Fálkinn - 05.11.1943, Blaðsíða 8

8
F Á L K I N N
Kristján S. Boncler:
Fólkið I f|öFuinii
Þið getið hjer um bil hugsað
ykkur, hve mikið umtal það
vakti í litla þorpinu við sjóinn,
þegar það frjettist að sjálfur
sýslumaðurinn Kári Herjólfs-
son vseri á leiðinni til þorpsins
á stórum vjelbáti. Sjálft yfir-
valdið, dómari og lagavörður.
— En af hverju kom hann? —
hvísluðu tvö hundruð munnar
í litla þorpinu, og hélmingi fleiri
eyru heyrðu það sama. En eng-
inn gat svarað þessu. — Af
hverju kom hann? — Ætli
hreppstjórinn viti ekki neitt til
hvers hann kemur? En hvar var
hreppstjórinn? — Hann sást
hvergi.
Það var einhver ónotlegur
uggur í öllum, uggur sem þó
var blandinn gleðikendri for-
vitni.
Sýslumaðurinn! Þetta var nú
engin smáræðis persóna. Bara
að þeir gætu fengið að vita til
hvers hann kæmi. — Það gat
víst ekki verið um gjaldþrot að
ræða, hjá til dæmis kaupmann-
inum? Nei, það var óhugsandi.
Hann, sem var talinn vel ríkur.
En svo kom ónotaleg setning,
sem höfð var eftir hreppstjór-
anum. Hann átti að hafa sagt
við barnakennarann eitthvað á
þá leið, — að það væri best fyr-
ir hvern að gá að sjer —. Og
svo hafði hann sagt einhvern-
veginn þannig, — að vegna em-
bættislegrar skyldu sinnar gæti
hann ekki sagt neitt ákveðið,
þar sem í rauninni það hefði als
ekki átt að komast í hámæli, að
sýslumaðurinn væri á leiðinni.
Þetta fanst íbúunum í litla
þorpinu all ískyggilegar frjettir.
Ja, það gat svo sem ekki haft
neitt gott í för með sjer að sjálf-
ur sýslumaðurinn skyldi alt í
einu fara að koma. Síðasl þegar
liann kom nú, var fyrir eitthvað
tuttugu árum, þá var það út af
brennumálinu lians Jóns. Allir
vissu svo sem hvernig það end-
aði. Heimilið leystist upp og alt
fór á hreppinn, því engin var
fyrirvinnan. Það var ekki ein-
ungis að þeir hegndu Jóni,
heldur og allri fjölskyldunni og
hreppsbúum í sameiningu. 0,
já, þeir mundu það svo ósköp
vel enn þá gömlu mennirnir.
En enginn hafði nú kveikt í
eða neitt svoleiðis. Hvað gat
það þá verið, sem allir þurftu
að gæta sín á?
En nú kom upp nýr lcvittur,
sem enginn vissi nein deili á
livaðan kom. Hann fjallaði eitt-
hvað um óreglu eða jafnvel
fyllirí og slagsmál, sem áttu að
hafa verið um haustið í slátur-
tíðinni. Ja-há, þetta var nú
nokkuð rjett, það voru skollans
ólæti í sláturtíðinni á stundum.
Og svo fóru þorpsbúar að
rifja upp ýmislegt, sem skeð
hafði í sláturtiðinni. Það var
líka í ferskú minni sumt og það
þurfti ekki að rifjast upp. Til
dæmis mundu allir vel eftir
því þegar hann Geiri sonur vita-
varðarins sló hann Manga í Kot-
inu í rot, og fleygði honum ofan
í blóðbalann. En hann Geiri var
svoddan dæmalaus andskotans
ræfill, sögðu allir í litla þorp-
inu, og voru innilega sammála.
Hann hafði verið svona frá því
að hann var smástrákur.
Alveg feykilegur prakkári, og
það var öllum meinlega við
hann. Svo bruggaði liann víst
heil feikn. Já hann bruggaði, en
þeir voru náttúrlega fleiri, sem
gerðu það.
Og nú var samtalið í litla
þorpinu farið að snúast um
brugg í sambandi við sýslu-
mannskomuna.
— Þarna er gátan ráðin, sagði
einn. — Þetta stendur nokltuð
vel heim við lagalegu skyldu
hreppstjórans! — sagði annar.
— Og einnig við það, að hver
skuli gá að sjer! — sagði sá
þriðji.
Svo hvísluðust tvö liundruð
munnar í litla þorpinu af hverju
sýslumaðurinn mundi koma,
og helmingi fleiri eyru heyrðu
það sama. Siðan var þögn. —
Oft um daginn liafði verið
litið út yfir skerjaklasann og á
hið opna haf fyrir utan, en nú
voru allir hættir því, nema litlu
krakkarnir í þorpinu, sem ið-
uðu 1 skinninu af tilhlökkun
yfir að sjá mikla manninn, sem
fullorðna fólkið hafði talað svo
milcið um.
Svo heyrðust skrækar raddir
kalla. -— Hann kemur, hann
kemur! Sýslumaðurinn kemur!
I fjarska heyrðust þungir
skellir, og stór mjallhvítur bát-
ur sást beygja inn milli skerj-
anna. I fjörunni voru flest all-
ir þorpsbúar komnir til að sjá
sýslumanninn með eigin augum.
Þeir biðu með eftir væntingu
eftir að báturinn hans Palla í
Nóakoti, sem fór um borð með'
hreppstjórann, oddvitann og
kaupmanninn, kæmi til baka
aftur. í fjörunni flyssuðu ungu
stúlkurnar —- yfir sig spentar
— eins og þær orðuðu það sjálf-
ar. Þær böfðu nefnilega heyrt
að sýslumaðurinn væri ungur
og fjarska myndarlegur. Svo
kom báturinn lolcsins að litlu
bryggjunni i fjörunni. Og þarna
var nú sjálfur sýslumaðurinn
kominn. Engra vonir brugðvist,
nema þá ungu stúlknanna. —
Hann var frekar gamall og feit-
ur. Og ístran var svo mikil að
til vandræða ætlaði að horfa á
að koma honum yfir borðstokk-
inn á bátnum. Allir þorpsbúar
horfðu á með mikilli lotningu.
En alt í einu var sem virðing-
unni væri rekið utan undir.
Geiri í Vitanum, því það var
hann altaf kallaður, kom hlaup-
andi niður í fjöruna og hróp-
aði: Hver á stórgripinn, sem
þeir eru að . . . . ? lengra komst
hann ekki. Hár vandlætingar-
kliður kom frá fjöldanum, og
þeir sem næstir honnm stóðu
sögðu: — Veistu ekki að sýslu-
maðurinn er kominn? •— Sýslu-
maðurinn! — Nei, hann vissi
það ekki.
— Varaðu þig, Geiri, sögðu
einhverjir. En hann heyrði það
ekki. Hann var að horfa á sýslu
manninn. Líklega hafði hann
heyrt hvað hann sagði. Þeir
horfust i augu. Geiri í Vitanum
leit undan. Svo gekk sýslumað-
urinn upp. Og allir stóðu ber-
höfðaðir á meðan hann gekk
upp úr fjörunni. En hvað öll-
um fanst gyltu hnapparnir
framan á bringunni fallegir. Og
ekki var húfan síðri. Og þessari
húfu hafði hann, sjálfur sýslu-
maðurinn, lyft með eigin liendi
meðan hann gekk framhjá fólk-
inu í fjörunni. — Mikið afslcap-
lega var hann almennilegur,
sagði hver við annan. Og allir
lofuðu kurteisi hans og lítillæti.
En svo kom alt í einu snurða
á þráðinn. Það frjettist um
þorpið að sýslumaðurinn liefði
farið með ritara sinn upp að
Hvammi, og leitað. Leitað að
hverju? Það vissu allir. En hann
fann elcki neitt. Og hann hafði
víst farið á fleiri bæi, þar sem
hann fann jafn mikið og í
Hvammi.
Meira að segja átti hann sum-
staðar að liafa leitað í fjósun-
um. — Og fundið livað? — var
hvíslað í litla þorpinu með æs-
ingi. — Ekkert nema þá bara
lykt. — Og það valt stór steinn
frá mörgum litlum hjörtum.
En svo datt bomban. Hún gat
nú tæplega dottið ’á betri stað,
var sagt. Hún datt sem sje dá-
lítinn spöl frá þorpinu. Það var
altalað, að hjá Geira í Vitanum
hefði fundist fleytifull tunna
í gerjun. Ein hálfflaska full og
önnur lieilflaska liálf. Og svo
tæki, sem voru þau alfullkomn-
ustu, sem sýslumaðurinn hafði «
nokkurntíma augum litið. Ja,
þvílíkt, það var svo sem ekki
að efa, að hann Geiri mundi
eiga von á fríu fæði, liús-
næði og jafnvel þjónustu í
nokkra mánuði.
— Það er undarlegt hvað
snmir komast að góðum kjör-
um! sögðu þeir, sem var í nöp
við Geira. Og þeir voru margir.
Svo liafði dómurinn verið ákveð-
inn þannig, að Geiri átti að vera
undir eftirliti þar til næsta ferð
yrði suður.
Það var lcominn sunnankaldi.
í fjörunni var margt fólk. Sýslu
maðurinn var að fara. Allir
stóðu berhöfðaðir meðan hann
gekk um borð i bátinn hans
Palla í Nóakoti. Svo fór bátur-
inn frá, og allir settu upp húf-
urnar.
Það heyrðust þungir skellir
og stóri livíti vjelbáturinn ljetti
akkerum og hvarf út milli skerj-
anna.------
Geiri hafði farið beina leið
heim úr fjörunni. Hugur hans
á leiðinni heim var reikull og
flöktandi frá einu til annars.
Hann hugsaði um sýslumann-
inn. En hann gat ekki fest hug-
ann við það, sem liann helst
vildi hugsa um og ráða fram
úr. Til livers kom sýslumaður-
inn? Því hafði hann ekki spurt
neinn? Þannig sþurningar komu
ásakandi fram í liuga hans, en
hann gat ekki gert sjer ljósa
grein fyrir, af liverju þær voru
að ónáða hann. Hann reyndi að
lirinda þessum liugsunum frá
sjer. En það tókst ekki. Eins og
nagandi uggur, geigur við eitt-
hvað ókomið kvaldi hann.
Þungt liugsandi, álútur og
slánalegur fór hann svo heim.
Settist við óheflað eldhúsborð-
ið með liönd undir kinn, liugs-
aði, hugsaði eitthvað langt fram
í tímann, reikult og flöktandi.