Fálkinn - 16.07.1943, Blaðsíða 13

f ÁLKINN
13
„Hm, sjáðu nú til, Stubbur .... án þess
að mjer komi það nokkuð við .... langar
mig til að gefa þjer dálítið heilræði.“ Hann
þagnaði skyndilega. „Nei — það er best
að sleppa því.“
„Það fer að verða sæmilega dimt,“ sagði
sjómaðurinn.
„Ó, já.“ Tom kinkaði kolli. „Þú ættir að
geta lagt upp eftir svo sem hálftima.“
„Það er nú hæpið.“ Sjómaðurinn tók upp
úrið. „Eftir klukkutíma gæti jeg trúað.“
Hann fletti frá sjer treyjunni og byrjaði að
lineppa frá sjer skyrtuna. Líttu nú á, Tóm.
Ef jeg skyldi fara illa út úr þessu máli
.... þá verður þú að .... “
Haltu áfram,“ sagði Tom.
„Já, jeg efast ekki um, að þú munir liafa
auga með Vallí, og ef eitthvað kæmi fyrir,
sjáðu til . . . .“ Hann tók hendina úr barmi
sjer og kom þá í ljós breitt belti. „Og ef
svo færi, gæti það komið sjer vel að hafa
nóga peninga handa á milli.“
Tom stóð nú upp og sagði: „Gáttu frá
þessu aftur. Gáttu frá því segi jeg! Jeg á
nóg af þessu rusli sjálfur. Hvað heldurðu
að jeg sje?“ Hann ldó við og rjetti upp
hendina til þess að þagga niður í fjelaga
sínum. „Jeg veit það, jeg veit það. Jeg lít
ekki út fyrir að vera neinn burgeis! þjer
er vorkunn, þólt þú haldir, að jeg lifi á
potta og pönnuviðgerðum einum saman
.... en þar skjátlast þjer, sonur sæll. Jeg
hefi þær aðeins að yfirvarpi, til þess að
geta lifað lífinu eftir eigin geðþótta. Jeg
braska með hitt og þetta. Stundum sel jeg
tryppi, stundum hunda, ellegar jeg kemst
yfir smá landskika og sel þá svo aftur. En
jeg fer mjer hægt að öllu, skilurðu ....
sá :sem víða flækist, kemst á snoðir um
sitt af hverju. Nei, eigðu þína ptninga
sjálfur, Stubbur. Við getum altaf gert upp
ieikningana seinna, þegar málið er útkljáð
.... En hvers vegna í dauðanum gengurðu
með alt þetta fje á þjer, drengur? Komdu
því heldur í banka!“
Sjómaðurinn hló. Satt segir þú Carnegie.
En hvernig á jeg að koma því þangað —
núna á jeg við? Það eru líka aðeins tveir
dagar síðan jeg kom heim.“
„Á—á!“ sagði Tom undrandii. „Jeg gæti
trúað, að það væri laglegur skildingur í
þessu belti þínu.“
„Það stendur heima .... svona hjer um
bil .... tja, dálaglegur skildingur eins og
þú segir.
Og jeg er ekki sofandi að þeim kominn.“
„Jeg rengi þig ekki, sonur sæll.“ Tom
hallaðist upp við borðið og sneri höfðinu
liægt í áttina að litla glugganum. „Það er
orðið býsna dimt,“ varð honum að orði.
Myrkrið færðist nú óðum yfir; svartir
skuggar teygðust úr hornunum fram á mitt
gólfið, þar sem óljóst mótaði fyrir hús-
gögnunum og mönnunum, sem reyktu píp-
ur sínar þöglir og hljóðir. Myrkrið varð æ
svartara og þögnin æ dýpri með hverri
mínútunni sem leið.
Um síðir reis sjómaðurin úr sæti sínu
með hvatlegri hreyfingu, sem stakk undar-
lega í stúf við hina löngu kyrsetu. Það
heyrðist skrjáf í myrkrinu um leið og hann
girti sig beltinu innan klæða. Það liafði
dinglað á hnjánum á honum eins og eins
og dökkleit líflaus slanga frá því er hann
tók það af sjer.
Tom stóð einnig á fætur. „Ertu þá tilbú-
inn ?“
„Já, það er ekki seinna vænna.“
„Hvað verðurðu lengi?“ spurði Tom.
Hann teygði fram höfuðið og reyndi á-
rangurslaust að sjá sjómanninn betur, en
hann reis eins og stór, svartur skuggi fyrir
framan liann, svartari en myrkrið sjálft.
„Hvað jeg verð lengi?“ endurtók sjó-
maðurinn. „Það get jeg ekkert sagt um.
Bíddu rólegur þangað til jeg kem.“
All í einu barði Tom liægri hnefanum
í vinstri lófann á sjer svo að kom hár
smellur.
„Hvað gengur á?“
i„Þar kom það!“ hrópaði Tom himinlif-
andi. „Bet fer með þjer!“
„ Hvaða ... .‘ byrjaði sjómaðurinn. „Tja,
því ekki það,“ sagði hanii svo. „Það væri
ekki svo vitlausl. Heldurðu að hún hlýði
mjer?“ ‘
„Hún gerir það. Jeg kem henni í skilning
um það.“ Fleira sagði liann ekki, en gekk
rakleiðis að hurðinni, opnaði og hleypti
Betty inn fyrir. Hún settist róleg við lilið
húsbónda síns og horfði á liann spyrjandi
á meðan hann kveikti á olíulampanum
sem stóð á borðinu.
Skuggarnir tvístruðust. Sjómaðurinn depl-
aði augunum móti birtunni; han furðaði á
þvi, live lcofin var.í raun og veru litill;
klukkustundum saman hafði hann nú setið
setið hreyfingarlaus; hugur lians hafði
reikað eirðarlaus um óravegu, þótt liann
sireittist á móti, en nánasta umhverfið
stækkaði og víkkaði i vitund hans. Honum
var það mikill hugarljetlir að vakna á ný
til meðvitundar um þennan litla, notalega
stað, sem andaði lilýju og öryggi; en jafn-
framt því, fann hann enn betur hve illa
honum liafði liðið i myrkrinu og aðgerða-
leysinu og varir hans kypruðust háðslega
við umhugsunina.
IJann varð þess nú Var, að Tom lá fyrir
framan hundinn og skrafaði við hann.
„Heyrðu, Stubbur! kallaði hann. *
Sjómaðurinn gekk til þeirra. Tom rjetti
út hendina og klappaði fótlegg sjómanns-
ins. „Með honum!“ sagði hann og klapp-
eði lionum aftur. „Með lionum!“ Hann
smelti fingrum og Betty staulaðist á fætur
og þefaði af legghlífum sjómannsins. „Með
lionum!“ sagði Tom enn einu sinni. „Taktu
nú við henni. Hún veit livað við á .... og
henni er slrax orðið vel við þig. Það er
svo sem auðsjeð.“
Sjómaðurinn kraup á knje og gældi við
hundinn góða stund. Hann strauk á honum
eyrun og talaði stöðugt í lágum, dimmum,
nærri því sönglandi tón, en orðin, sem
hann notaði voru hrærigrautur úr ótal
tungumálum, fæst þeirra prenthæf, en
höfðu tilætluð álirif. Tom sat við borðið
og hlustaði á. Þegar Betty lyfti stóra hausn-
um til þess að sleikja kinn sjómannsins
sagði hann:
„Þú hefir svei mjer gott lag á hundum!“
Það var hlátur i röddinn, en jafnframt
örlítill sár broddur, sem hann tók ekki
eftir sjálfur. En sjómaðurinn kímdi góð-
látlegá í laumi. Svo stóð hann upp: „En
livað verður nú um telpuna? Þú verður
að vera hjer uppi við, fyrst jeg tek Betty
með mj er .... “
„Hún kann held jeg best við sig ein —
sem stendur. Hún sagðist vera syfjuð. Ef
til vill segir liún það satt, ef til vill ekki.
Hún kærir sig hvort sem er ekki um annan
fjelagsskap en ....“
„Það er þá alt í lagi,“ greip sjómaður-
inn fram í. Hann litaðist um í kofanum og
gekk svo i áttina til dyra — þar staldraði
hann við og mælti:
„Jeg sendi Bet á undan mjer, þegar jeg
sný heimleiðis. Þá veistu að jeg er ekki
langt undan.“
„Ágætt,“ sagði Tom. „Vertu blesaður á
meðan — og gangi þjer vel “
„Blessaður á meðan! Komdu Bet!“
Hurðin lolcaðist á hæla þeirra og Tom
varð einn eftir. Hann ljet fallast niður á
stólinn, er sjómaðurinn hafði setið á og
starði hugsandi á, dyrnar. Svo blístraði
hann lágt og raunalega.
En sjómaðurinn og Betty lijeldu leiðar
sinnar út i dimma, heita sumarnóttina.
Þau þokuðust þögul áfram i skjóli trjánnna
er vörðuðu Mallowveginn alla leið upp á
hæðarbrún.
Á göngunni var sjómaðurinn ekki að
hugsa um verkið, sem beið hans. Hann
vissi raunar, að hann hefði átt að liugsa
um það. En liann vissi líka af reyilslunni,
sem hann hafði fengið þennan dag, að
það var ekki til neins að ætla sjer að
beina hugsunum sínum á neinar aðrar
brautir, en hið flókna völundarhús, sem
þær þrálátt og ósjálfrátt hringsóluðu í og
snerust um .... Um morguninn hafði
hann með sjálfum sjer verið að reyna að
spretta fingrum kæruleysislega að sögu
Toms, er sýndi, að konan, var ekki annað
en auðvirðilegur og ákafur Júdas, er átti
silfrinu álit sitt að þakka. En fingurnir
hreyfðu sig ekki. Skynsemi hans og tilfinn-
ing sögðu honum skýrt og skorinort, að
í þessu máli var ekki unt að sætta sig við
annað en augljósa skýringu. Þær sögðu
honum meira að segja, að liann hefði
reyndar verið heppinn; liafði liann eklci
notið yndislegrar konu, sem var gott, og
svo fengið að vita, hvernig liún var í raun
og veru, nógu snemma til þess að koma i
veg fyrir það, að hún skaðaði hann, og
það var enn betra. Nú, var það ekki svo?
sögðu skynsemin og tilfinningin. Auðvitað
var það svo. Hvaða ástæða var þá til að
ergja sig? Hví skyldi liann ekki vera þakk-
látur forsjóninni? Hann hafði fengið nægju
sína af illu og fögru og ekki haft annað
en ánægjuna af því sjálfur; og rjett eins
og þetta væri ekki nóg, hafði nú borist
upp í liendurnar á honum hin unga, góða
og elskulega stúlka æfintýrsins, sem drengi
dreymir um áður en dýrseðlið færi yfir-
liönd; dreymir um, en sjaldan .... sár-
sjaldan finna.
Þetta voru nú skynsemin og tilfinning-
in. En meira býr í mannshuganum en þær.
Þar er líka frelsandi náð imyndunarafls-
ins; þar er kýmnin; og þar eru liundrað
og eitt sáðkorn annara ónefndra liæfileika,
sem að vísu eru erfiðari að lienda reiður
á en skynsemin og þó raunverulegri og
meiri en hún; eitthvað, sem rnenn óljóst
finna og geta ekki gefið nafn, en stund-