiti
samkvæmt lögum, og er sá fyr-
irvari ekki síst nauðsynlegur
gagnvart prenturunum, sem
setja og prenta fjárlögin. Þeir
vita um innihald þeirra góðum
tíma áður en almeriningur veil
það.
Þegar verið er að brevta iier-
lánum er mikið að gera lijá
Stationery Office og vandasömu
verki að sinna. Og til er saga,
frá 1932, er herláninu var breytt
J)á í hagstæðari lán, sem sýnir
Iive aifkastámikil prentsmiðja
konungsins er, þegar mikið
liggur á. Eitt kvöldið, klukkan
tuttugu mínútur vfir níu, var
hringt til sir William Codling,
forstjóra stofnunarinriár. Fjár-
málaráðlierrann liafði tilkynt
áform sín um breytingu á her-
láni einu. Sir William hringdi
þegar í prentsmiðjuna, og lagði
fyrir hana að taka til starfa
„með fullum hraða“. Þangað til
þá voru aðeins fjórir menn tii
á Stationery Office, sem vissu
um lánsbreytiriguna: Sir Willi-
am Codling forstjóri, eftirlits-
maður stofnunarinnar, fram-
k væm d as t j ó ri s t of n un ari irn a r
og einkaritari sir Williams.
Setning á eyðuhlöðunum liafði
verið undirbúin áður, án þess
að nokkuð væri sagt um, hvers-
vegna þetta væri ,gert. En frá
'klukkan hálf níu á fimtudags-
kvöldi til klukkan fimm daginn
eftir voru fuliprentuð og send
út 6.750.000 eintölc af tólf mis-
munandi eyðublöðum.
Opinberlega er sir William
líka ritstjóri „London Gazette“,
sem sennilega er elsta hlað í
Bretlandi, ef ekki i öllupi heim-
inum. í raun og veru lióf
„London Cxazette“ undir nafn-
inu „Oxffnrd Gazette“ göngu
sina vegna svarta dauðans, er
hann gekk yfir London. Charles
II„ sem þá var konungur, vildi
.ekki snerta á venjulegu frjetta-
hlaði, af lvræðslu við smitun,
svo að liann ljet jjrenta lianda
sjer sjerstakt blað, i háskóla-
prentsmiðjunni í Oxford. Þegar
Iiirðin fluttist aftur til London
fluttist hlaðið með henni, og
frá og með 24. töluhlaðinu hjet
blaðið „London Gazette".
Auk allra þeirra skyldna, sem
livíla á- sir William, sem for-
stjóra útgáfufyrirtækisins,' lief-
ir hann persónulega, samkvæml
konungsbrjefi, útgáfurjett á öll-
um ritum stjórnarinnar svo og
kvikmyndum af hernaðarsafn-
inu og öðrum opinberum kvik-
myndum.
Annars er sir William mað-
ur, sem lielst vill láta litið á
sjer bera. En fangamark hinn-
ar frægu útgáfustarfsemi lians
kemur sí og æ fleirum og fleir-
um kunnuglega fyrir sjónir.
ENSKIR PALLHLIFARHERMENN A ÆFINGU.
Hjer sjesl þáttur úr undirbúningnum tindir „Daginn" — inn-
rás Dandamannu á meginlandið: Fjöldi ameríkanskra hermanna
svifur i fallhlífiim ár stórum herflutnihgavjelum, i viðurvisl
hermanna og verksmiðjnmanna í Suðiir-Englandi.
Fálkinn er langbesta heimilisblaðið.