Fálkinn - 16.07.1943, Blaðsíða 5

F A L K I N N
5
asar. En á eftir samsöngnum
var skólastjórinn, Morten Han-
sen vanur að gefa fólkinu
súkkulaði og stóð móðir lians,
frú Ingibjörg Hansen. ósköp
litil, gömul kona, á kjól með
kappa á höfðinu, fyrir veiting-
unum. En daginn eftir var skól-
anum sagt upp og svo ko$n sum-
arfríið og geta víst flestir getið
því nærri, að þó að skólinn
væri góður, þá var samt friið
enn betra.
Kenslustundum sínum varð
Jónas að haga, eins og jeg sagði
frá áðan, vegna starfa sinna
sem organleikari. Einn dag í
viku fór hann fram á Nes, vana-
lega gangandi, en stundum man
jeg eftir honum riðandi, þegar
vond færð var. Öll störf sín
rækti hann með sömu alúð og
kenslustörfin, býst jeg við, að
hann hafi sjaldan vantað við
orgelið, enda voru fáir til að
hlaupa í skarðið og altaf var
liann fremstur í flokki söng-
manna sinna við hverja útför
í bænum. Hann liafði liaft ljóm-
andi fallega bassarödd, þegar
hann var ungur, en var orðinn
skjálfraddaður, á síðari árum,
enda þá orðinn aldraður mað-
ur. Jeg man að mamma sagði,
að það hefði skemt rödd lians,
að syngja upp i kirkjugarði,
hvernig sem viðraði og er það
ekki ólíklegt.
Jónas var k\æntur maður,
hjet kona hans Margrjet. Þau
áttu litið hús á Laugaveg 3, þar
sem nú er hús Andrjesar And-
rjessonar klæðskera. Húsið var
bikað og sneri gafli að götunni.
Margrjet kona Jónasar var ein
þeirra húsmæðra, sem aldrei
kom út fyrir dyr. Þær önnuðust
heimilisstörf sín og hirtu ekkert
um umheiminn. Jeg sá liana að-
eins einu sinni. Móðir mín sendi
mig í einhve’jum erindum
heim til Jónasar og þá kom
kona hans til dyra. Jeg sá hana
hvorki fyr nje síðar. Aldrei
heyrði jeg neinn hafa orð á því,
þó að konur kæmu aldrei und-
ir hert loft, Þetta var svo al-
gengt á þeim árum.
Þau hjón áttu tvo syni, Helga
og Jón. Helgi var farinn til
Ameríku fyrir mitt minni, en
Jón var á pósthúsinu þegar jeg
var lítil. Þeir hræður munu háð-
ir hafa verið söngelskir menn
og um Jón hefi jeg heyrt, að
hann hafi haft svo næmt söng-
eyra, að með fádæmum hafi
verið. Var liann líkur föður
sínum að ytra útliti, en minni
og smágerðari og því ekki eins
svipmikill og hann. Ekki var
hann reglumaður á borð við
föður sinn, því að hann var
mjög drykkfeldur. Mun faðir
hans af þeim orsökum hafa
gengið í Good-Templararegl-
una og ætlað að reyna að hjarga
syninum, en ekki kom það að
tilætluðum notum. Aldrei
heyrði jeg að Jónas hefði
nokkru sini drukkið sjálfur. En
þegar í Regluna var komið
starfaði liann þar af sömu alúð
og annarsstaðar, gegndi embætt-
um alla tíð og var ætíð fyrsti
maður á sinum stað, stundvísin
og reglusemin brást aldrei. Jón-
as átti einnig dóttur á efri ár-
um, sem Margrjet heitir. Er
hún gift kona hjer í bænum.
Hann mun hafa verið vel efn-
aður maður, þvi að hvorttveggja
var, að hann mun hafa haft
allgóðar tekjur og ekki notaði
hann þær í óhóf og óreglu og
ekki hefir kona hans víst verið
kröfuhörð. En honum fanst eng
um koma það við, þó að fjár-
hagur sinn væri góður, eins og
rjett var. Jeg man eftir einu
atviki, sem benti til þessa. Einu
sinni var safnað samskotum í
stúkunni, sem hann var í, gaf
hann ætíð til þeirra hluta, eins
og aðrir. Var gengið um sal-
inn með samskotabauk. Tók
Jónas þá gríðarstóra buddu
upp úr vasa sínum, fleytifulla
af peningum. Kom liálfpartinn
á hann, þegar hann sá að hann
hafði tekið skakka buddu. Hló
hann þá og sagði: „Nú ætlaði
jeg að fará að stela úr sjálfs
míns hendi, þetta er nú það,
sem aðrir eiga. En þarna er
mín og tók upp litla buddu með
smápeningum í og gaf úr henni.
Var þá ekki laust við að bros-
að væri að gamla manninum.
Hann var einkennilegur mað-
ur í sjón, góður meðalmaður
á hæð, feitur og ákaflega þrek-
inn, rjóður í andliti, nokkuð
nefstór, en ekki til lýta, því að
andlitið var stórt og þoldi það
vel, með snjóhvítt hár og kraga-
skegg og fór það vel við rjótt
andlilið, hann var eftirtektar-
verður og minnisstæður maður.
En minnisstæðastur er hann
mjer, þegar komið var inn í
skólastofuna á skammdegis-
morgnana og kehnarinn stóð
við púltið í lampaljósinu og alt
stefndi að sama rnarki, ofnhit-
inn, lampaljósið og kennarinn
sjálfur, að gera skólastofuna
lilýlega og kenslustundirnar ynd-
islegar í endurminningunni.
Jónas varð bráðlcvaddur i
október 1903, 63 ára að aldri.
Manni mínum og mjer þótti
skarð fyrir skildi þar sem hann
var, því að háðum þótti okkur
vænt um þennan gamla vin
okkar og kennara og held jeg
að svo liafi verið um fleiri
lærisveina hans.
Laugarneskirkja endurreist
Þeir sem stund-
um koma inn fyrir
bæinn munu hafa
veitt þvi eftirtekt
að ofarlega á Kirkju
bólstúni er risin
kirkjubygging, eigi
langt frá skólanum
i Laugarneshverfi.
Þetta er hin nýja
kirkja Laugarnes-
safnaSar, sem nú
er fullsteypt og kom
in undir þak —
arftaki hinnar fornu
Laugarneskirkju,
sem lögð var ni'ður
fyrir nálega 140 ár-
um. Hinni nýju
kirkju hefir verið
valinn staSur þann-
ig, aS hún sje sem
mest miSsvæSis í
aSal þjettbýli sókn-
arinnar. En annars
nær sóknin alla leiS
upp aS Lækjarbotn-
um og er lang víS-
áttumest sókn þeirra
fjögurra, sem hinu
gamla Reykjavikur-
prestakalli var skift haustiS 1940.
-----Þegar dómkirkjan i Reykja-
vík var bygS mun um 900 sálir
hafa veriS í öllu prestakallinu. Þeg-
ar bæjarbúar voru orSnir yfir
30.000 manns var það augljóst, að
hin gamla dómkirkja nægSi engan
vegiun þeim fjölda, sem auk þess
var dreifSur langt suSur á Seltjarn-
arnes og inn aS ElliSaám. Einkum
var þaS erfiSleikum bundiS fyrir
hiS marga fplk, sem sest hafði aS
hjer fyrir innan bæinn, á Kirkju-
sandi, í Sogamýri og BústaSaholti
aS eiga hvergi kirkju nær en niSri
í miSbæ. Þörfin fyrir nýja kirkju
hjer fyrir innan bæinn var orSin
svo knýjandi, að árið 1936 — fjór-
um árum áSur en Reykjavíkursókn
var skift — var hafist handa um aS
koma á safnaSarstarfsemi i hinni
fjölmennu bygS. Var þá ráSinn
þangaS síra GarSar Svavarsson, nú-
verandi prestur Lauganessóknar, til
þess aS halda uppi guSsþjónustum,
barnaguSsþjónustum og almennri
safnaðarstarfsemi. Þetta var eins-
konar deild innan Reykjavikur-
safnaSar og var í fyrstu gert sem
tilraun En sú tilraun tókst svo vel,
að henni var haldið áfram og starf-
semin óx og dafnaSi. Samvinnan
milli prests og safnaðar varS hin
ákjósanlegasta, og innan safnaSar-
ins koinu fram menn og konur, er
sýndu það i verki aS þeim var á-
hugamál, aS koma málinu i þaS
horf aS þarna risi upp sjálfstæSur
söfnuSur, sem eignaSist sina eigin
kirkju. AnnaSist sjerstök nefnd
innan safnaðarins aS undirbúningi
þess máls í samráSi viS sóknarnefnd
Dómkirkjunnar, og fjekk m. a. frum-
drætti aS væntanlegri Laugarnes-
kirkju. Því aS um nafn varð ekki
deilt. Hjer var verið að vinna aS
endurreisn hins forna Laugarnes-
safnaSar.
Þegar sóknarskiftingin í Reykja-
vík hafSi veriS ákveSin var gerSur
fullnaSaruppdráttur af kirkjunni, á
skrifstofu húsameistara ríkisins.
Samkvæmt uppdrættinum átti kirkj-
an aS taka 300 manns i sæti, en
undir kirkjugólfi skyldi verSa sam-
komusalur og fleiri vistarverur.
Kirkja sú, sem nú er risin, er bygS
samkvæmt þessum uppdrætti, og
hófst bygging hennar i ágúst 1941.
Þá var verSlag alt og vinnu-
laun farið aS stórhækka, þó frek-
ar yrSi síðar, og var þetta þvi
örSugt verkefni, ekki stærri söfn-
uSi (en i honum mun vera um ti-
undi hluti allra Reykjavíkurbúa.
SöfnuSurin hlaut af hálfu Dóm-
kirkjunnar rúmlega 66 þús. kr. i
sinn hlut, er safnaSarskifting fór
fram, en áSur hafSi honum borist
ýmsar gjafir. En þetta var eigi nema
lítill hluti af því, sem þarf til aS
fullgera kirkjuna, þvi aS verð henn-
ar uppkominnar er áætlaS eigi
minna en hálf miljón króna. Var
þvi efnt til fjársöfnunar meS happ-
drættum og hefir söfuSurinn þann-
ig fengiS rúmlega 200.000 krónur
alls, og hefir þaS nægt til þess,
sem enn hefir verið gert af kirkju-
unni, nfl. aS steypa hana og gera
hana fokhelda. Og ýmsar rausnar-
legar gjafir hafa sóknarmenn og enda
utansóknarmenn líka, látið af hendi
rakna.
En ennþá vantar meira en helm-
ing kostnaSarins við kirkjubygging-
una. Til þess aS safna fé til full-
gerðar kirkjunnar, húðunar hið ytra
og innra, málningar, skreytingar og
innanstoklcsmuna og frágangs á sam-
komusal og öðruin herbergjum í
kjallara, hefir sóknarnefndin því
efnt til happdrættis um eftirsóknar-
verða eign: nýtt íbúðarhús, vandað
og smekklegt. Var það smiðað i vet-
ur fyrir atbeina sóknarnefndarinnar
og ýmsra einstaklinga. Síðastliðinn
sumardaginn fyrsta veitti dóms-
málaráðuneytið leyfi til þess aS
halda happdrætti um húsiS og er
sala miðana nú hafin fyrir nokkru.
Frh. á bls. U.