Fálkinn - 05.11.1943, Blaðsíða 2

2
F Á L K I N N
Til kanpendanna
Vegna stóraukins kostnaðar við prentun og pappír,
Jiöfum við, að fengnu leyfði Verðlagsstjóra, neyðst til
að hækka verð á Fálkanum frá og með 1. nóvember,
sem hjer segir:
Lausasöluverð ....... kr. 1.50 pr. eintak
Áskriftarverð ........ — 5.50 — mánuð
Reykjavík 1. nóv. 1943.
VIKUBLAÐIÐ FÁLKINN.
FORNALDARSÖGUR NORÐURLANDA
Ný útgáfa, prýdd myndum, kemur út fyrir jólin.
Bit, sem ekkl befir komið ut i 50 ár og verið ótáanlegt i meira en alflarfjórðung
Guðui Jónsson magister, og Bjarni Vllhjálmsson cand. mag., sjá um útgáfuna.
Ný vönduð útgáfa af Forn-
aldarsögum Norðurlanda, sem
ekki hafa verið gefnar út hér á
landi í meira en 50 ár, er nú í
prentun og er fyrsta bindi
væntanlegt á bókamarkaðinn
fyrir jól. Guðni Jónsson, mag-
ister og Bjarni Vilhjátmsson,
cand. mag. annast undirbúning
útgáfunnar og ritar Guðni Jóns-
son formála með fyrsta bindi.
Fornaldarsögur Norðurlanda
voru eins og kunnugt er, um
langan aldur í tölu hinna vin-
sælustu bóka hjer á landi, lesnar
jafnt af ungum sem gömlum,
háum sem lágum. — Hafa
komið út fjölda margar útgáf-
ur af þeim, flestar prentaðar er-
lendis, bæði vísindalegar og al-
þýðlegar. Þegar þær komu út
hér, á árunum 1885 til 1891,
varð fyrsta bindi þeirra uppselt
um það bil, sem prentun annars
og þriðja bindis var lokið, og
varð að gefa það bindi út aftur
árið 1891. Sú útgáfa (Sig. Krist-
jánsson) mun öll hafa orðið
uppseld og má heita, að bún
hafi verið ófáanleg í meira en
aldarfjórðung. — Bókin hefir
verið mjög eftirsótt, og góð ein-
Merkustu sögurnar:
Ragnars saga loðbrókar
Norna-Gests þáttur,
Hervararsaga og Heiðreks,
Hrólfs saga kraka,
Sörla þáttur,
Sagan af Hálfi og Hálfs-
rekkum,
borsteins saga Víkingsson-
ar,
Friðþjófs saga frækna,
Ketils saga hængs,
Gríms saga loðinkinna,
Örvar-Odds saga,
Áns saga bogsveigis,
Ásmundar saga kappa-
bana,
Gautreks saga,
Hrólfs saga Gautrekssonar,
Göngu-Hrólfs saga,
Bósa saga og Herrauðs,
Hjálmþés saga og ölvis,
Hálfdanar saga Eysteins-
sonar,
Sturlaugs saga starfsama,
Illugar saga Gríðarfóstra,
Eiríks saga víðförla.
tÖk af henni komist í geipiverð.
Hefir þetta m. a. orðið til þess,
að hin uppvaxandi kynslóð hefir
ekki átt þess kost að kynnast
þessum ágætu sögum, sem áður
fyrr voru eftirlætis skemmti-
lestur ungsv fólks, og allra hóka
hest fallnar til þess að laða ung-
linga að lestri fornra sagna
Islendingasagna og annarra
sögurita.
Sú útgáfa, sem nú er von á
verður í alla staði hin vandað-
asta, í stóru broti, prentuð á
ágætan pappír og prýdd mynd-
um. Mun Kristján Eldjárn stud.
mag., sem lagt hefir stund á
fornleifafræði, velja myndirnar.
Upplag hennar verður hins veg-
ar takmarkað, með því að um
svo stórt rit er að ræða (um eða
yfir 75 arkir eða 1200 bls. alls)
að ekki þykir hættandi á að
prenta það í þvi upplagi, sem nú
gerist um bækur. Hefir því verið
ákveðið að gefa mönnum kost á
að tryggja sjer bókina með því
ið panta hana fyrirfram. Menn
geta snúið sér til bóksala hvar
sem er á landinu eða Haralds
Péturssonar safnahússvarðar í
Reykjavík.
Tryggifl jrður þessa bók, OLL ÞRJU BINDIN, með þvi að panta þan i tíma,
áður en békin kemur út.
Bókafregn
Það er ekki vani rninn aS skrifa
um jjækiu', en það er nú samc svo
i þetla siun, aö það er eins og jeg
hafi „engan írið i mínum beinum",
fyrr en jeg hexi ski'ifað noKKur orð
um ijooanæiiur Koibeins í Koilaíirði.
Afsakið, en þannig er mjer tamast
að nefna liann.
Loiísins heíir þá Kolbeinn látið
ljóð sín á prent, og var það ekki
vonum fyrr. Vmsir liafa beðið þeirra
með óþreyju, sem vissu hvað liann
átti i fórum sínum af þvi tagi i
Kollafirði. Ýmsir munu hafa ýtt
all fast á hann með útgáfu þessara
ljóða. En alt af strantlaði það á
sama skerinu: óvenjulega ströngu
sjálfsmati, og svo þessu: ljóð hans
voru hluti af honum sjálfum. Þau
voru honum svo lijartfólgin, að þeim
var ekki hægt að flika, og ef þau
einhverntíma hirtust almenningi,
urðu þau að vera svo heilsteypt og
vammlaus, ef svo má segja, eins og
maðurinn sjálfur, sem alið hafði
þessi olnbogabörn.
Það var þegar orðið þjóðkunn-
ugt, að Kolbeinn var einhver snjall-
asti lausavísnahöfundur, því að sum-
ar vísur hans liöfðu flogið lands-
hornanna milli. En hvað finst ykkur,
lesendur góðir, er hjer ekki á ferð-
inni annað og meira en hnyltinn
vísnahöfundur? Jú, hjer er ljóm-
andi ljóðskáld líka á ferð.
Kolbeinn segist sjálfur aldrci hafa
ætlað sjer að setjast á Bragabekk
með öðrum ljóðrdcáldum þjóðar-
innar. En það mun sannast að á
þann hekk setur þjóðin hann við
hliðina á góðskáldum sínum, enda
er ættarmótið ótvírætt.
Ætla mætti, að hjer væri um fá-
breytileg yrkisefni að ræða, þar sem
kunnugt er, að höfundurinn hefir
alla æfina „setið á sömu þúfunni“,
þ. e. bjástrað við bú í Koílafirði.
En það er nú öðru nær en svo sje.
Hjer er einmitt undraverð fjöl-
breytni i efni og liáttum. Hann leik-
ur sjer að erfiðustu bragarháttum.
Orðaforðinn virðist ótæmandi. Tök-
um t. d. „Æðiveður". Jeg þeklti að-
eins tvær visur aðrar með þeim
bragarhætti. Jeg nefni ekki þessa
vísu sem dæmi um skáldskap Kol-
beins. En hún sýnir snilli hans í
iþróttinni, sem virðist honum leikur
einn.
Þá eru blæbrigðin í ljóðunum
ekki síðri, alt frá klúrri (óheflaðri)
keskni almúgamannsins, sem aldrei
skýtur fram hjá markinu, upp í
viðkvæmni barnsins og auðmýkt
ástarinnar. Það er ótvirætt hand-
bragð snillingsins á þessum ljóðum.
Það væri freistandi að taka nokk-
ur dæmi úr þessu Ijóðasafni og fara
um þhu nokkurum orðum. En við
hvað enti það? Það yrði allt of langt
mál. Jeg verð því að standast þessa
freistingu. Og „það þýðir eltki að
þylja nöfnin tóm“. Þessi Ijóð verða
áreiðanlega lesin, og stökurnar ekki
síður. Fólkið mun sjálft dæma þessi
verk, hvað sem jeg eða aðrir um
þau segja, og sá dómur verður á
einn veg.
Jeg vil nota tækifærið og þakka
útgefancjanum fyrir, að hann gaf
þessi Ijóð ekki út í „skrauteyðu-út-
gáfu“, sem svo er farið að kalla
þessar finu og dýru útgáfur „nú til
dags“. Hann liefir fundið, að þess
var eklti þörf. Það þurfti hjer engar
fínar eyður (til uppfylingar í eyður
verðleikanna) til þess að selja okur-
verði, svo að það yrði „fínt“ að
kaupa þessar bækur.
Þjóðin á aiþýðiegar útgáfur af
verkum góðskálda sinna. Þess vegna
eru þau lieimagangar á liverju heim-
ili í landinu, og það verður Koi-
beinn líka i þessari útgáfu.
10. okt. 1943.
Jónas Magnússon.