Fálkinn - 06.08.1943, Blaðsíða 6

6
F Á L K I N N
STÓRSKOTAHRÍÐ í GABES-SKARÐI.
/ náttmyrkri eyðimerkurinnar i Tunis þruma fallbyssur 8.
hersins og blossarnir lýsa upp nágrennið. Hjer er á 'A þumlunga
fallbyssa að verki við að skjóta á virki andstæðinganna.
- LITLfl 5RBfln -
Hvílíkt bros
Þorleifur fór að heiman um haust-
ið, þegar alt var að sölna. Hagarnir
voru fölir, grasið bleikt og blóm-
in fallin. Og fólkinu fœkkaði í sveit-
inni. Með hverju skipi fór nýr og
nýr hópur til Reýkjavíkur.
Sigrún kvaddi hann á hryggj-
unni. Hún hjelt í liendi hans nokkur
andartök, ástheit og viðkvœm. —
Hann árnaði henni allra heilla með
fögrum orðum. Hún sagði bara:
„Vertu sæll!“ og brosti. — Hvílíkt
bros.
Undur þótti honum vænt um
þetla bros. Og um Sigrúnu líka.
Skyldi hún vita jjað? Ekki vissi
hann hvort hún unni honum. En
brosið hennar var elskulegt. Það
var honum helgidómur.
Þorleifur var sjóveikur. Hann
reyndi að sofna, en gat það ekki.
Hann lagði höfuðið í lægri enda
rúmsins, en alt kom fyrir ekki.
Hann gekk af og til upp á þilfarið,
hóstaði, seldi upp og andaði að sjer
hreinu lofti. Svo fór hann niður
aftur.
Hann lagðist fyrir og hugsaði um
alt, sem hann ætlaði að gera. Og
um alt, sem hann átti að baki. —
Hann mintist foreldra sinna og
systkina, hestanna heima, starfanna,
hlátranna. Hann mintist alls, sem
kvddi liann. Hugurinn staðnæmdist
við brosið á bryggjunni. Honum
varð hægra. Hann fann til einhverr-
ar vellíðunar. Þetta bros færði
honum frið og hamingju. Og hann
sofnaði.
Þorleifur varð hrifinn af Reykja-
vík. Hann kunni vel kætinni, til-
breytingunni. Altaf sá liann eitthvað
nýtt. Alsstaðar voru búðir og bilar,
skraut og skemtanir.
Þorleifur bjó hjá frænda sínum,
ætlaði að lesa utan skóla og taka
gagnfræðapróf um vorið. Hann las,
en naut ekki lestursins. Gatan ögraði
honum, út út. Hann þekti marga
menn að heiman í Reykjavík. Þar
voru jafnaldrar hans, vanir höfuð-
staðnum og skemtunum hans. Þeir
sýndu lionum, livar gleðinnar var
að leita. Hann fylgdi þeim, út frá
bókum sínum, fortíð og fyrirætl-
unum.
Þorleifur sat inni i Nýja Bíó. —
Hann horfði á kvikmynd af æsku-
brekum æfintýramanns, sem þráði
meiri æfintýri og fór til Amerku.
Yngismeyja kvaddi hann við skips-
fjöl. ,,Farvel!“ — Þorleifur sá ekki
meira af myndinni. Hann sat um
stund, en vissi ekki um neitt, nema
brosið á bryggjunni. Svo stóð hann
upp, hægt og varlega, og gekk út.
— Næstu viku las hann meira en
mánuð á undan.
Seinna sat hann inni á Hótel Borg.
Hann sat við hlið eins af kunn-
ingjum sínum. Vínflaska og glös
stóðu á borðinu. Þessi vinur hans
liafði verið í útlöndum, notið margs,
en sjeð fleira. Hann sagði snildar-
lega frá dásemdunum. Þorleifur
hlustaði hugfanginn. Þeir dreyptu
í vínið. Það örvaði frásögnina og
heillaði þann, sem hlýddi. „í Neapel
sá jeg fallegasta bros, sem jeg hefi
sjeð.“
Þorleifur spratl á fætur. Honum
var brugðið. Hann gat ekki setið
kyrr. Hann mundi hvernig Sigrún
brosti. Brosið hennar gerði hon-
um órótt í kvöld. Hann fór heim,
en kunninginn sat eftir. Næstu daga
fylgdi Þorleifur ekki vini sinum til
Borgar. Nú sat hann með kenslubók
í Algebru í staðinn fyrir vínglasið.
Aftur var Þorleifur inni á Borg.
Það var dynjandi dans. Hann tók
þátt í gleðinni, naut hljómsins og
hreyfinganna.
„Ich bin ja heute’ so gliicklich.“
Það hljómaði í eyrum lians og húga,
þangað til að hann raulaði vísuna
á islensku.
„Nú er mjerr glatl í geði, — i geði,
geði.
Jeg man ei meiri gleði
en mjer er veitt í dag.
í glensi jeg hoppað gæti, — jeg gæti,
jeg gæti,
og sifelt syng af kæti
hið samá gleðilag.
Trarararara, trararara.
Krkkar, nú er jeg þó kátstur, sko
Trarara, trararara.
Yrði það alla tíð svo-------“
Hann var að dansa við frænku
sína. Hún leit á hann og hló. „Þú
ert farinn að syngja. Hvar ertu
með hugann? Einhversstaðar úti á
þekju — eða úti á bryggju?“ —
Bryggju! Hann tapaði sporinu, af-
sakaði sig, leiddi stúlkuna til sæt-
is, og gekk út. —
Það var í síðasta sinn sem hann
skemti sjer á Borg.
Þorleifur var á leið að taka próf.
Hann gekk eftir Laugaveginum, þög-
ull og hugsandi. Honum var órótt.
Hann kveið fyrir prófunum. Stund-
um hafði hann slegið slöku við nám-
ið, þótt hann læsi oft vel. Hann ótt-
aðist, að liann tapaði sjer á próf-
inu. Hann var ekki nógu viss, ekki
nógu djarfur, ekki nógu kaldur. —
Tvær stúlkur mættust við hlið lians.
„Góðan daginn, Sigrún!“ sagði
önnur. Þorleifur leit við. Hann þekti
ekki stúlkuna, en nafnið þekti hann.
Og brosið og kveðjuna, sem altaf
fylgdi því nafni. Hvílikt bros! Það
færði honum kjark og sigurvissu.
hugsaði bjartara.
Hann lyfti höfði, stikaði stærra,
Öll prófin voru búin. „Þjer haf-
ið tekið mjög gott próf, Þorleifur
Helgason," sagði rektor. „Jeg vænti
j>ess; að þjer verðið í Mentaskól-
anum næsta vetur, og mjer væri sönn
ánægja að mega nú þegar bjóða
yður velkominn. Ilvað segið þjer
um það?“
„Jeg veit það ekki,“ sagði Þor-
leifur.
„Ætlið J)jer máske að halda áfram
að lesa utan skóla?“ spurði rektor.
„Jeg veit ekki,“ svaraði Þorleifur.
„Þjer vitið það síðar og Menta-
skólinn bíður yðar.“ Rektor gekk
burt. En Þorleifur var með hug-
ann við brosið, sem hafði ljómað
fyrir augum 'hans í öllum prófun-
um. Það var styrkur hans, vonir
og vilji,
Ljettir i Dal stóð lengi fyrir utan
gluggann liennar Sigrúnar. En Þor-
leifur sal inni hjá henni. Móðir
hennar hafði fylgt honum þangað
og lokað á eftir honum. Sigrún stóð
upp. Þau heilsuðustt „Nú er jeg
kominn heim,“ sagði hann og Iagði
handlegginn utan um hana.
„Velkominn,“ sagði hún og brosti.
Hvílikt bros!
Guðmundur að vestan.
Egils ávaxtadrykkir
Á aðalfundi:
Forstjórinn (við dyravörðinn á
hótellinu, þar sem á að halda aðal-
fundinn): — Nú, er enginn af
þessum ösnum, sem eiga að koma
lijer, kominn ennj)á?
Dyravörðurinn: — Nei, lierra for-
stjóri. Þjer eruð sá fyrsti.
Sviar era að hækkai vexti
Svíar og Skotar hávöxnustu menn
veraldar?
Síðan um miðja 19. öld hefir með-
alhæð Svía farið vaxandi, og þessu
heldur enn áfram, samkvæmt því
sem sænslci vísindamaðurinn, próf.
Sten Wahlund segir, en hann hefir
rannsakað margt, þessu viðvíkjandi.
Það er alkunn staðreynd að Sví-
ar eru meðal liávöxnustu manna
heims, segir Wahlund prófessor. Á
fyrstu áratugum 20. aldarinar hef-
ir meðalhæð Svía verið kringum
174 sentimetrar. Norðmenn og Finn-
ar eru litlu lægri, og Danir eigi
heldur langt undan, en meðalliæð
þeirra var um Jmð bil 169 sm. Hol-
lendingar eru einum sentimetra
lægri eða svo, en Skotar eru um
það bil eins liávaxnir og Svíar eru.
En forðum daga var líkamshæð
Svía miklu lægri en nú er. Þetta
verður m. a. sannað af brynjunuin,
sem enn eru til í sænskum söfnum
frá fyrri öldum. Þær voru gerðar
á tiltölulega stutta menn. Úr graf-
menjum, sem fundist hafa i Sviþjóð
frá steinöldinni hefir reynst tækl
að ákvarða, að meðalliæð Svía hef-
ir verið 164—-165 sm. á því tima-
skeiði, og fram á járnöld liefir Sví-
inn liækkað um 2—3 sentimetra, og
þá orðið jafnoki, að vaxtarhæð,
meðalmannsins, sem bygði Evrópu
um miðbik 1-9. aldar. Alt bendir i
Jiá átt, að Svíinn liafði verið í aft-
urför frá því á miðöldum og fram
á síðustu öld, en J)á skeður það,
að hann hækkar úr 165 sm. árið
1840, upp í 168 árið 1870. Árið
1914 er hann orðinn 172 sm„ en 173
sm. árið 1943. Sðasta talan byggis
á mælingum þeim, sem gerðar eru
árlega á nýliðum J)eim, sem teknir
eru í landvarnarliðið.
Orsökina til þessa vaxtarauka, að
frátöldu því, að lífskjörin liafa batn-
að, telur próf. Wahlund vera eink-
um þá, að samgönguskilyrðin hafu
hafi batnað, milli landshlutanna.
Þetta hefir valdið því, að ýmsir arf-
gengir eiginleikar þjóðhlutans hafa
blandast, Jiannig að Jijóðarsamrun-
inn liafi komist á æðra stig. Full á-
stæða er til liess að halda, að Jjjóðin
haldi áfram að vaxa, Jió ekki ótak-
markað, því að hámark líkamshæð-
arinnar mun segja til sín, Jió að við
vitum ekki hvar Jiað er, segir liinn
sænski vísindamaður.
Samfara Jjroskun líkamsvaxtarins
hefir mannsæfin ávalt verið að lengj
ast í Svíjijóð. Þannig hefir liin síð-
asta mannsæfi lengst úr 47.8 árum
frá því á fyri helmingi 19 aldar,
upp í 72,2 ár á timabilinu 1931—35,
er þetta talin mjög eftirtektarverð
lfslenging. Á árunum 1920—30 stóð
meðalæfin í stað, í Svíþjóð, og var
nálægt 71 ár, en vöxturinn, sem
siðar kom, heldur enn áfram. Fækk-
un mannsláta er einkum afleiðing
þeirra framfara, sem læknisvisindin
og fjelagsmálaskipun hafa látið af
sjer leiða. En eigi að síður eru því
takmörk sett hversu gamall maður-
inn verður, og liessvegna bætir próf.
Wahlund Jivi við ritgerð sina, að
Svíinn megi ekki fara að mynda
sjer, að hann verði til þess að bjóða
byrginn honum Metúsalem eða hon-
um Goliat.
Þessi grein, sem komin er í Fálk-
ans hendur frá sænsku alþjóða
Frh. á bls. 11.